Mướp bờ ao
Ngày tôi nhận ra sự hiện diện của đám chồi mướp nhỏ xíu, hấp háy những cặp mắt xanh non biếc rờn, tôi đã nhảy cẫng lên, ríu rít chạy khoe với mẹ. Như có thêm động lực, tôi chăm chỉ hẳn, ngày nào cũng tưới nước, bắt sâu… Tôi quan tâm đến giàn mướp chẳng khác nào như quan tâm đến một người bạn thân thiết.
Chẳng bao lâu, những bông hoa ướp nắng hè bắt đầu nhú ra những quả mướp non mũm mĩm. Mỗi ngày trôi qua tôi lại tròn xoe mắt ngạc nhiên trước giàn mướp lúc lỉu những quả là quả. Những cơn mưa mùa hè như càng tiếp sức cho đám quả mướp hương lớn nhanh như thổi.
Mẹ nói mướp là loại cây ưa nước, thích ẩm, trồng ở bờ ao thì hợp nhất.
Khi những quả mướp hương dài ngang cánh tay người lớn, tôi theo mẹ trở dậy khi trời còn sớm bửng để ra bờ ao thu hoạch “chiến lợi phẩm”. Mẹ dùng dao cau cắt ngang cuống quả rồi nhẹ nhàng đặt những quả mướp lứa đầu vào rổ, tôi đếm được gần hai chục quả. Mẹ mang chúng ra chợ, dự định bán hết số mướp sẽ mua thêm đồng cá, đồng thịt để cải thiện bữa ăn cho anh em tôi.
Cua ngoài ruộng
Vì trong lòng háo hức được bắt cua đồng về cho mẹ nấu canh mướp, tôi chuẩn bị cái giỏ, cột dây chuối ngang bụng, rồi năn nỉ ba cho theo ra đồng. Trong dáng vẻ nhỏ thó, chân đất, đầu trần, độc mỗi cái quần đùi lò xo… tôi theo ba ra đồng như một nông dân thực thụ.
Đồng làng ngày ấy cua nhiều vô kể. Sau mùa gặt, mưa xuống, thêm nắng nồng, cua sinh sôi nảy nở nhiều. Nhìn ba tỉ mẩn thu phục từng chú cua đồng càng to, đen bóng đang ngoi lên núp dưới đám cỏ, rơm rạ ven bờ ruộng, tôi vô cùng khâm phục. Gặp những hang cua đóng kín cửa bằng lớp bùn non, ba bảo tôi cho tay vào bắt. Ban đầu tôi còn cảm giác sờ sợ, nhưng dần dần là sự thích thú, hãnh diện khi một chú cua nữa đã nằm gọn trong tay mình.
Tôi xách giỏ cua đầy ứ chạy về nhà, lòng hân hoan một niềm vui khó tả. Mẹ rửa sạch mớ cua, gỡ gạch để riêng vào cái chén. Ba đổ cua vào cái cối đá nhỏ rồi giã nhuyễn. Trước khi giã, ba cho thêm chút muối để khi nấu, gạch và thịt cua sẽ nổi lên nhiều hơn.
Món canh mướp cua đồng ngày hè đưa cơm không kém món cá khô ngày đông tôi đã từng được ăn.
Muốn canh ngon thì nước lọc cua cũng phải ngon, ngon nhất vẫn là nước mưa đầu mùa. Tôi lon ton ra bể múc một ca nước mưa trong vắt, mát lịm để ba lọc cua. Sau khi gọt mướp sẵn, mẹ bắc nồi nước cua lên bếp, để lửa củi cháy liu riu.
Nồi nước từ từ sôi lên, thịt cua nổi vàng sẫm trên mặt thật hấp dẫn. Mẹ khử hành cho gạch cua thơm vàng rồi cho vào nồi nước, sau đó cho mướp vào. Đợi nước sôi lại, mẹ nêm nếm gia vị và thêm vài cọng rau thơm hái ngoài vườn rồi bắc xuống khi mướp vừa chín tới.
Mùi mướp hương thơm nức thoảng bay khắp từ chái bếp lên nhà, khiến tôi thèm được ăn cơm lập tức. Mẹ bảo tôi dọn cơm, lấy thêm ít cà muối trường để ăn với canh cua nấu mướp.
Món canh quê dấu yêu
Món canh cua nấu mướp ấy là kỷ niệm mà tôi nhớ mãi. Hương vị đậm đà, ngọt mát của món canh khiến tôi lần nào cũng ăn một chặp hết mấy chén cơm liền. Vị béo ngậy của cua và hương mướp thanh thanh hòa lẫn trong không khí gia đình vui vầy ấm áp, đã trở thành hương vị khó quên suốt tuổi thơ tôi…
Giờ ở thành phố, muốn ăn mướp nấu canh cua thì phải ra chợ hoặc vào siêu thị mua. Việc giã cua thì có chiếc máy xay tiện lợi. Ăn chén canh mình tự nấu, dẫu ngon đấy nhưng vẫn không có được cái hương vị ngọt lành như bát canh mẹ nấu.
Hôm từ quê lên chơi, mẹ lỉnh kỉnh mang theo mọi thứ để nấu cho tôi món canh thương nhớ. Bưng từ dưới bếp lên nồi canh cua thơm phức, mẹ cười: “Mướp lấy từ vườn nhà. Cua mẹ bắt ngoài đồng. Cà trường mẹ muối sẵn. Gạo đồng làng mình… Đều là hương vị đồng quê cả đấy con ạ"!
Nhìn giọt mồ hôi lăn dài trên trán với nhiều nếp nhăn thời gian, ngắm nhìn nụ cười hiền hậu và giọng nói dịu hiền của mẹ, nhất là thưởng thức món canh cua nấu mướp nguyên vẹn một thời ấu thơ, lòng tôi rưng rưng hạnh phúc…