Hiện nay, hệ thống thủy lợi (HTTL) Bắc Hưng Hải đang ở mức báo động, chỉ bằng mắt thường, chúng ta có thể thấy trên hệ thống nước luôn có màu đen kịt như đổ dầu luyn, bốc mùi hôi thối nồng nặc… mỗi khi đi qua hệ thống kênh này, ai cũng phải bịt mũi, lắc đầu ngao ngán.
Càng ngày mức độ “bẩn” của hệ thống ngày càng gia tăng theo cấp số nhân, vì hàng ngày phải hứng chịu gần 500 nghìn m3 nước thải ô nhiễm nghiêm trọng từ tất cả các nguồn thải khác nhau như: Nước sinh hoạt, nước thải công nghiệp, các cơ sở sản xuất, kinh doanh; nước thải làng nghề, nước thải chăn nuôi, nước thải y tế… Trong đó, có tới gần 100% nước thải sinh hoạt, chăn nuôi, làng nghề và lên đến 80% nước thải công nghiệp, sản xuất kinh doanh chưa được xử lý, hoặc xử lý không đạt yêu cầu trước khi xả vào công trình thủy lợi.
Theo kết quả quan trắc của Viện Nước, Tưới tiêu và Môi trường năm 2021, nước trên hệ thống bị ô nhiễm cao nhất vào tháng 3 và 7 vào thời kỳ bón phân để gieo cấy và chăm sóc lúa thời kỳ đẻ nhánh lúa chiêm và lúa mùa.
Các vị trí quan trắc bị ô nhiễm nghiêm trọng gồm 9/12 vị trí (chiếm 75%): Cống Xuân Thụy, cống Như Quỳnh, cống Kênh Cầu, cống Ngọc Đà, cống Ngọc Lâm, cống Phần Hà, cống Bình Lâu, cống Bá Thủy và cống Cầu Cất, (tăng 5% so với năm 2020). So với chất lượng nước những năm gần đây, chất lượng nước năm 2021 có mức ô nhiễm nặng hơn, nhất là ở các chỉ tiêu COD, BOD5, NH4+ và Coliform.
Chất lượng nước cấp cho HTTL Bắc Hưng Hải tại thượng lưu cống Xuân Quan trung bình 9 đợt quan chỉ có chất lượng trung bình, 1/9 đợt quan trắc có chỉ số WQI thuộc nước có chất lượng tốt đạt tiêu chuẩn nước sử dụng cho sản xuất nông nghiệp (SXNN) và nuôi trồng thủy sản (NTTS). 3/9 đợt có chỉ số WQI thuộc nước có chất lượng trung bình, chỉ đạt tiêu chuẩn nước sử dụng cho sản xuất nông nghiệp. Các đợt còn lại chỉ số WQI thuộc nước có chất lượng xấu, chỉ đạt tiêu chuẩn nước sử dụng cho giao thông và các mục đích tương đương khác.
Chỉ số chất lượng nước WQI - Water Quality Index là một chỉ số được tính toán từ các thông số quan trắc chất lượng nước, dùng để mô tả định lượng về chất lượng nước và khả năng sử dụng của nguồn nước đó; được biểu diễn qua một thang điểm. Phương pháp tính toán chỉ số chất lượng nước được Tổng cục môi trường ban hành tại Quyết định số 879/QĐ-TCMT ngày 01/7/2011.
Cũng theo kết quả quan trắc của viện, chất lượng nước tiêu qua cống Cầu Xe chỉ số WQI trung bình 9 đợt quan trắc, chỉ đạt tiêu chuẩn nước sử dụng cho giao thông và các mục đích tương đương khác, trong đó: 5/9 đợt có chỉ số WQI thuộc nước có chất lượng trung bình, chỉ đạt tiêu chuẩn nước sử dụng cho SXNN; 4/9 đợt quan trắc có chỉ số WQI thuộc nước có chất lượng xấu, chỉ đạt tiêu chuẩn nước sử dụng cho giao thông và các mục đích tương đương khác.
Chất lượng nước tiêu qua cống An Thổ có chỉ số WQI trung bình 9 đợt quan trắc, đạt tiêu chuẩn nước sử dụng SXNN, trong đó: 1/9 đợt quan trắc có chỉ số WQI thuộc nước có chất lượng tốt đạt tiêu chuẩn nước sử dụng cho SXNN và NTTS; 5/9 đợt có chỉ số WQI thuộc nước có chất lượng trung bình, chỉ đạt tiêu chuẩn nước sử dụng cho SXNN; 3/9 đợt quan trắc có chỉ số WQI thuộc nước có chất lượng xấu, chỉ đạt tiêu chuẩn nước sử dụng cho giao thông và các mục đích tương đương khác.
Việc ô nhiễm nguồn nước đang biến hệ thống Bắc Hưng Hải thành dòng kênh “chết” ảnh hưởng trực tiếp phát triển kinh tế, đời sống, sinh hoạt… điển hình trên sông Điện Biên từ vị trí tiếp nhận nước thải thành phố Hưng Yên đến thị trấn Lương Bằng trước khi đổ ra sông Cửu An, nước có màu xanh lục, hôi thối nồng nặc… khiến các thực vật thủy sinh biến mất hoàn toàn.
Nước thải Khu công nghiệp Phố Nối B có mùi hôi thối, nước ô nhiễm nghiêm trọng, các hộ nuôi thủy sản không thể lấy nước vào ao nuôi cá. Trên kênh 10 tiếp nhận nước thải sinh hoạt và làng nghề Tứ Dân, thường xuyên có hiện tượng cá chết nổi trắng trên sông...