Năm nay, lũ về ĐBSCL thấp do các đập tại thượng nguồn tích trữ nước. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, tình hình mùa khô năm 2022 và sau Tết nguyên đán tại ĐBSCL ít xảy ra hạn, mặn.
ThS. Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia nghiên cứu độc lập về sinh thái ĐBSCL, cho biết theo thông tin cập nhật đến ngày 17/10 của Dự án theo dõi đập Mê Kông (dự án MDM), việc tích nước của các đập trong lưu vực bắt đầu giảm vì các đập lớn đã gần đầy.
Trong các tuần tới, sông Mê Kông sẽ đạt chế độ chảy tự nhiên theo lượng mưa, cho đến khi các đập xả nước vào mùa khô để phát điện và trong mùa khô mực nước sẽ cao hơn mực nước tự nhiên. Cụ thể, 11 đập ở Trung Quốc đã đầy 84%, ước lượng khoảng 20,5 tỉ m3, đã được chứa vào các hồ. Còn 34 các đập ở hạ lưu vực đang chứa khoảng 16,6 tỉ m3, đạt 75% dung tích.
Phần lớn dòng sông Mê Kông ở hạ lưu vực mực nước vẫn thấp hơn bình thường. Theo mô hình dòng chảy tự nhiên (natural flows model) của Tổ chức Eyes on Earth thì tại Chiang Sean (Thái Lan), mực nước thấp hơn 60% so với tự nhiên (nếu không có đập) và 57% thiếu hụt tại Vientiane (Lào). Hầu hết các đoạn trên dòng chính sông Mê Kông và hồ Tonle Sap (Campuchia) đều dưới mực nước trung bình nhiều năm (TBNN) cho thời điểm này.
Về tình hình thời tiết, ThS. Nguyễn Hữu Thiện cũng cung cấp thêm rằng Trung tâm Dự báo Khí tượng quốc gia Mỹ cập nhật đến ngày 18/10 thì điều kiện La Nina đã được thiết lập với khả năng xuất hiện La Nina đến 87%, có nghĩa là từ đây đến hết mùa mưa sẽ có mưa nhiều hơn bình thường và mùa mưa có thể kéo dài.
ThS. Kỷ Quang Vinh, nguyên Chánh Văn phòng Công tác biến đổi khí hậu TP. Cần Thơ nhận định năm nay lũ về ĐBSCL thấp do lượng mưa trên thượng nguồn giảm và các đập thủy điện tại Trung Quốc giữ nước lại.
"Theo dự báo của các cơ quan khí tượng thủy văn, năm nay mưa kéo dài hơn mọi năm, thay vì mùa mưa thường chấm dứt vào tháng 10 thì có thể kéo dài sang tháng 11, 12 và thỉnh thoảng xuất hiện những cơn mưa trái mùa có thể giải được cơn mặn. Vì vậy, tình hình khô hạn và xâm nhập mặn tại ĐBSCL vào mùa khô năm 2022 sẽ nhẹ hơn" - ThS .Kỷ Quang Vinh đánh giá.
Tuy nhiên, ông Vinh cũng khuyến cáo ngành nông nghiệp và nông dân nên chủ động trữ nước ngay bây giờ để bảo đảm lượng nước tưới, đủ nước sinh hoạt.
Theo ông Bùi Thanh Liêm, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Chợ Lách (tỉnh Bến Tre), địa phương đã lên kế hoạch ứng phó với mùa khô năm 2022. Theo đó, ngành nông nghiệp địa phương đã tuyên truyền và đề nghị người dân thường xuyên theo dõi thông tin về hạn, mặn để chủ động nguồn nước tưới; địa phương tập trung xây dựng đập ngăn mặn, hồ trữ nước… "Vụ sản xuất hoa Tết nguyên đán năm 2022 có tháng cuối của năm rơi vào thời điểm hạn, mặn nhưng nhà vườn đã chủ động trữ nước tưới" - ông Liêm nói.
Trong khi đó, người nông dân cũng đã có kinh nghiệm ứng phó với hạn, mặn qua nhiều năm. Để thích ứng với xu thế chung, bà Nguyễn Thị Đẹp (ngụ tại xã Bình Hòa Phước, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long) đã mua 2 túi trữ nước ngọt để dùng tưới vườn chôm chôm mỗi khi vào mùa hạn, mặn. Bên cạnh đó, bà Đẹp cũng thường xuyên theo dõi về thông tin hạn, mặn trên báo, đài và đo độ mặn để có cách thích ứng kịp thời.