Để trốn cái nắng nóng như thiêu của phố, cuối tuần tôi thường chạy về quê tìm không khí mát dịu trong vườn nhà.
Nhưng thời tiết quê dạo này cũng đỏng đảnh đến lạ, mới trưa, nắng còn chang chang mà giờ mây gió đã giăng giăng. Nghe tiếng sấm rền vang mà nhớ những chiều mưa xưa, cha thường ngồi đợi mưa, sấm dứt để vác lờ ra đồng săn cá rô.
 |
| Nguyên liệu làm nên món cá rô đồng kho me. |
Cá rô cha bắt về, con nào con nấy quẫy đành đạch. Má lục đục bắt tay vào chế biến các món cá rô. Ngày xưa cha thương má cũng vì mùi vị cá rô má nấu. Cha vốn là người đi cắt lúa thuê. Một bận ghé làng trúng dịp mùa lúa chín, duyên nợ đưa đẩy cha cắt lúa ngay trên cánh đồng nhà ngoại.
Má mang ơ cơm độc nhất 2 món cá rô nấu canh chua và kho ra cho ba mấy lần mà nên vợ nên chồng. Rồi khi sinh chúng tôi ra cho đến bây giờ, công thức chế biến cá rô má vẫn giữ nguyên như xưa, ấy vậy mà cả mấy cha con tôi ăn hoài không thấy chán.
Cá sau khi làm sạch, má nấu sôi nồi nước, cho me vào giằm, bỏ hạt. Nước sôi thả cá vào, nêm gia vị cho vừa ăn, vậy là đã được một món canh. Muốn có tô canh ngon lành hơn má thường thêm khế xắt lát mỏng, đợi nước canh sôi lại, tắt bếp. Rắc hành, ngò om, ngò gai xắt nhuyễn lên. Phi tỏi vàng thơm trút vào, thêm ớt sừng cho dậy mùi. Canh chua cá rô, tuy thịt ít nhưng miệng lưỡi bị cá dẫn dụ bởi khi ăn vào rất béo và ngon lại thanh chua nhẹ nhàng.
Riêng cá rô kho me, má chọn bằng được những quả me tươi có thể còn non hoặc già. Me để nguyên vỏ và cạo rửa thật sạch.
Cá để ráo rồi ướp gia vị, bột ngọt, tiêu, hành, ớt, nước mắm và không thể thiếu nghệ tươi… độ 30 phút cho thấm đều. Sắp me vào nồi, xong đổ nước ngập mình cá. Trong lúc kho để nguyên trái, tuyệt đối không giằm vì khi chín, me tự động nứt vỏ và tươm chất chua vào nước giúp cho nồi cá thơm ngon và xương cá mềm hơn.
Cá vừa sôi lên, hớt bọt rồi đun lửa liu riu cho đến khi cá và me vừa chín là nhắc xuống, không cần già lửa, cá sẽ mất ngon. Khi nồi cá nhắc xuống bếp, cho thêm vài lát ớt tăng sự quyến rũ nhờ hương vị đậm đà. Ngày mưa, trong tiết trời lành lạnh, mẻ cá rô kho me ngon nhớ đời.
Nồi cơm trắng phút chốc bay vèo, mẻ cá còn nhín lại chút nước cũng được đám nhỏ cạo lớp cơm cháy trong nồi quẹt sạch.
Đấy là những ngày cách đây chừng 10-15 năm, giờ thì cá rô nấu canh chua hay kho me cả cha và má đã không thể ăn được. Bởi tuổi già sức yếu, khẩu phần ăn con cháu tỉ mỉ nấu thật nhuyễn huống gì món cá rô đồng xương cứng lại ít thịt ngày xưa.
Chiều nay, bên mâm cơm quê nhà, từng cơn gió lạnh tạt vào chái bếp, thổi qua mái tóc cha và má bạc phơ, tôi chậm rãi đút từng muỗng cháo, nhìn đôi bàn tay gầy gò đã từng chế biến hàng trăm lần món cá rô nuôi tôi khôn lớn mà giờ không thể nhấc chiếc muỗng nhỏ, chợt nghe lòng chùng xuống, xót xa…