, //, :: GTM+7
Thứ Hai, 11/01/2021, 17:56

Giới khoa học kêu gọi tranh luận về công nghệ sinh học

KIM LONG
(nongnghiep.vn)

Chuyên gia công nghệ sinh học Anh cho rằng, cần phải tranh luận làm rõ hơn vai trò của cây trồng biến đổi gen và công nghệ chỉnh sửa gen thực vật và động vật.

GMO hay còn gọi là sinh vật biến đổi gen, đây được coi là thành tựu khoa học lớn của nhân loại trong việc làm đa dạng và phong phú hơn nguồn gen động thực vật. Ảnh: Genetic.
GMO hay còn gọi là sinh vật biến đổi gen, đây được coi là thành tựu khoa học lớn của nhân loại trong việc làm đa dạng và phong phú hơn nguồn gen động thực vật. Ảnh: Genetic.

Khởi đầu trong nỗi sợ

Gideon Henderson, nhà khoa học hàng đầu tại Cục Môi trường, Thực phẩm và các vấn đề nông thôn vương quốc Anh, tin rằng lúc này là thời điểm chín muồi cho một cuộc tranh luận công khai mới về công nghệ sinh học, chỉnh sửa gen trên cây trồng và vật nuôi.

“Lần cuối cùng chúng tôi tiến hành một cuộc thảo luận công khai rộng rãi về chủ đề này là hồi những năm 1990. Ngay sau đó, công chúng đã phẫn nộ với ý tưởng ‘Frankenfoods' (thuật ngữ chỉ thực phẩm biến đổi gen GM) khi người dân chỉ xoáy vào nỗi sợ hãi về những gì có thể xảy ra, sau khi các kỹ thuật mới cho phép cấy ghép các gen từ một loài này vào một loài hoàn toàn khác. Những câu chuyện khủng khiếp về cà chua hoặc cá bị thay đổi gen một thời đã thu hút rất nhiều sự quan tâm của dư luận”, ông Henderson cho hay.

Những nỗi sợ hãi đó càng được khuấy lên bằng những lời thêu dệt dù có thật hay chỉ là tin đồn rằng, các công ty như Monsanto rồi đây sẽ kiểm soát chuỗi thực phẩm trong tương lai, khiến nông dân rơi vào tình cảnh khó khăn bằng cách buộc họ phải mua hạt giống và thuốc diệt cỏ đắt đỏ. Và tiềm năng đối với cây trồng biến đổi gen sẽ gây ô nhiễm mùa màng truyền thống hoặc lây lan các loài cây dại thông qua thụ phấn chéo.

Kết quả là sự phản đối rộng rãi của công chúng dẫn đến việc liên minh châu Âu (EU) phải ra hàng loạt các điều luật vào năm 1996 và 2001 đã ngăn chặn hiệu quả việc trồng trọt của hầu hết cây trồng biến đổi gen và gần như các quốc gia thành viên trong khối cũng đều đưa ra các hạn chế về vấn đề này và duy trì cho đến nay. Thậm chí nhiều quốc gia đang phát triển cũng đã áp đặt các quy định tương tự đối với nông dân của họ vì lo sợ bị loại khỏi thị trường EU.

Trong những thập kỷ vừa qua, công nghệ sinh học đã có nhiều bước phát triển và công cụ chỉnh sửa gen được ví như "chiếc kéo di truyền" cho phép mức độ chính xác hơn rất nhiều. Nhờ đó các gen riêng lẻ có thể được nhắm đến mục tiêu và các thao tác DNA được cắt dán một cách hiệu quả “nhanh như điện”, mang lại khả năng chọn lọc di truyền trong mỗi giống loài mà trước đây chỉ có thể đạt được qua nhiều thập kỷ chọn tạo.

Tranh cãi bất tận

Theo các nhà khoa học, sự khác biệt giữa chỉnh sửa gen (hoạt động trong một loài duy nhất để thay đổi mã di truyền theo cách giống hệt với tác động của quá trình lai tạo chọn lọc) và biến đổi gen (khi các gen từ các loài khác nhau được trộn lẫn theo cách mà không bao giờ có thể xảy ra trong tự nhiên). Tuy nhiên đó lại là lý do chính để giới chức EU không đồng ý bằng việc Tòa án Công lý châu Âu ra phán quyết vào năm 2018, đã ngăn chặn hiệu quả sự phát triển của các loại cây trồng chỉnh sửa gen ở châu Âu cũng giống như các quy tắc tương tự đối với GM, điều mà nhiều nhà khoa học coi là sai lầm.

Nick Talbot, giám đốc điều hành Phòng thí nghiệm Sainsbury, cho biết: “Việc chỉnh sửa gen mang lại cơ hội nhân giống thực vật chính xác để từ đó khai thác sự đa dạng sinh học phi thường của các loài cây trồng. Chính những đặc điểm rất phức tạp đó đã góp phần vào việc tăng năng suất cây trồng cũng như khả năng thích ứng với những sự thay đổi của môi trường và các giống mới được phát triển. Điều quan trọng là công nghệ này đã được Ủy ban giải thưởng Nobel công nhận và có tầm quan trọng sống còn trong khoa học y sinh –và nó cũng được coi là có thể ứng dụng trong nền nông nghiệp vương quốc Anh.

Đến nay chỉnh sửa gen có thể được áp dụng cho thực vật và động vật, mặc dù việc sử dụng nó trên con người vẫn còn gây ra nhiều tranh cãi. Thực phẩm được chỉnh sửa gen có thể sẽ phải tuân thủ các quy tắc ghi nhãn mới, tuy nhiên ngay cả cách ghi nhãn sẽ vận hành như thế nào hiện vẫn còn là mối quan tâm cần tham vấn.

Theo Guardian, việc cho phép chỉnh sửa gen ở Anh cũng sẽ tạo ra một cú hích mới cho ngành công nghệ sinh học và khả năng nghiên cứu và phát triển của Vương quốc Anh. Rõ ràng chính phủ muốn phân biệt rõ ràng giữa chỉnh sửa gen và biến đổi gen, nhưng nếu vấn đề chỉnh sửa gen được cho phép, nó cũng sẽ đặt ra câu hỏi liệu biến đổi gen có nên được đánh giá lại hay không.

Ông Henderson tin rằng cuộc tranh luận này sẽ còn kéo dài. “Một số sẽ đồng ý (rằng cây trồng biến đổi gen là bước đi hợp lý tiếp theo), tuy nhiên một số vẫn sẽ nói không. Một trong những lý do cho nửa sau của cuộc tham vấn là để thu thập các ý kiến về thực phẩm biến đổi gen và có thể sẽ có luật về nó trong dài hạn”.

Bình luận

Xem nhiều





Nổi bật
Được quan tâm






Đăng ký nhận tin nóng
Giúp bạn cập nhật các thông tin mới nhất