Là một quốc gia đất chật, người đông (chỉ còn hơn 10 triệu hecta đất canh tác trong khi dân số gần 100 triệu người), để nông nghiệp Việt Nam phát triển hiệu quả, bền vững thì cần có những giải pháp đồng bộ của cả hệ thống chính trị.
Trước hết, các cấp, các ngành phải tiếp tục tuyên truyền, phổ biến làm chuyển biến sâu sắc nhận thức các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước về nông nghiệp như Nghị quyết số 26-NQ/TW (khóa X) ngày 05/8/2008 về “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn”, về Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA)… để mỗi người dân, doanh nhân đều có thông tin kịp thời và thực hiện đúng.
Từ Chính phủ đến các địa phương phải có quyết tâm chính trị cao trong chỉ đạo nông nghiệp Việt Nam tái cơ cấu theo hướng nền nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch để đạt hiệu quả, bền vững. Tiếp tục nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, tạo lập môi trường đầu tư, sản xuất kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp trong, ngoài nước, các tổ chức kinh tế, hộ nông dân trên lĩnh vực nông nghiệp. Nâng cao năng lực quy hoạch sử dụng đất đai, vùng nguyên liệu lớn, xây dựng chiến lược sản phẩm quốc gia, hướng dẫn kỹ thuật canh tác, thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ. Khuyến khích các doanh nghiệp có tiềm năng đầu tư vào sản xuất, chế biến sâu các sản phẩm nông nghiệp như trái cây, thủy sản… gắn với xuất khẩu. Quan tâm nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng thiết yếu phục vụ nông nghiệp như giao thông, thủy lợi...
Cải cách mạnh mẽ hơn nữa thủ tục hành chính, kiểm tra, cắt bỏ chi phí không chính thức cho các doanh nghiệp, hộ sản xuất. Cần rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế chính sách về các quan hệ lao động, tiêu chuẩn lao động, cam kết, công ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia, sớm chỉ đạo cho các cấp, các ngành xây dựng kế hoạch thực hiện Hiệp định EVFTA, triển khai chương trình tập huấn chuyên sâu về quy tắc xuất xứ hàng hóa… Tăng cường công tác xúc tiến thương mại quốc gia, giải quyết tốt tranh chấp quốc tế để hỗ trợ doanh nghiệp.
Đối với doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế và hộ nông dân sản xuất nông nghiệp phải có khát vọng làm giàu trong nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế. Trên địa bàn cả nước đã có rất nhiều mô hình, điển hình trồng cây ăn trái, nuôi trồng thủy sản… theo hướng nông nghiệp công nghệ cao có lợi nhuận lớn, cần được nhân rộng.
Để hội nhập, các chủ doanh nghiệp, người sản xuất hàng hóa phải tìm hiểu luật pháp quốc tế, chủ động tìm kiếm thị trường, nắm vững hệ thống tiêu chuẩn chứng nhận quốc tế, việc truy xuất nguồn gốc, các yêu cầu về môi trường, an toàn thực phẩm, xây dựng thương hiệu sản phẩm. Đầu tư mạnh mẽ cho quản trị doanh nghiệp, nâng cao năng lực cạnh tranh, chú trọng cả đáp ứng các tiêu chuẩn về lao động, quy định của EU. Trong thương trường, các doanh nghiệp cần thông qua các hiệp hội và các tổ chức xúc tiến liên kết với nhau để chia sẻ nguồn lực, kinh nghiệm, giúp nhau cùng phát triển.
Trong thời gian tới nếu cả hệ thống chính trị vào cuộc, nếu các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế và mỗi hộ nông dân đều nắm bắt tốt cơ hội, vượt qua thách thức để phát triển những vùng nguyên liệu cây, con diện tích lớn, tập trung, năng suất cao, chất lượng tốt gắn với công nghiệp chế biến sâu, đẩy mạnh xuất khẩu và phát triển du lịch sinh thái, thì chắc chắn sẽ mở ra cho nông nghiệp nước nhà một diện mạo mới – nền nông nghiệp sạch, hiệu quả, bền vững.