_high.jpg)
Từ đặc sản quê hương đến thương hiệu quốc gia
Bắc Kạn được mệnh danh là thủ phủ của dong riềng. Từ lâu, người dân nơi đây đã tận dụng nguồn nguyên liệu dồi dào này để làm ra những sợi miến ngon nức tiếng. Ở Côn Minh, nơi có nghề làm miến dong lâu đời nhất tỉnh Bắc Kạn, miến được làm thủ công với nguyên liệu hoàn toàn từ tinh bột củ dong riềng nên sợi miến dai, giòn, vị ngọt mát. Thấy được tiềm năng của sản phẩm này, năm 1991, chị Nguyễn Thị Hoan (xã Côn Minh, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn) cùng gia đình bắt tay vào trồng cây dong riềng và mua sắm dụng cụ để làm miến. Sản phẩm làm ra không đủ đáp ứng nhu cầu của người mua, chị Hoan liền thành lập HTX sản xuất miến dong Tài Hoan để có thể tăng năng lực sản xuất.
Sau hơn 30 năm gắn bó với nghề, đến nay, chị Hoan vẫn kiên định với phương châm sản xuất: đặt chất lượng lên hàng đầu. HTX Tài Hoan luôn chú trọng làm tốt từng khâu trong chuỗi sản xuất, từ chọn nguyên liệu, sản xuất, phân loại, đóng gói. Để có được nguồn nguyên liệu tốt nhất, HTX liên kết với các vùng trồng tại địa phương trồng dong riềng theo quy trình an toàn. Dù đổi mới hình thức sản xuất với hệ thống máy móc hiện đại nhưng đến nay, Tài Hoan vẫn sản xuất miến theo phương pháp truyền thống với 100% nguyên liệu là dong riềng, tuyệt đối không pha trộn thêm bất cứ loại bột nào khác. Nhờ vậy, sản phẩm của HTX luôn giữ được hương vị đặc trưng. Ngoài ra, HTX còn đầu tư để hoàn thiện từ bao bì, nhãn mác, mã vạch đến chứng nhận về chất lượng, an toàn thực phẩm theo quy định. Các thành viên HTX cũng phải cam kết thực hiện nghiêm túc các quy định về vệ sinh thực phẩm, an toàn lao động.
_high.jpg)
“Tiếng lành đồn xa”, giữa tháng 08/2020, hơn 5 tấn miến dong của HTX Tài Hoan đã xuất khẩu sang Cộng hòa Séc. Đây là sản phẩm OCOP đầu tiên của tỉnh Bắc Kạn vượt qua được những tiêu chuẩn khắt khe để vào thị trường châu Âu. Mới đây, HTX Tài Hoan cũng đã thông qua một trung gian để xuất khẩu 1,5 tấn miến dong sang thị trường Mỹ để thăm dò thị trường. Trên thị trường nội địa, HTX đã ký hợp đồng phân phối sản phẩm với 30 doanh nghiệp, đại lý trên cả nước và có mặt trên nhiều sàn thương mại điện tử lớn. Thông qua các trang bán hàng online postmart.vn, voso.vn, Shopee, Lazada... miến dong Tài Hoan đã đến tay khách hàng trên khắp cả nước.
Năm 2020, sản lượng miến dong Tài Hoan tiêu thụ trên thị trường đạt 250 tấn. Năm 2021, cơ số này dự kiến đạt gần 300 tấn. Hiện HTX đang tạo việc làm cho hàng chục lao động địa phương với thu nhập đạt 6 - 7 triệu đồng/người/tháng. “Tôi hy vọng miến dong Tài Hoan sẽ luôn được thị trường đón nhận để nông dân yên tâm sản xuất. Qua đó, giúp phát triển kinh tế, nâng cao đời sống cho bà con cũng như góp phần gìn giữ nghề làm miến truyền thống của địa phương”, chị Hoan chia sẻ.
Ứng dụng công nghệ để nâng tầm nghề gia truyền
Làng nghề miến dong Việt Cường tại xã Hóa Thượng (huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên) nổi tiếng cả nước với loại miến làm từ dong riềng tía. Cùng với những bí quyết riêng, người dân làng nghề sản xuất miến dong Việt Cường đã tạo ra những sợi miến mảnh, dai, giòn cùng mùi hương dịu nhẹ đặc trưng.
Giám đốc HTX Miến Việt Cường, anh Nguyễn Văn Ba - một người con trong gia đình có 3 đời làm miến truyền thống - kể: “Gia đình tôi làm miến từ thời ông bà nội. Từ bé tôi đã được hướng dẫn cách pha bột, làm miến. Còn nhớ hồi đó bố tôi phải đạp xe đạp chở miến đi bán khắp Đồng Hỷ, Phú Bình, TP Thái Nguyên”… Học hết cấp 2, anh Nguyễn Văn Ba ra đời lập nghiệp với đủ thứ nghề nhưng rồi cuối cùng, anh quyết định nối nghiệp cha, tiếp quản cơ sở sản xuất miến dong của gia đình. Vay mượn ngân hàng cùng anh em, bạn bè được 180 triệu đồng làm vốn lận lưng, anh Ba “ủ mưu” làm mới nghề truyền thống của quê hương.
Năm 2007, anh Ba vận động thành lập HTX Miến Việt Cường. Từ 7 thành viên ban đầu, đến nay HTX Miến Việt Cường đã có 30 thành viên tham gia. HTX đã đầu tư hệ thống nhà xưởng và giàn phơi lên tới 26 tỷ đồng, ứng dụng dây chuyền sản xuất hiện đại với hệ thống máy ép thủy lực công suất 2 tấn sản phẩm/ngày cùng nhiều loại máy móc hiện đại như máy khuấy bột, máy cắt. Đặc biệt, năm 2017, anh Ba cùng một số thành viên đã sáng chế ra dây chuyền phơi miến bán tự động chạy bằng ròng rọc, góp phần tăng năng suất lên khoảng 1.000kg miến/ngày. Trung bình mỗi tháng, HTX Miến Việt Cường xuất bán khoảng 50 tấn miến các loại với doanh thu lên tới hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Hiện xưởng sản xuất của HTX đã tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 30 lao động với mức thu nhập trung bình 6 triệu đồng/người/tháng.
Giám đốc HTX Miến Việt Cường cho biết thêm, đến nay, HTX có tất cả 4 sản phẩm chính là miến dong, miến khoai lang, miến sắn dây và miến tỏi đen. Nhờ dây chuyền sản xuất hiện đại, HTX ngày càng nâng cao cả sản lượng và chất lượng sản phẩm. Bao bì sản phẩm cũng được cải tiến nhìn bắt mắt hơn. Hiện nay, sản phẩm của Việt Cường được phân phối rộng rãi tại hầu khắp các siêu thị lớn như Big C, VinMart, CoopMart. Đặc biệt, một số sản phẩm đã xuất khẩu sang châu Âu và Thái Lan, Lào... Năm 2020, sản phẩm miến dong Việt Cường đã được chứng nhận OCOP 5 sao cấp Quốc gia.
Anh Ba cho biết ngoài thu mua thành phẩm, HTX sẽ tiếp tục hỗ trợ bà con tại làng nghề tiêu thụ sản phẩm trên cơ sở giám sát quy trình chế biến và sản xuất. Bên cạnh đó, HTX cũng đang khảo sát vùng nguyên liệu trồng dong riềng tại các khu vực lân cận, lên phương án liên kết với bà con để trồng và chế biến nguồn nguyên liệu tại chỗ trên cơ sở cung cấp giống và kiểm soát quá trình trồng.
Năm 2020, anh Nguyễn Văn Ba được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tặng Bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong các phong trào thi đua yêu nước của Hội Nông dân Việt Nam giai đoạn 2015 - 2020. Mới đây nhất, anh được vinh danh là 1 trong 63 “Nông dân Việt Nam xuất sắc 2021”.