Lễ hội Làm Chay là một lễ hội truyền thống hằng năm của người dân thị trấn Tầm Vu, huyện Châu Thành, tỉnh Long An, tổ chức vào trung tuần tháng Giêng âm lịch (từ ngày 14-16/01) để cúng vong linh các tử sĩ là nghĩa quân tham gia phong trào Thủ Khoa Huân kháng Pháp.
Một lễ hội đặc biệt mà sức thu hút của nó được thể hiện qua câu ca dao được mọi người truyền tụng đến ngày nay:
“Dù ai buôn bán bộn bề
Làm Chay mười sáu nhớ về Tầm Vu”
Năm 2015, lễ hội Làm Chay được công nhận Di sản phi vật thể cấp Quốc gia và đình Tân Xuân cũng được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia. Từ một tín niệm Phật giáo, kết hợp với tín ngưỡng dân gian và kể cả tôn giáo khác, người dân Tầm Vu đã sáng tạo nên một lễ hội đậm chất nhân văn, tưởng nhớ các vong linh, những anh hùng chiến sĩ đã ngã xuống ở mảnh đất giàu truyền thống này, một lễ hội mang vẻ đẹp thuần phác của miền Nam.
Mục đích chính của lễ hội là khôi phục các giá trị truyền thống dân gian, cầu mong mưa thuận gió hòa, nhân dân sống trong cảnh thái bình, an tâm lao động sản xuất đạt vụ mùa bội thu.
Lệ Làm Chay có từ mấy trăm năm nay, người già nhất ở đây cũng không nhớ chính xác nó có từ năm nào. Ông Chín Tôn, 76 tuổi, Phó ban lễ hội làm chay kể rằng ngày trước có một ngôi trường ngay trước đình Tân Xuân bây giờ. Vào ngày 16/1 âm lịch đúng 12 giờ trưa tự nhiên có một cơn gió lớn làm sập trường học. Già làng cho rằng người trong làng không cúng kiếng thần thánh về quở phạt nên họp cả làng lại lấy ngày này làm ngày thí thực. Từ đó, hàng năm vào các ngày 15, 16 tháng Giêng đều có cúng bái, lễ lộc.
Trước đây chợ Tầm Vu thường hay bị cháy, liên tiếp xảy ra dịch bệnh nên người dân lập ra lệ cúng cầu siêu, cầu an cho bá tánh vào dịp rằm Nguyên. Lễ hội diễn ra từ ngày 14-16 tháng giêng, bắt nguồn từ sự kiện Pháp xử bắn hai nhà nước Đỗ Tường Tự và Đỗ Tường Phong (ông nội vợ của giáo sư Trần Văn Giàu). Quân đội Pháp nghiêm cấm việc làm ma chay và khóc thương. Do dịch bệnh hoành hành mùa màng, nhân dân Tầm Vu mượn cơ hội làm trai đàn để xua đuổi côn trùng phá hoại mùa màng, vừa làm lễ trai đàn cho những ngườiđã ngã xuống.
Theo tín ngưỡng của nhân dân địa phương, tháng Giêng là tháng hội hè, vụ mùa gặt hái đã xong bà con có của ăn của để nên tổ chức cúng tế cho vong linh bá tánh. Ngày hội làm chay đã trở thành một tập tục lâu đời để con em người Tầm Vu có dịp hội tụ cùng nhau.
Sau các khi hoàn tất việc chuẩn bị, lễ hội diễn ra trình tự với các nội dung như sau:
- Ngày 15 tháng Giêng: 10 giờ, Ban khánh tiết, các kỳ lão và 4 phu kiệu trong trang phục chỉnh tề và đông đảo nhân dân với đội lân và dàn nhạc lễ tiến hành nghi thức Thỉnh Tiêu Diện đại sĩ từ Linh Phước Tự về chùa Ông để nhân dân chiêm bái. Đây là một trong những nghi thức quan trọng nhất của lễ hội bởi ý nghĩa biểu tượng hóa thân Phật pháp thưởng thiện diệt ác, cai quản ma quỉ, bao dung cô hồn và bảo vệ cộng đồng làng xã của ông Tiêu, đồng thời gợi nhớ khí phách của nghĩa sĩ thông qua việc phụng cúng tại chùa Ông- mà Quan Công là sự tượng trưng cho sự dũng cảm, chính trực và trung nghĩa.
16 giờ là nghi thức Thỉnh Phật, thỉnh kinh thỉnh thầy từ chùa Linh Phước về đình Dương Xuân Hội cũng với thành phần như trên. 18 giờ, Lễ khai mạc được tiến hành tại sân đình, trước đài liệt sĩ với sự tham dự của chính quyền, đoàn thể các cấp và đông đảo quần chúng nhân dân. Khi hành lễ có mặc niệm, đốt trầm và đánh 3 hồi trống. 19 giờ là phần Khai kinh tụng cầu an do phía Phật giáo phụ trách. 19 giờ 30, cúng tế liệt sĩ (hay chiến sĩ trận vong trước đây) do phía đạo Cao Đài phụ trách với nghi thức đọc văn tế trước trước Đài liệt sĩ. 22 giờ là nghi thức thức Đề phan liệt sĩ do Phật giáo phụ trách nhằm ca tụng công đức, tinh thần xả thân vì nước của các liệt sĩ.
- Ngày 16 tháng Giêng: cùng với phần hội bắt đầu từ lúc 8 giờ với các trò chơi dân gian như bịt mắt đập nồi, nhảy bao bố, kéo co, leo cột mỡ, thả-bắt vịt, thi chạy bộ, đua xe đạp chậm, đá banh; là nghi thức Cúng cô hồn ở miếu Âm Nhơn vào lúc 8 giờ 10 phút. Từ 9 giờ đến 12 giờ là nghi thức Thỉnh Tiêu Diện đại sĩ từ chùa Ông về đưa lên giàn tại đình Dương Xuân Hội, đồng thời cũng là lúc Thỉnh lư hương cô hồn ở miếu Âm Nhơn về đặt tại giàn ông Tiêu.
Từ 11 giờ đến 13 giờ Lễ chiêu u được tiến hành nhằm thỉnh vong linh, cô hồn các nơi về giàn ông Tiêu. Từ 12 giờ đến 18 giờ là màn Đánh động, thỉnh thầy, thỉnh kinh theo nội dung diệt yêu quái của thầy trò Đường Tăng trong tiểu thuyết Thây Du Ký. Lễ phóng đăng với ghe đăng trang trí rực rỡ được tiến hành từ 13 giờ đến 19 giờ 30 phút tại sông Tầm Vu với các nghi thức phóng sinh, thả bèo, tụng kinh. Đúng 24 giờ đêm là xô giàn Ông Tiêu.
Người đi lễ tranh nhau giành đồ cúng mong tìm được chút lộc đầu năm. Ai tranh được cái lưỡi của Ông Tiêu là năm đó làm ăn phát tài nên mọi người chen nhau tìm. Sau 24 giờ, mọi nghi lễ đã xong xem như bá tánh đã chứng cho tấm lòng của người dân thị trấn Tầm Vu, một tàu tống gió sẽ đưa ra sông cho mọi thứ trở về chốn cũ.