Bánh rán là món ăn vặt quen thuộc với người Cao Bằng. Có hai loại bánh rán: Bánh rán phồng lăn vừng và bánh rán đường; mỗi loại bánh có vị thơm ngon đặc trưng hấp dẫn riêng. Trước đây, khi chưa có nhiều loại quà bánh, món bánh rán được bán khắp các chợ, là món quà vặt đông khách nhất.
 |
| Bánh rán phồng. Nguồn: Internet |
Nguyên liệu làm bánh rán rất đơn giản, gồm: Gạo nếp, đường, nhân đỗ xanh, vừng. Để làm bánh rán phồng, gạo nếp đem ngâm khoảng 1 giờ đồng hồ, mang đi xay rồi ép cho ráo hết nước. Để làm nhân bánh, chọn đỗ xanh loại ngon, đem đãi sạch, bỏ hết hạt bị hỏng rồi ngâm nước ấm trong khoảng 1 giờ cho đỗ xanh mềm, khi hấp đỡ mất thời gian. Tiếp đó, cho đỗ xanh vào nồi hấp chín rồi giã cho thật nhuyễn, đỗ càng nhuyễn nhân bánh càng ngon.
Sau khi giã xong, cho đường vào trộn đều, lượng đường vừa đủ, không ngọt quá cũng không nhạt quá. Cho hỗn hợp trên vào chảo xào với lửa nhỏ, đường hòa tan với đỗ, đảo một lúc cho đỗ không dính chảo thì bắc xuống. Chờ nhân nguội, chia thành các phần bằng nhau, dùng tay vo tròn thành từng viên nhân bánh nhỏ.
Để làm vỏ bánh, bột ráo nước được giã cho đến khi nhuyễn. Chia bột thành các phần bằng nhau, dùng tay nặn bột thành miếng mỏng, cho nhân bánh vào giữa rồi túm lại, lăn qua lăn lại, nặn cho bánh thật tròn rồi lăn qua vừng để hương vị bánh thơm ngon hơn. Khi rán, để bánh thơm và vàng đều cần rán bằng loại chảo to cùng một lượng mỡ hoặc dầu ăn nhiều để đủ ngập bánh. Chờ dầu nóng già, thả bánh vào rán, đảo nhẹ nhàng cho bánh chín vàng đều. Nên để lửa vừa không nên để lửa to bánh dễ cháy. Bánh chín vàng vớt ra để ráo mỡ.
 |
| Cửa hàng bánh rán phồng của bà Nga, khu Hoằng Bó 1, thị trấn Nước Hai (Hòa An) duy trì hơn 30 năm nay. Nguồn: Internet |
Đến chợ Nước Hai (Hòa An) đúng ngày chợ phiên, chúng tôi tìm đến hàng bánh rán có hơn 30 năm trong nghề thưởng thức món bánh rán phồng gia truyền. Cầm chiếc bánh rán trên tay, mùi bột, vừng thơm phức, khi ăn, bánh có độ giòn hòa cùng vị bùi của đỗ xanh và vị ngọt của đường. Bà Nga, khu Hoằng Bó 1, thị trấn Nước Hai (Hòa An), chủ quán bánh rán chia sẻ:
Tôi làm bánh rán phồng bán tại chợ Nước Hai từ lúc hơn 20 tuổi. Trước đây, do chưa có nhiều loại bánh kẹo, quà vặt, mỗi ngày tôi làm gần 10 kg gạo. Cả chợ có cả chục hàng bán bánh rán vì đó món quà vặt không thể thiếu thời đó. Những năm gần, có đủ thứ quá vặt nên tôi chỉ bán bánh vào các ngày chợ phiên, mỗi ngày làm hơn 6 kg gạo.
 |
| Bánh rán đường. Nguồn: Internet |