Đi sâu vào con hẻm nhỏ tại đường Phạm Phú Thứ ở quận 6 (TP.HCM), người ta dễ dàng bắt gặp bụi đót vàng hoe, nghe tiếng lạo xạo và tiếng đinh đóng từng bó chổi.
Làng chổi đót đã tồn tại hơn nửa thế kỷ. Nghề bó chổi được người di dân từ Quảng Ngãi mang vào và lưu giữ, phát triển đến nay.
Chổi đót được làm hoàn toàn thủ công. Sau khi nhập mua bông đót về, người thợ sẽ trải qua những công đoạn như xé đót, làm tua, cột lọn, bện chổi, chặt đầu chặt đuôi và cuối cùng là cột lại thành bó.
Mọi năm, đây là thời điểm những người thợ tất bật chuẩn bị đợt hàng Tết. Từng có dịp, người dân chuộng chổi đót, cả làng rộn ràng sản xuất. Nhiều cơ sở còn nhận những đơn hàng xuất khẩu sang nước ngoài.
Dẫu vậy, năm nay, do ảnh hưởng bởi dịch bệnh, thị trường buôn bán chậm. Nhiều chủ cơ sở ngậm ngùi một mùa lễ ảm đạm, không còn xuất khẩu nhiều như mọi năm.
Bà Nguyễn Thị Thu Hồng - chủ cơ sở sản xuất chổi Hồng Thái cho biết: “Năm nay số lượng xuất ít hơn hẳn do kinh tế khó, cộng thêm sức khỏe của công nhân giảm. Nếu những năm trước trung bình mỗi ngày một thợ có thể làm được 70 cái chổi thì năm nay chỉ làm khoảng 30 đến 40 cái”.
Sức mua giảm, kinh tế khó khăn cộng thêm việc người trẻ không còn mặn mà với nghề này, khiến làng chổi đót nay chỉ còn lác đác vài hộ hoạt động.
Nhà 3 đời làm chổi đót trên con hẻm này, anh Nguyễn Hoàng Tuấn - thợ làm thủ công - cho hay: “Nghề này ngày xưa làm đông lắm, nhưng nay đầu hẻm đến cuối hẻm chỉ còn 3, 4 nhà làm thôi”.
Theo nghề được hơn 40 năm, bà Nguyễn Ngọc Huệ (70 tuổi, thợ làm thủ công) chia sẻ: “Mấy đứa trẻ giờ không còn theo nghề nữa. Nghề này cực, mà bụi bặm. Mình lớn tuổi thì theo để giữ nghề chứ con cháu không còn làm nữa”.
Dẫu vậy, những người thợ theo nghề lâu năm vẫn giữ niềm yêu thích với công việc này. Với họ, đây không chỉ là cần câu cơm, mà còn là cái nghề thủ công cha truyền con nối.
Quyết tâm theo nghề và giữ nghề truyền thống, anh Nguyễn Hoàng Tuấn nói: “Cái nghề của ông bà để lại thì mình nhất định phải làm. Dù khó khăn vất vả nhưng nó nuôi sống và mang những giá trị của gia đình, của truyền thống.
Bà Nguyễn Thị Thu Hồng - chủ cơ sở sản xuất chổi Hồng Thái cũng tâm sự: “Nếu sau này không còn ai làm nữa thì gia đình tôi vẫn làm. Vì làm quen nó thành một sở thích. Mà những người biết sử dụng chổi đót, người ta cũng rất thích dùng sản phẩm thủ công truyền thống này. Mình làm đến khi nào còn sức thì thôi, làm bán các hàng chổi đặt bán cho bà con xài”.
Tết đến, các hộ làm chổi đót tất bật sản xuất theo đơn đặt hàng ở chợ, ở các tỉnh. Một số khách quen đến tận nơi để đặt chổi theo yêu cầu.
Giá chổi dao động 30.000 - 40.000 đồng/cây, tùy loại.
Một số cây chổi đặc biệt với bông tốt, lá nhiều, được người làm lựa những bông đót đẹp, dày lá có thể lên đến giá 80.000 đồng/cây.