Ông Nguyễn Xuân Hòa (Thượng Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh) người gắn bó với trái cam gần 10 năm nay đã không khỏi lo âu khi thị trường cam luôn trong nỗi phập phồng cho người trồng. Tốt nghiệp Đại học Nông nghiệp 1 Hà Nội, ông Hòa quyết định bỏ phố về quê thành lập Hợp tác xã Trà Sơn Thượng Lộc, chuyên về kinh doanh sản xuất giống cây ăn quả và dịch vụ nông nghiệp.
Đến nay, dù lượng nông sản làm ra đã có hiệu quả, nhưng ông vẫn trăn trở những hướng đi mới làm sao tăng được năng suất và chất lượng cây trồng, đặc biệt là giống cam Thượng Lộc.
 |
| Cam Thượng Lộc |
PV:Thưa ông đâu là những khó khăn hiện tại đối với người trồng cam?
Ông Nguyễn Xuân Hòa: Khó khăn lớn nhất đối với chúng tôi nói riêng và người trồng cam cả nước nói chung là khâu bảo quản. Đây là điểm khó chung của nông sản chúng ta mà đặc biệt là ở miền Trung. Sản phẩm làm ra có thể tốt, nhưng việc bảo quản đang quá khó. Tôi đi khảo sát, thấy các nước Nhật, Thái Lan đều có các hệ thống kho bảo quản tiêu chuẩn, áp dụng công nghệ tốt. Còn chúng ta, cả miền Trung đến nay theo tôi biết chưa hề có kho bảo quản nào đạt tiêu chuẩn.
HTX Trà Sơn của tôi đã đầu tư 2 container lạnh để trữ sản phẩm, nhưng chỉ là cách làm tạm thời. Chúng tôi cần đầu tư kho bảo quản tốt hơn, để mỗi lần có thể thu hoạch dự trữ từ 2 – 4 tấn hàng, đáp ứng kịp đơn hàng của thị trường.
Hiện tại chúng tôi chỉ có thể cung ứng mỗi ngày được 1 – 2 tấn, rất hạn chế. Trong khi đó thì cam chỉ bảo quản tự nhiên được 15 ngày. Nhưng để đầu tư kho bảo quản, chi phí phải từ 5 tỷ đồng. Tuy địa phương đã có chính sách hỗ trợ chúng tôi vốn đầu tư, nhưng vẫn chưa đủ. Thế nên, nếu tình trạng này kéo dài, cơ hội thị trường càng thu hẹp.
Chúng tôi rất mong được tiếp cận nhiều kênh đầu tư, nhiều nguồn vốn cho việc phát triển sản xuất và thị trường. Các chính sách, nghị quyết, chỉ đạo đều có nhưng lại chỉ nằm ở văn bản, người dân khó tiếp cận. Chúng tôi rất mong địa phương, các ban ngành hãy quan tâm, hỗ trợ chúng tôi tiếp cận được thêm các nguồn vốn. Chúng tôi không sợ sản phẩm xấu, không sợ thị trường khó, mà chỉ sợ chính sách tạo nguồn vốn không có mà thôi!
PV: Xin ông cho biết cụ thể hơn về hiện trạng phát triển giống cam Thượng Lộc ở đơn vị của ông?
Chúng tôi hiện nay có 81 xã viên, hơn 216ha trồng cam Thượng Lộc. Đây là giống cam giòn đã phát triển bản địa từ năm 1996, lấy giống từ cam xoàn Lai Vung (Đồng Tháp). Sau nhiều năm, đến nay cam Thượng Lộc đã phát triển ổn định, chất lượng vượt xa nhiều giống cam trên thị trường. Giống cam này có trái nhỏ, vỏ giòn, nhưng độ ngọt thanh rất cao, quả chín không bị nứt vỏ, có mùi thơm đặc trưng rất ngon.
Hiện tại chúng tôi đã phát triển được thị trường nội địa, phân phối cam vào các siêu thị và nhiều HTX nông sản sạch, với giá cam cao gấp 3 lần cam thị trường, chỉ đứng sau cam Xã Đoài (Nghệ An). Người tiêu dùng chấp nhận giống cam của chúng tôi, tham gia hội chợ triển lãm nông sản nào cũng thu được kết quả tốt. Chúng tôi đang đặt kế hoạch phát triển sản lượng 400 – 500 tấn cam vào năm 2020. Hiện tại, sản lượng mùa Tết Kỷ Hợi vừa qua là 211 tấn.
PV: Thưa ông, việc chăm sóc và phát triển giống cam này có gì đáng lưu tâm?
Hiện tại cam được đánh giá tốt, thị trường ủng hộ. Nhưng chúng tôi đang lo 2 điều. Thứ nhất, nhận thức chung của bà con nông dân còn hạn chế, chưa hiểu rõ cơ hội thị trường tiêu thụ khi đầu tư sản xuất sạch. Đến nay, trong 81 xã viên của chúng tôi, cũng chỉ mới có 18 hộ sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGAP.
Chúng tôi đang phấn đấu hết năm 2020 đạt 100% xã viên sản xuất theo tiêu chuẩn này, nhưng trước mắt vẫn phải là động viên bà con. HTX đang có kế hoạch đầu tư sản xuất hữu cơ, phải tạo được thương hiệu trên thị trường thì từ đó mới có thể cùng bà con phát triển ổn định.
Thứ hai, cần chuẩn bị phòng nguy cơ thoái hóa giống cam và tìm cách trẻ hóa giống cây trồng, mời chuyên gia tham vấn ý kiến về cách chăm sóc, cải tạo tốt hơn. Có thể phải xác định gây dựng cây bố mẹ rồi tạo gốc F1, củng cố chất lượng giống. Có như vậy, cam Thượng Lộc mới phát triển bền vững.
Nhạc Duy Hạ thực hiện