Ấn Độ có áp lệnh cấm xuất khẩu đối với gạo?
Những lo ngại trên đã khiến các nhà kinh doanh lúa gạo tăng cường tích trữ đầu cơ, nhằm mục đích gom hàng để bán ra dần trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với cuộc khủng hoảng lương thực.
Tuy nhiên, các quan chức Chính phủ và thương mại Ấn Độ cho biết tại thời điểm này, nhà xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới không có kế hoạch hạn chế các lô hàng xuất khẩu gạo, do giá gạo nội địa vẫn ở mức thấp và các kho dữ trữ quốc gia vẫn có nguồn cung dồi dào.
Đối với nhiều quốc gia đang phụ thuộc vào nguồn lương thực nhập khẩu, đây được xem như một sự cứu trợ cần thiết khi mà các quốc gia này vẫn đang phải vật lộn với chi phí lương thực tăng cao.
Mặc dù vậy, phần lớn mùa vụ trồng lúa của Ấn Độ vẫn đang ở phía trước, và bất kỳ thay đổi nào về triển vọng sản lượng thu hoạch đều có thể thay đổi lập trường của Chính phủ đối với xuất khẩu ngũ cốc chủ lực.
Các yếu tố thời tiết như mưa, gió mùa là những yếu tố quyết định quy mô và sản lượng vụ mùa của Ấn Độ. Lượng mưa vừa đủ trong năm nay dự đoán sẽ giúp Ấn Độ duy trì được vị thế ưu việt trong thương mại gạo toàn cầu.
Ngược lại, nếu mưa gió kéo dài sẽ làm cho cây trồng, mùa vụ bị ảnh hưởng, sản lượng lúa sụt giảm tác động trực tiếp đến kho dữ trữ quốc gia. Điều này cũng có thể dẫn đến việc hạn chế xuất khẩu để đảm bảo cung cấp đủ cho 1.4 tỷ dân của đất nước.
Vì sao Ấn Độ đóng vai trò quan trọng đối với nguồn cung gạo toàn cầu?
Năm 2021, xuất khẩu gạo của Ấn Độ đạt kỷ lục 21.5 triệu tấn, nhiều hơn tổng lượng gạo xuất khẩu của 4 nước đứng sau là Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Mỹ cộng lại. Đây cũng là quốc gia tiêu thụ gạo lớn thứ 2 thế giới sau Trung Quốc, chiếm hơn 40% thị phần gạo toàn cầu.
Dự trữ trong nước cao và giá nội địa thấp cho phép Ấn Độ giảm giá sâu trong 2 năm qua - một yếu tố quan trọng góp phần giúp đỡ các quốc gia nghèo hơn ở châu Á và châu Phi chống chọi với giá lúa mì đang tăng cao.
Bất kỳ động thái nào nhằm hạn chế xuất khẩu từ Ấn Độ sẽ ảnh hưởng đến hầu hết các quốc gia phụ thuộc vào nguồn gạo nhập khẩu. Ngược lại, các nước xuất khẩu lớn tiếp theo là Thái Lan và Việt Nam sẽ là những nước được hưởng lợi nhiều hơn. Thông thường, các lô hàng xuất khẩu gạo của Ấn Độ có giá thấp hơn 30% so với giá các lô hàng xuất khẩu của Thái Lan và Việt Nam.
Ngoài việc đáp ứng nhu cầu gạo của các đối tác mua hàng lớn từ châu Á như Trung Quốc, Nepal, Bangladesh và Philippines, Ấn Độ còn là đối tác chính cung cấp gạo cho nhiều nước khác như Togo, Benin, Senegal và Cameroon.
Thời tiết có vai trò như thế nào đối với mùa vụ ở Ấn Độ?
Lúa gieo sạ chiếm hơn 85% sản lượng hàng năm của Ấn Độ. Tính đến tháng 6/2022, sản lượng niên vụ đã tăng lên mức kỷ lục 129.66 triệu tấn.
Tháng 6, khi các cơn gió mùa về kèm theo mưa cũng là lúc hàng triệu nông dân bắt đầu gieo trồng lúa vụ mùa. Gió mùa mang lại khoảng 70% lượng mưa hàng năm cho Ấn Độ, đây là yếu tố cực kỳ quan trọng đối với cây lúa đang ở giai đoạn cần nước.
Nông dân chủ yếu dựa vào mưa và gió mùa để tưới tiêu cho một nửa diện tích đất canh tác vốn đang bị thiếu nước. Kể từ đầu tháng 6, khi mùa gió và những cơn mưa nhẹ hạt bắt đầu kéo về, lượng mưa ghi nhận ở Ấn Độ đang ở mức thấp hơn 41% so với mức trung bình.
Dự kiến, gió mùa kèm mưa sẽ xuất hiện vào giữa cuối tháng 6, thúc đẩy quá trình gieo sạ lúa. Năm 2022 nói chung, Ấn Độ dự báo sẽ thu được lượng mưa ở mức trung bình. Thống kê ghi nhận trong 3 năm qua, lượng mưa ở quốc gia này chỉ ở mức trung bình hoặc trên trung bình.
Tuy nhiên, nhờ áp dụng các phương thức canh tác mới và hiện đại hơn, Ấn Độ vẫn có thể thúc đẩy và gia tăng được sản lượng lúa gạo của mình trong thời gian qua.
Hiện tại, Ấn Độ có trữ lượng gạo dự trữ quốc gia lớn và giá nội địa cũng đang thấp hơn mức giá sàn mà Nhà nước ấn định. Giá gạo xuất khẩu ghi nhận đang giao dịch gần mức thấp nhất trong hơn 5 năm trở lại đây. Trong khi đó, dự trữ lúa và gạo đã xay xát tại các kho dữ trữ quốc gia là 57.82 triệu tấn, cao hơn gấp 4 lần so với mục tiêu 13.54 triệu tấn.
Không giống như lúa mì, xuất khẩu gạo của Ấn Độ không có dấu hiệu tăng hay bị tác động từ cuộc chiến Nga - Ukraine. Nguyên nhân được lý giải là do khu vực Biển Đen không phải là nơi sản xuất hay tiêu thụ gạo lớn.