Nơi khởi xướng Cà phê Khuyến nông
Bà Huỳnh Đào Nguyên, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông An Giang nhìn nhận, sau khi quán Cà phê Khuyến nôngđầu tiên của An Giang được khai trương thí điểm tại ấp Sơn Hiệp (An Bình, Thoại Sơn, An Giang) vào ngày 30/1/2008 với sự phối hợp của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Báo Nông nghiệp Việt Nam và Hội Nông dân tỉnh An Giang, mô hình này đã nhanh chóng lan rộng cả tỉnh, nhiều năm qua đã được hàng ngàn nông dân hưởng ứng.
Quán Cà phê Khuyến nông là nơi thu hút đông đảo nông dân, cũng là địa chỉ gần gũi để nông dân trao đổi kinh nghiệm, học tập kỹ thuật canh tác, kết nối thị trường tiêu thụ nông sản.
Hiện tại An Giang đã thành lập được 44 mô hình quán Cà phê Khuyến nông, hoạt động trải đều trên tất cả 11 huyện, thị xã, thành phố. Dự kiến năm 2022, An Giang sẽ tiếp tục thành lập mới, tăng lên 55 quán, các quán đều có trang bị Báo Nông nghiệp Việt Nam cung cấp mỗi ngày để phục vụ nông dân.
Với cách tiếp cận quen thuộc, gần gũi, mỗi ngày, các quán này đã thu hút từ vài chục đến cả trăm lượt nông dân đến truy cập, trao đổi thông tin, kinh nghiệm về tình hình sản xuất nông nghiệp, diễn biến giá cả thị trường nông sản, sâu bệnh, trồng cây gì cho hiệu quả, tình hình thị trường vật tư nông nghiệp, các vấn đề thời sự trong ngành nông nghiệp…
Tại quán Cà phê Khuyến nông của ông Ngô Văn Sáu ở ấp Sơn Hiệp, huyện Chợ Mới (An Giang), ông Lê Văn Sở có thói quen thường xuyên đến quán uống cà phê sáng trước khi ra đồng chia sẻ: Gia đình ông làm khoảng 10 ha lúa, trước đây chủ yếu canh tác theo tập quán ông bà để lại. Câu chuyện trồng lúa áp dụng IPM hay “3 giảm 3 tăng” và “1 phải 5 giảm” gì đó trước đây với ông hoàn toàn mù tịt.
"Nông dân đầu tắt mặt tối ngoài đồng, có ai mua báo chí xem gì đâu. Vậy mà từ khi có quán Cà phê Khuyến nông của chú Sáu ra đời, chẳng những anh em có được chỗ nói chuyện làm ruộng rôm rả mà còn biết lên mạng Internet tìm thông tin nông nghiệp, xem sách. Trong đó, Báo Nông nghiệp Việt Nam luôn là tờ báo thân thuộc của bà con mỗi khi vào quán Cà phê Khuyến nông", ông Ngô Văn Sáu tâm sự.
Tại quán Cà phê Khuyến nông của anh Nguyễn Văn Lời ở ấp Phú Thượng, xã Phú Thành, huyện Phú Tân (An Giang), hằng ngày cũng thu hút hơn vài chục lượt nông dân đến tìm hiểu, chia sẻ thông tin. Lúc trước khi chưa có dịch Covid-19, mỗi lần đến quán uống cà phê là ông Lê Văn Sở cũng như nhiều nông dân khác đều mang theo cuốn sổ để ghi chép những kiến thức vừa thu nhặt được.
Sẵn có quán nước mở tại nhà, gia đình ông Nguyễn Ngọc Chẩn ở tổ 33, ấp Bình Phú 2, xã Bình Hòa (Châu Thành, An Giang) cách đây 3 năm đã được Trung tâm Khuyến nông An Giang hỗ trợ phát triển thành quán Cà phê Khuyến nông.
Đây là mô hình thuộc Dự án truyền thông công tác khuyến nông phục vụ nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tỉnh An Giang (giai đoạn 2018 - 2020). Quán ông Chẩn được hỗ trợ treo bảng hiệu, trang trí đẹp hơn, được đầu tư kệ đựng sách và Báo Nông nghiệp Việt Nam, các tài liệu kỹ thuật về chăn nuôi gia súc, gia cầm, trồng trọt, nuôi thủy sản...
Chị Trần Thị Thắm, vợ của anh Ngô Văn Lộc ở ấp Tô Trung xã Núi Tô (huyện Tri Tôn, An Giang) bảo: “Sáng nào ông xã tui cũng ra quán Cà phê Khuyến nông của anh Chau Tóc gần nhà để uống cà phê rồi sau đó mới ra đồng chăm sóc lúa.
Thay vì ổng đi những quán khác uống như lúc trước thì nay tui kêu ổng đến quán quán Cà phê Khuyến nông gần nhà để học hỏi kỹ thuật làm ruộng, coi như tiền đưa ổng đi uống cà phê không uổng vì giúp ổng biết thêm nhiều thông tin khoa học kỹ thuật mới về áp dụng sản xuất nông nghiệp phục vụ cho gia đình".
Nông dân càng ngày càng mê
Sau khi đưa vào hoạt động, các quán Cà phê Khuyến nông đặt tại nhà nông dân cũng như nhiều tụ điểm khác đã được Trung tâm Khuyến nông An Giang hỗ trợ trang bị bảng hiệu, máy tính, tủ đựng tài liệu, sách báo về kỹ thuật canh tác, tin tức...
Ông Lê Thiện Tùng, Trưởng phòng Thông tin, Quảng bá và Xúc tiến thương mại (Trung tâm Khuyến nông An Giang) cho biết: Ngoài mục đích chuyển giao thông tin khoa học kỹ thuật, những chủ trương, chính sách, giá cả thị trường đến bà con nông dân, quán Cà phê Khuyến nông còn là nơi tổ chức hội thảo, tập huấn và sinh hoạt với quy mô vừa và nhỏ.
Quán Cà phê Khuyến nông được thành lập trên cơ sở đồng thuận giữa chủ quán cà phê và Trung tâm Khuyến nông An Giang. Quán cà phê khuyến nông phải đảm bảo tiêu chí như: Quán đã có địa điểm kinh doanh sẵn, được chính quyền địa phương chấp thuận điều kiện kinh doanh, hình thức kinh doanh của quán chỉ đơn thuần phục vụ giải khát. Vị trí quán thuận tiện cho đi lại của khách hàng. Khuôn viên quán có diện tích tương đối rộng, đủ để tổ chức một cuộc hội thảo với quy mô tối thiểu.
Theo ông Tùng, từ khi thành lập đến nay, các quán Cà phê Khuyến nông đã nhận được sự đồng tình, hưởng ứng rất cao của bà con nông dân. Đây cũng được xem là tiêu chí của xã nông thôn mới. Quán Cà phê Khuyến nông là cách chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho nông dân có hiệu quả, phù hợp với thói quen của bà con nông thôn.
Tại đây, nhà nông còn có điều kiện truy cập mạng để nắm bắt kịp thời về giá cả, thị trường, tình hình sâu bệnh và thời tiết thất thường để hạn chế rủi ro. Đây được đánh giá là mô hình khuyến nông mới của nông dân thời hội nhập ở tỉnh An Giang.
Mô hình này có sự tham gia rộng rãi của quần chúng, đặc biệt là cộng đồng nông dân, thể hiện tính tương tác qua lại giữa nhiều người, tạo môi trường tốt cho việc học tập, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm thông qua các hình thức sinh hoạt nhóm.
Duy trì và nhân rộng quán Cà phê Khuyến nông
Ông Nguyễn Sỹ Lâm, Giám đốc Sở NN-PTNT An Giang cho biết: Qua nhiều năm triển khai, dự án truyền thông về mô hình quán Cà phê Khuyến nông trên địa bàn tỉnh đã phục vụ nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao 4.0 rất hiệu quả, đáp ứng nhu cầu đa dạng về thông tin cho nông dân trong lĩnh vực phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Thông qua các quán Cà phê Khuyến nông, các doanh nghiệp cũng có thêm cơ hội đầu tư và tiếp cận vùng nguyên liệu sản xuất, tạo hướng mới cho việc phát triển thị trường, xây dựng thương hiệu hướng ra tầm nhìn thế giới.
Các cán bộ trực tiếp tham gia dự án, đặc biệt là cán bộ khuyến nông được nâng tầm kỹ năng trong công tác, thích ứng với trào lưu đổi mới trong công tác khuyến nông hiện nay. Các kênh chuyển giao thông tin được sử dụng và phối hợp một cách sáng tạo, làm phong phú và đa dạng hóa các mô hình. Đây chính là những nét đột phá chính của công tác khuyến nông trong giai đoạn hiện nay cũng như sắp tới.
Theo ông Lâm, quán Cà phê Khuyến nông phù hợp với thói quen của nhà nông, đóng góp vào phát triển sản xuất nông nghiệp ở địa phương. Đây là phương pháp khuyến nông mới, thiết thực, có hiệu quả, được đông đảo bà con nông dân An Giang hưởng ứng.
Quán tạo môi trường tốt cho việc học tập, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm thông qua các hình thức sinh hoạt nhóm của nông dân. Mô hình này cần được duy trì, nhân rộng thêm, đồng thời tăng nguồn kinh phí cho báo chí và các ấn bản khuyến nông để phục vụ nông dân.
Trong thời gian tới, chỉ tiêu ngành nông nghiệp đưa ra bình quân mỗi quán Cà phê Khuyến nông đạt 50 - 60 lượt khách đến/ngày. Còn vào mùa vụ tập trung, có thể lên trên 100 lượt/ngày, trong đó 80% là nông dân.
Cà phê khuyến nông khởi phát từ An Giang vào năm 2008, hiện nay đã lan tỏa ra các tỉnh ĐBSCL như Tiền Giang, Đồng Tháp, Long An… và các tỉnh Đông Nam bộ như Bình Thuận, TP. HCM... với trên 230 quán, là nơi để nông dân tiếp cận các thông tin khoa học kỹ thuật mới được chuyển giao từ các cán bộ khuyến nông và nông nghiệp một cách hữu hiệu.