5 năm trở lại đây, về xã Bắc Lũng, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, hỏi thăm nhà “ông Hưng vải” - Nguyễn Tiến Hưng, thì hầu như ai cũng biết. Ông chính là người đầu tiên của xã Bắc Lũng, đưa giống vải sớm về trồng thành công tại địa phương.
 |
| Ông Hưng bên những cây vải chín sớm đang cho thu hoạch. |
Ông kể, cách đây chừng gần chục năm, trong chuyến về huyện Thanh Hà (Hải Dương) ăn cưới con một người bạn lính thuở trước, ông thấy nhà ông bạn có gần chục cây vải lai giống thường chín sớm trước giống vải thiều cả tháng trời. Dẫu vị chua, không ngọt như vải thiều, nhưng được cái quả to, vỏ sáng, và điều đặc biệt là bán rất được giá, do thời điểm giống vải này chín thì ngoài thị trường vải chưa có nhiều. Nghe ông bạn cho biết, chỉ với gần chục cây vải lai chín sớm đó mà năm nào gia đình ông cũng có thu nhập gấp cả vài, ba chục cây vải thiều chính vụ của các hộ hàng xóm, nên ông Hưng thấy mê.
Sau bận đi ăn cỗ đó, ông Hưng đã nhờ ông bạn lính chiết hộ 20 cành vải lai chín sớm để về trồng trên diện tích đất đồi vốn xưa nay chỉ trồng sắn, đậu đỗ cho thu nhập thấp, không ổn định. Thoạt đầu, khi thấy ông Hưng nói giống vải mà ông trồng quả có vị chua thì không chỉ hàng xóm mà cả vợ ông đều cười và nói ông bị “khùng”?! Mặc kệ những lời dèm pha, hàng ngày ông vẫn miệt mài chăm bón tắm tưới cho mấy chục gốc vải. Trời không phụ lòng người, sau khoảng 5 năm, những cây vải lớn dần và cho mùa quả bói đầu tiên. Khi những chùm vải trong vườn nhà ông Hưng chuẩn bị chín đỏ và bước vào thu hái thì vải thiều ở Lục Ngạn, cũng như ở khắp mọi nơi mới chỉ nhỏ bằng đầu ngón tay út. Vụ vải đầu tiên ấy, mỗi cây trung bình cho tới gần 200 kg. Ông Hưng còn nhớ rõ rằng, khi lứa vải chín sớm đầu tiên đó đến kỳ thu hoạch, thương lái đã tới tận vườn mua mang đi Hà Nội tiêu thụ với giá 30.000 đồng/kg. Với khối lượng xấp xỉ gần 4 tấn vải, ông thu được hơn 100 triệu đồng. Khi vườn vải lai chín sớm nhà ông Hưng thu hái xong xuôi thì trên thị trường mới rục rịch bước vào mùa thu hái vải thiều chính vụ, giá rớt đến mức nhiều khi bán rẻ như cho không.
 |
| Thương lái tới tận vườn nhà ông Hưng thu mua vải lai chín sớm. |
Tới mùa thu hái vải năm thứ 2, rồi thứ 3, hầu như năm nào số lượng vải cũng tăng, do cây ngày một lớn lên. Vụ thu hoạch cuối tháng 5/2016 vừa rồi, gia đình ông thu được số tiền bán vải từ 20 cây lên tới 250 triệu đồng, mà thương lái đến tận vườn, tự tay bẻ và cân mua với giá 40.000 đồng/kg.
Sau thành công của những cây vải lai chín sớm đầu tiên, ông Hưng đã chiết thêm mấy chục cành giống để trồng ra hết diện tích đất đồi của gia đình. Số vải trồng sau đã được gần 6 năm và cũng đang cho thu hoạch những lứa quả bói đầu tiên. Khi chúng tôi khen ông là người “đi trước thời đại”, “giỏi giang”..., ông cười: “Chỉ là gặp may mắn thôi! Tôi chỉ nghĩ là, lúc mình thu hoạch thì thị trường chưa có nhiều nên sẽ bán được giá, ắt có thu nhập cao. Với lại, dẫu giống vải của mình hơi chua, ăn không được ngon nhưng thị trường vẫn cần vì nhu cầu bây giờ không chỉ là để ăn, mà người ta còn mua vải để cúng lễ tâm linh nữa...”. Nói vậy nhưng ông Hưng cũng bắt đầu trăn trở và tìm cách để có giống vải chín sớm hơn nữa, vì khi người ta bắt chước ông trồng nhiều thì lúc đó thị trường lại bão hòa, giá sẽ rẻ là điều khó tránh khỏi...
Trước kia kinh tế gia đình ông Hưng thuộc diện nghèo trong xã, vậy mà từ khi “làm bạn” với những cây vải lai chín sớm thì kinh tế nhà ông đã thuộc hàng “vững”, thậm chí là giàu có hơn rất nhiều hộ xung quanh. Ngôi nhà mái bằng 2 tầng khang trang cùng nhiều tiện nghi sinh hoạt đắt tiền đều từ tiền bán vải mà ra. Điều ông Hưng cảm thấy tâm đắc và hài lòng nhất, đó là nhờ vườn vải mà ông nuôi được hai đứa con, một trai, một gái ăn học nên người, không bị bỏ dở như nhiều bạn bè của chúng vì gia đình không đủ điều kiện
Nguyễn Việt Hưng (Tạp chí Nông thôn Việt)