Tại các nước Đông Nam Á, nhiều nhóm nông dân đã thử nghiệm nông nghiệp bền vững trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi nhanh chóng sang nền nông nghiệp có khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu đòi hỏi một cách tiếp cận “đồng tâm hiệp lực” với những cách thức sáng tạo có thể hỗ trợ nông nghiệp bền vững cũng như nông dân quy mô vừa và nhỏ nói chung.
Chẳng hạn, nhiều doanh nghiệp du lịch ở Lào và Thái Lan đã và đang đồng hành, giúp thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững theo nhiều cách khác nhau. Tại Lào, du lịch sinh thái và nông nghiệp đang trở nên phổ biến hơn. Một số trang trại đã sử dụng lợi nhuận từ du lịch để hỗ trợ các hoạt động liên quan đến thúc đẩy nông nghiệp bền vững, chẳng hạn như đào tạo nông dân và phát triển thị trường xanh bản địa.
Một ví dụ điển hình là Trang trại Phutawen gần thủ đô Vientiane là nơi cung cấp cho du khách nhiều hoạt động ngoài trời bên cạnh tham quan trang trại kết hợp bán sản phẩm hữu cơ. Theo một khảo sát do Ngân hàng Phát triển châu Á - ADB thực hiện trước đại dịch, 20% doanh nghiệp du lịch ở Lào đã mua sản phẩm hữu cơ do nông dân sản xuất và 60% doanh nghiệp giúp quảng cáo sản phẩm với khách hàng của họ. Mặc dù phần lớn (90%) doanh nghiệp du lịch được khảo sát quan tâm đến việc mua sản phẩm hữu cơ, nhưng vấn đề chính mà họ gặp phải là thiếu nguồn cung và giá sản phẩm hữu cơ còn cao.
Tuy tồn tại những khó khăn, chính phủ Lào công nhận lợi thế so sánh của nước này trong lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ và đặt mục tiêu thiết lập thị trường hữu cơ địa phương ở tất cả các tỉnh. Để đảm bảo chất lượng, chính phủ có kế hoạch mở rộng hệ thống chứng nhận PGS (participatory guarantee systems). Đây là một dạng hệ thống đảm bảo chất lượng có chi phí thấp và dựa vào địa phương, với các bên liên quan hỗ trợ lẫn nhau nhằm giúp nông dân sản xuất theo các tiêu chuẩn thực phẩm hữu cơ nhất định. Điều thú vị là một cuộc khảo sát tương tự của ADB cho thấy giá trung bình của rau hữu cơ ở Lào không cao hơn đáng kể so với giá của sản phẩm được trồng theo phương pháp thông thường, ngoại trừ khu vực Luang Prabang.
Trong khi đó, một số khách sạn và khu nghỉ dưỡng của Thái Lan cũng đang tích cực thúc đẩy nông nghiệp bền vững. Ví dụ, tại khu nghỉ dưỡng Suan Sampran ở tỉnh Nakhon Pratom, du khách có thể tham quan các trang trại hữu cơ được chứng nhận cũng như mua các sản phẩm spa và thực phẩm có nguồn gốc bền vững. Suan Sampran cũng giúp đào tạo nông dân địa phương và cam kết tìm kiếm thị trường cho những nông dân này thông qua mạng lưới của họ. Đến nay, thương hiệu này đã xây dựng quan hệ đối tác với các trường đại học, cơ quan chính phủ, chính quyền địa phương và khoảng 177 nông dân sản xuất hữu cơ.
Một ví dụ thú vị khác là Khu nghỉ dưỡng và Trung tâm Lặn Chumphon Cabana ở miền nam Thái Lan. Trong khoảng hai thập kỷ qua, nơi này đã là một trung tâm chia sẻ kiến thức và chuyên thử nghiệm các phương pháp nông nghiệp bền vững. Năm 2013, để cứu Chumphon Cabana khỏi bị một công ty quản lý nợ bán đấu giá, quỹ cộng đồng do doanh nghiệp xã hội Thamturakit khởi xướng đã huy động được 130 triệu baht (4 triệu USD) từ khoảng 13.000 người để mua lại khu nghỉ dưỡng. Lợi nhuận từ đây hiện đang tài trợ cho các hoạt động của Thamturakit, bao gồm đào tạo nông dân về kỹ thuật nông nghiệp bền vững và cung cấp thị trường cho khoảng 200 - 300 nông dân.
Một trong những người sáng lập của Thamturakit cũng điều hành trung tâm Pun Pun ở Chiang Mai. Đây là nơi đào tạo nông dân để họ trở nên tự chủ trong sản xuất nông nghiệp bền vững, cũng như bảo tồn và phân phối hạt giống bản địa. Doanh thu từ nhà hàng và bán thực phẩm chế biến của Pun Pun giúp nơi này tự chủ về tài chính.
Ngoài ra, những doanh nghiệp ngành khác của Thái Lan cũng góp phần thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững mặc dù các sản phẩm và dịch vụ của họ không liên quan trực tiếp đến ngành nông nghiệp. Ví dụ, TV Burapha là một kênh truyền thông giáo dục đã giúp Moral Rice Network tiếp thị gạo hữu cơ. Hay doanh nghiệp xã hội Suan Nguen Mee Ma - một nhà xuất bản sách - cũng bán các sản phẩm xanh trong hiệu sách của họ. Suan Nguen Mee Ma điều hành mạng lưới thị trường xanh và làm việc với các đối tác quốc tế nhằm thúc đẩy nông nghiệp hữu cơ ở châu Á. Hiệu sách Naiin với hệ thống cửa hàng trên khắp Thái Lan cũng giúp thúc đẩy việc phân phối các sản phẩm nông nghiệp bền vững bằng cách đưa gạo hữu cơ lên kệ của họ.
Cách đơn giản nhất mà các doanh nghiệp có thể giúp hỗ trợ nền nông nghiệp bền vững ở Đông Nam Á là mua nông sản địa phương được sản xuất bền vững với mức giá hợp lý cho cả nhà sản xuất và người tiêu dùng. Trên thực tế, tỷ lệ áp dụng nông nghiệp bền vững còn thấp do thiếu kiến thức, thiếu nhân lực và khó khăn trong việc vận dụng các phương pháp ít phổ biến.
Thông qua các nỗ lực tiếp thị, giới doanh nghiệp cũng có thể giúp nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về tầm quan trọng của nền nông nghiệp bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, các chính phủ không thể phó mặc hoàn toàn vấn đề này cho khu vực tư nhân mà cần lồng ghép việc sản xuất nông nghiệp bền vững vào các kế hoạch quốc gia, ưu tiên mua thực phẩm được sản xuất bền vững trong chi tiêu công cũng như khuyến khích sự hợp tác nhiều hơn nữa giữa các hiệp hội du lịch và mạng lưới sản xuất thực phẩm bền vững. Từ nhà hàng đến khách sạn và nhiều lĩnh vực khác nữa, mọi người đều có trách nhiệm đảm bảo tính bền vững của thực phẩm trong bối cảnh biến đổi khí hậu.