Dư địa thị trường nấm hương còn rất lớn
Được thành lập từ năm 2019, đến nay, mỗi năm Hợp tác xã (HTX) Sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu Mù Cang Chải đã cung ứng ra thị trường nhiều sản phẩm nông nghiệp như: Nấm hương, củ dền, rau cải mầm đá… Dự kiến, trong năm 2023, HTX sẽ cung ứng ra thị trường hơn 300 tấn nấm hương thương phẩm.
Mô hình trồng nấm hương trên giá thể mùn cưa đã mang lại lợi ích và hiệu quả kinh tế cao nhất. Từ diện tích 3.000m2 nhà nấm, năm 2023, HTX đầu tư mở rộng lên 6.000m2 đưa vào sản xuất nấm theo quy mô lớn.
Ông Nguyễn Hoàng Anh, Giám đốc HTX Sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu Mù Cang Chải cho biết: "Tôi là người có đam mê về phát triển nông nghiệp, thời gian rảnh tôi lên mạng tìm hiểu về các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp.
Qua tìm hiểu thi trường, thấy sản phẩm nấm hương rất được ưa chuộng và nguồn cung còn ít nên tôi đã đi tham quan, tìm hiểu một số mô hình trồng nấm hương, đặc biệt là một số mô hình trồng nấm hương theo kỹ thuật của Trung Quốc, Nhật Bản…
Với giá thành sản xuất một bịch nấm bên Trung Quốc có giá từ 12.000 - 15.000 đồng, 1kg nấm tươi có giá bán 27.000 - 30.000 đồng, một bịch nấm cho thu từ 700g - 1kg vẫn có lãi. Tại Việt Nam, giá nấm hương tươi từ 65.000 - 70.000 đồng/kg, sự chênh lệch cao về giá bán đã thúc đẩy tôi bắt tay vào nghề trồng nấm hương".
Để chọn Nậm Khắt (Mù Cang Chải, Yên Bái) là nơi phát triển nghề trông nấm hương, anh Hoàng Anh đã đi nhiều nơi để tìm hiểu và nghiên cứu về sinh trưởng phát triển của cây nấm hương. Cao Bằng cũng là một trong số những nơi anh đã đến. Ở Cao Bằng, nấm hương chỉ phát triển mạnh vào 3 tháng cuối năm, thời gian còn lại chỉ để nuôi tơ. Khi đến với mảnh đất Nậm Khắt khí hậu mát mẻ, thuận lợi cho cây nấm hương phát triển, anh đã quyết định đầu tư phát triển mô hình trồng nấm hương.
Anh Hoang Anh chia sẻ thêm: Nấm hương là loại nấm không hề dễ trồng, yêu cầu điều kiện nhiệt độ, độ ẩm cho đến môi trường sống phải đạt điều kiện tiêu chuẩn. Để trồng nấm, cần chọn những loài cây không có tinh dầu để làm giá thể trồng nấm, không chứa các chất độc tố dầu mỡ, hóa chất…
Nấm hương được cấy trong các tủ cấy vô trùng sang túi mùn cưa theo tỷ lệ 2,5 - 3% lượng giống so với nguyên liệu. Thông thường một chai giống 400g thì cấy được từ 20 - 25 túi mùn cưa. Mỗi đợt nuôi trồng thường kéo dài từ 4 - 5 tháng. Trong suốt quá trình chăm sóc, cần chú ý đảm bảo việc tưới nước theo đúng nguyên tắc.
Với quy mô nhà nấm 3.000m2, HTX đã tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 30 lao động địa phương, những ngày mùa còn thuê thêm lao động thời vụ với mức 150.000 đồng/người/ngày. Năm 2023, HTX dự kiến mở rộng thêm 3.000m2. Với quy mô 6.000m2, năm 2023 HTX Sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu Mù Cang Chải sẽ sản xuất được từ 50 - 60 vạn bịch nấm, cung ứng ra thị trường từ 250 – 300 tấn nấm thương phẩm.
Liên kết sản xuất, hướng tới xuất khẩu
Năm 2023, HTX Sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu Mù Cang Chải đã chủ động tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm, một số đối tác khu vực Sài Gòn đã ký kết hợp đồng tiêu thụ. Để đảm bảo thị trường tiêu thụ, HTX cũng đang xúc tiến kết nối thêm những đối tác nước ngoài.
Ngoài ra, HTX còn liên kết với HTX Nấm ăn Cao Bằng về chuỗi liên kết sản xuất để đảm bảo nguồn hàng cung ứng đầy đủ cho nhu cầu của đối tác và người tiêu dùng.
Bà Giàng Thị Say, dân tộc Mông ở bản Hua Khắt, xã Nậm Khắt phấn khởi cho biết: Từ khi HTX Sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu đi vào hoạt động, bà đến xin làm công nhân. Nhờ có HTX, đã tạo công ăn việc làm, giúp bà có thu nhập ổn định. Năm 2022, gia đình bà đã thoát nghèo.
Chị Giàng Thị Phương đang làm việc tại HTX cho hay: "Nhà mình có khoảng 8.000m2 đất nông nghiệp, trước đây mỗi năm chỉ cấy được một vụ lúa, không đủ ăn. Từ khi HTX Sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu thành lập, đã thuê toàn bộ diện tích đất của gia đình mình để làm nhà nấm với giá 30 triệu đồng/năm. Số tiền đó mình dùng mua thóc được nhiều hơn gấp 4 - 5 lần so với cấy lúa. Ngoài tiền cho thuê đất, mình xin vào làm cho HTX với mức thu nhập từ 4,5 – 6 triệu một tháng".
Từ ngày HTX được thành lập, đã tạo việc làm ổn định cho khoảng 50 – 60 lao động địa phương. Mọi người không phải đi làm xa, thu nhập ổn định, nhiều người trong xã từ khi vào làm ở đây đã vươn lên thoát nghèo, mua sắm được nhiều đồ dùng có giá trị trong nhà.
Ngoài những thuận lợi về điều kiện tự nhiên, nguồn lao động địa phương có sẵn, HTX Sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu Mù Cang Chải cũng gặp không ít khó khăn như: Mù Cang Chải là huyện vùng cao, chủ yếu những loài cây lá kim sinh trưởng, có tinh dầu nên không thể dùng làm nguyên liệu. Để trồng nấm, toàn bộ nguyên liệu làm giá thể HTX phải nhập về từ Cao Bằng và một số địa phương khác…