Bản Mường cổ làm homestay

Mang nét độc đáo của nền văn hóa Hòa Bình đậm chất “Mường”, bản Ải (xã Phong Phú, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình) đã trở thành một trong những bản xây dựng NTM gắn với phát triển du lịch cộng đồng nổi tiếng xứ Mường Bi.

Đan lát là một trong những nghề thủ công truyền thống của người Mường.

Sau gần một giờ đi xe từ TP Hòa Bình, bản Ải hiện ra trước mắt tôi với những nóc nhà sàn truyền thống mộc mạc của người Mường.

Thu mình trong thung lũng Mường Bi rộng lớn, bản Ải nằm ngay dưới chân núi Khụ Dọi, bao quanh là những cánh đồng lúa bát ngát, xa xa là động Hoa Tiên, vịnh Ngòi Hoa... Con suối Ải vắt ngang đường dẫn vào bản chảy róc rách, giữa suối là những cọn nước chậm rãi quay đều, toát lên nét đặc trưng của một bản miền núi. Người Mường ở đây vẫn giữ những phong tục, tập quán, nếp sinh hoạt của xứ Mường xưa như ở nhà gác, có bếp lửa, ăn cơm lam, uống rượu cần, dệt thổ cẩm, làm nghề đan lát… Không những thế, bản Ải còn duy trì được nhiều lễ hội văn hóa truyền thống của người Mường như lễ Khai Hạ, lễ hội Cồng Chiêng, lễ Cơm mới…

Suối Ải chảy ngang đường dẫn vào bản.

Nằm ngay trung tâm bản là ngôi nhà gác hơn 60 năm tuổi của gia đình ông Đinh Công Lon, cũng chính là homestay phục vụ khách du lịch đến bản Ải. Gia đình ông là hộ đầu tiên làm mô hình homestay ở bản này. Từ năm 2016 đến nay, nhà ông Lon đã đón nhiều đoàn khách cả trong nước và nước ngoài. Du khách khi tới bản Ải sẽ được hòa nhập vào cuộc sống hằng ngày của người Mường như làm ruộng, trồng rau, đánh bắt cá, làm rượu cần, nấu các món ăn dân tộc đặc trưng, thưởng thức văn nghệ, tham gia trò chơi dân gian… Ngoài ra còn có thể tham gia các tour đi rừng, thăm thác, chèo bè trên suối. Xúc từng thìa nếp đổ vào ống tre để làm cơm lam, ông Lon chia sẻ: “Trước đây chỉ quen làm nông cày bừa, giờ chuyển sang làm du lịch, bước đầu cũng khó khăn nhiều lắm, nhưng mà làm rồi lại thấy thích”.

Lối vào homestay Mường Bi của gia đình ông Đinh Công Lon.

Một trong những khó khăn chung của loại hình du lịch homestay là ngôn ngữ khi giao tiếp với khách nước ngoài. Vậy mà trong suốt cuộc trò chuyện, người đàn ông hơn 60 tuổi này dùng rất nhiều từ tiếng Anh “chuyên ngành” như trekking, tour, booking... Thấy tôi ngạc nhiên, ông Lon cười: “Thì cứ vừa làm vừa học, giờ cũng biết được chút ít”. Không chỉ liên kết với các công ty lữ hành, ông Lon còn làm cả fanpage facebook để quảng bá homestay của mình. Mùa đông là mùa cao điểm du lịch ở bản Ải, vào khoảng thời gian này, có tháng có đến 20 đoàn khách đăng ký ở đây.

Theo Trưởng bản Bùi Văn Dựng, ngay từ khi bản Ải được công nhận là điểm du lịch cộng đồng, địa phương đã tổ chức đưa bà con đi tham quan các mô hình ở nhiều nơi khác và mở các lớp tập huấn, hướng dẫn bà con làm du lịch. Dân bản đã tự động đầu tư sửa sang nhà cửa, trồng hoa dọc các lối đi... Hiện đã có 4 hộ gia đình trong bản làm du lịch cộng đồng, nhiều bà con khác cũng tham gia tổ chức tour, nấu ăn, dọn dẹp khi có khách đoàn. Nhờ vậy mà nhiều người có thêm việc làm, thu nhập được cải thiện.

Nhà sàn của người dân được sửa sang, trồng hoa trước cửa.

Không chỉ thay đổi diện mạo vùng nông thôn nghèo khó, nâng cao đời sống người dân, gìn giữ những nét văn hóa bản sắc của dân tộc giữa bối cảnh đô thị hóa… việc phát triển du lịch cộng đồng dựa trên chính nguồn tài nguyên thiên nhiên và tài nguyên nhân văn đặc trưng sẵn có ở một bản Mường cổ đã góp phần to lớn vào mục tiêu xây dựng NTM của địa phương.