Doanh nghiệp và giá trị mang lại từ đổi mới công nghệ
Doanh nghiệp Cổ phần Tập đoàn Sao Mai bắt đầu tham gia chuỗi giá trị cá tra từ năm 2008. Công ty định hướng phát triển sản xuất theo chuỗi, làm chủ tất cả các khâu và tìm kiếm công nghệ, thiết bị nhằm tăng giá trị sản phẩm.
Đến năm 2018, Công ty tham gia chương trình đổi mới công nghệ quốc gia với mô hình “Hoàn thiện công nghệ, dây chuyền thiết bị để nâng cao chất lượng dầu ăn và sản xuất shortening, margarine từ mỡ cá tra. Năm 2020, công ty tiếp tục tham gia chương trình với mô hình “Hoàn thiện công nghệ và thiết bị sản xuất bột cá và bột nêm từ phụ phẩm cá tra”.
Theo báo cáo của công ty, quy trình, công nghệ đã nâng tầm giá trị cá tra của Việt Nam lên đến 28%. Các sản phẩm phụ từ các tra có chất lượng tương đương và thay thế các sản phẩm hiện nay Việt Nam đang phải nhập khẩu từ Nhật, Hàn Quốc, Đức… Gần 60.000 tấn mỡ cá được tiêu thụ mỗi năm và giải quyết thêm 1.000 lao động với mức lương trung bình từ 10-30 triệu đồng, sau thời gian đổi mới công nghệ của chuỗi giá trị cá tra.
Tương tự, Công ty TNHH Việt Nông cũng bắt đầu nghiên cứu và phát triển các giống cây trồng trong nước và tạo ra bộ sản phẩm triển vọng cho bà con nông dân thông qua chương trình đổi mới công nghệ của Bộ Khoa học Công nghệ.
Khi chưa đổi mới công nghệ, mỗi sản phẩm lai triển vọng phải mất trung bình đến 5 năm, sau khi áp dụng công nghệ, thời gian này đã rút lại còn 3 năm. Nhiều chu trình cũng được rút ngắn nhanh chóng, chẳng hạn như chu trình kiểm tra chất lượng hạt giống F1. Ngày trước, phải mất đến 3 tháng trồng thử và thu hoạch trên đồng ruộng. Hiện nay, nhờ công nghệ mà có thể kiểm tra ngay trên chính hạt giống tại phòng thí nghiệm trong 48 giờ là có thể đưa vào thị trường.
Đó là những giá trị có thể nhìn thấy và đo đếm được khi ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo vào sản xuất, đặc biệt là trong quá trình nâng cao giá trị của các sản phẩm nông nghiệp.
Doanh nghiệp là trung tâm của hệ thống
Hệ sinh thái chuyển đổi công nghệ, đổi mới sáng tạo vốn đã được hình thành và đang dần phát triển mạnh mẽ trong quá trình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm ở Việt Nam. Doanh nghiệp vẫn được xác định là trung tâm trong hệ thống này. Doanh nghiệp còn là cầu nối quan trọng trong việc chuyển hóa các thành tựu khoa học công nghệ.
Chia sẻ tại Hội thảo “Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm chuyển giao và đổi mới công nghệ”, Bộ trưởng Bộ KHCN Huỳnh Thành Đạt khẳng định: “Hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm chuyển giao và đổi mới công nghệ là nhiệm vụ quan trọng, không chỉ của riêng ngành khoa học công nghệ mà còn là nhiệm vụ của các ngành, các cấp. Nhiệm vụ này rất cần sự chủ động tham gia tích cực và đồng hành xuyên suốt của tất cả các bộ, các ngành, các địa phương, doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học…”
Hiện nay, Bộ KHCN đang khẩn trương triển khai tái cơ cấu các công trình khoa học công nghệ cấp quốc gia cho giai đoạn 5 năm và 10 năm. Một trong các nội dung quan trọng được Bộ quan tâm là làm thế nào để đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường sự công khai, minh bạch trong việc quản lý các công trình và nỗ lực tối đa để các nhà khoa học, các tổ chức công nghệ, các doanh nghiệp trong toàn quốc tham gia các chương trình khoa học công nghệ phục vụ phát triển kinh tế xã hội. Kết nối được nhu cầu sử dụng công nghệ của doanh nghiệp với khả năng đáp ứng từ việc nghiên cứu của các nhà khoa học, các viện và trường đại học.
Hội thảo “Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm chuyển giao và đổi mới công nghệ” có 10 tham luận khoa học từ 3 nhóm chính, gồm: các nhà hoạch định chính sách, các doanh nghiệp, các nhà khoa học. Các tham luận bám sát nội dung trọng tâm là cơ chế chính sách hỗ trợ hoạt động tìm kiếm chuyển giao, ứng dụng và đổi mới công nghệ, kết nối chuyển giao và ứng dụng kết quả từ khu vực nghiên cứu sang khu vực sản xuất.
Dịp này, Hội thảo cũng giới thiệu các thành công và kinh nghiệm trong tiếp nhận chuyển giao, đổi mới công nghệ của doanh nghiệp, cũng như việc hợp tác giữa trường đại học và các doanh nghiệp lớn trong nghiên cứu trong chuyển giao ứng dụng.