Xuất khẩu tiếp tục được kỳ vọng là điểm sáng của nền kinh tế
Chỉ tính riêng trong giai đoạn 10 năm thực thi Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hoá giai đoạn 2011 - 2020, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam đã đạt được những thành tựu ấn tượng khi tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa tăng 2,7 lần, từ 203,6 tỷ USD năm 2011 tăng lên 545,3 tỷ USD năm 2020.
Chia sẻ tại Tọa đàm, ông Lê Hoàng Tài - Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương cho biết Việt Nam là nền kinh tế có độ mở lớn, có quan hệ thương mại với 230 quốc gia, trong đó có Hiệp định thương mại tự do (FTA) với 60 nền kinh tế. Các FTA này đã tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc mở rộng, tiếp cận thị trường toàn cầu, kết nối và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị, mạng lưới sản xuất toàn cầu. Có thể kể đến một số thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam, đặc biệt là các thị trường có FTA như: Hoa Kỳ, Canada, Trung Quốc, EU, Trung Quốc, Asean, Nhật Bản, Hàn Quốc…
Tính đến tháng 7 năm 2022, xuất khẩu sang Canada đạt 5,3 tỷ USD, tăng 20,8% so với năm trước; xuất khẩu sang Mexico đạt 4,6 tỷ USD, tăng 44,5%; xuất khẩu sang Peru đạt 560 triệu USD, tăng 84,4%. Đây đều là những nước cùng tham gia Hiệp định CPTPP với Việt Nam.
Đối với thị trường các nước Hiệp định EVFTA, xuất khẩu sang thị trường EU năm 2021 đạt 40,1 tỷ USD, tăng 14,2% so với năm trước. Đối với thị trường Anh (Hiệp định UKVFTA), năm 2021 xuất khẩu sang thị trường Vương quốc Anh ghi nhận mức tăng 16,4%, đạt 5,8 tỷ USD. Hiện tại, trong giai đoạn dịch Covid-19 đã được kiểm soát, triển vọng xuất khẩu vào những thị trường trên vẫn tiếp tục tăng.
Nguyên nhân là do các FTA, nhất là các FTA thế hệ mới như EVFTA, CPTPP và RCEP sẽ tiếp tục mở ra những ưu đãi về thuế quan, tạo động lực thu hút đầu tư để tăng năng lực sản xuất, giúp các doanh nghiệp xuất khẩu trở nên chuyên nghiệp hơn trên trường quốc tế.
Bên cạnh đó, nhiều nước cũng đang triển khai các gói kích thích kinh tế, kích cầu tiêu dùng, qua đó gia tăng nhu cầu hàng nhập khẩu. Chính vì vậy, thời gian tới xuất khẩu của Việt Nam sang các thị trường đã có FTA được dự báo sẽ khả quan, xuất khẩu tiếp tục được kỳ vọng là điểm sáng của nền kinh tế, đảm bảo việc làm cho người lao động và giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Hướng tới xuất khẩu bền vững
Chuyên gia kinh tế - TS Lê Quốc Phương cũng nhận định Việt Nam là một trong những nước tích cực nhất nhì trong ASEAN, về ký kết các FTA, chỉ sau Singapore. Vấn đề là chúng ta liệu có tận dụng được hay không. Để thúc đẩy xuất khẩu phát triển theo hướng bền vững, TS Lê Quốc Phương cho rằng nhà nước cần có chính sách khuyến khích, đảm bảo thực thi làm sao để xuất khẩu chuyển mạnh tăng về chất lượng, giá trị gia tăng, tăng được tỉ lệ nội địa hoá, công nghệ cao hơn.
“Đầu tiên là phải phát triển được công nghiệp hỗ trợ để tận dụng được các ưu đãi của các FTA, để làm được điều này cần chi phí rất lớn. Về vấn đề này mặc dù chúng ta đã đưa ra kế hoạch từ lâu song chưa làm được nhiều” - TS Lê Quốc Phương nói. Mặt khác, cần đẩy mạnh cải cách hành chính, giảm chi phí thời gian cho doanh nghiệp để doanh nghiệp tập trung vào sản xuất kinh doanh.
Theo ông Lê Hoàng Tài, để triển khai và tận dụng hiệu quả các giải pháp xúc tiến thương mại (XTTM), hướng tới xuất khẩu bền vững cho hàng hóa Việt Nam, các doanh nghiệp cần nâng cao tính chủ động trong tìm hiểu thông tin, cơ chế chính sách, nghiên cứu thị trường, thẩm định đối tác hoặc phối hợp với các tổ chức XTTM để xây dựng kế hoạch và tham gia triển khai.
“Chúng ta có nhiều hoạt động XTTM mà Nhà nước và tổ chức XTTM triển khai việc doanh nghiệp lưu ý đến việc này còn một số hạn chế. Chúng tôi cho rằng việc này cần thay đổi để xây dựng và tham gia triển khai kế hoạch XTTM nhằm đón đầu cơ hội từ thị trường, đặc biệt các thị trường có FTA” - ông Lê Hoàng Tài nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, cần chú trọng công tác nâng cao và kiểm soát chất lượng sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh đáp ứng các quy định của thị trường nhập khẩu về chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và các hàng rào phi thuế quan. Đồng thời chuẩn bị kế hoạch xuất khẩu cho từng mặt hàng, từng thị trường mục tiêu, chủ động liên kết giữa doanh nghiệp – doanh nghiệp nhằm hỗ trợ lẫn nhau trong việc đáp ứng yêu cầu của nhà nhập khẩu.