Bữa nọ tôi sang nhà bạn chơi, thấy ba bạn bưng ra chén canh, tôi ngạc nhiên quá đỗi. Món canh ấy, tôi tưởng chỉ ba tôi biết làm, là món ăn chống chế tạm thời cho qua bữa khi mẹ tôi vắng nhà. Hỏi ra mới biết, hệt như ba tôi, bác trai nấu ăn đỡ khi bác gái đi công chuyện. Món này dễ nấu, nhanh mà ngon. Bác gọi đùa đây là món canh của đàn ông, chữa cháy khi làm biếng.
Công nhận là món này dễ làm. Chỉ cần lựa chuối xiêm chín muồi cắt nhỏ bỏ vào tô, chế thêm nước sôi, vậy là đã xong món ăn. Ai cầu kỳ chút có thể nêm thêm gia vị, hành lá để đậm đà và đưa cơm hơn. Chừng năm phút đã có món, nhanh thật đó, nhưng ngon thì tôi không chắc. Tôi chưa ăn thử lần nào, chỉ thấy nó kỳ kỳ, sao chuối mà đem đi nấu canh được.
Ở xứ tôi, chuối làm đồ ăn không phải là chuyện đặc biệt gì. Có nhiều món ngon được làm từ chuối, loại nào cũng ngon và có mùi thơm đặc trưng. Kem chuối, chuối chưng ngọt ngào đứa con nít nào cũng mê, bánh bò chuối, bánh bông lan chuối, bánh chuối nước mỗi loại mỗi vị ngon. Chuối đem nướng lên hay bọc trong cơm nếp thành món chuối nếp nướng chan nước cốt dừa cũng được lòng mọi người. Chuối sống cũng tham gia vào bữa cơm, để chấm với thịt kho cá kho, vị chát chát khiến món mặn càng trở nên sắc sảo.
Chỉ có canh chuối là tôi chưa nghe tới, chỉ mới thấy hai người nấu, là ba tôi và ba bạn tôi. Sẵn bữa, bác mời tôi ăn cơm chung, hơi ngại ngần vì bữa cơm đơn giản chỉ có nồi cá kho khô, ít rau sống, và tô canh chuối trên bàn còn bốc khói. Không hiểu sao tôi lại đồng ý, có lẽ tôi tò mò vị của món ăn lạ lùng này.
Tôi ăn chậm, nghĩ rằng vị canh chắc sẽ kỳ cục lắm. Nhưng không, vị khá dễ chịu, ngọt nhẹ và ấm, thơm thơm mùi chuối. Bác chẳng nêm gì thêm, chỉ có chuối chín và nước sôi, càng khiến món ăn dịu dàng hơn, thoảng như một ký ức vừa quen vừa lạ. Do vị nhẹ và ngòn ngọt, ăn kèm cơm trắng cùng với cá kho khô mặn quắt nhiều tiêu lại hợp vô cùng. Nó khiến cá bớt đi gắt gỏng, cơm dễ ăn hơn, vì dường như vị giác được xoa dịu sau những bữa cơm ê chề gia vị và dầu mỡ.
Bác kể cho tôi nghe, giờ ít ai ăn những món đơn sơ vậy. Chứ hồi đó, canh chuối xuất hiện nhiều trên mâm cơm, bởi sự tiện lợi của nó và xứ này chuối ngon đầy rẫy. Dần dà, dường như người ta đã lãng quên nó. Có ngờ đâu một món ăn thông dụng lại trở thành xa lạ, thậm chí trở thành kỳ lạ trong mắt nhiều người. Dường như đã có khoảng cách giữa hai thế hệ, khiến món ăn cũng cách biệt, và những chia sẻ cũng bị ngăn đôi như ai đó đã xây đập chia cắt dòng sông thời gian. Hay như từ lúc có cây cầu bắc qua sông, con đò đã trở thành dư thừa bị phủ màu quên lãng…
Tôi có chút nghĩ ngợi, chưa bao giờ tôi hỏi ba về những chuyện này. Tôi cũng chưa hề ăn cùng ba món canh chuối để biết vị nó ra làm sao, để biết vì sao mà thành món đó. Những ký ức đôi khi chỉ đang được khép hờ cửa chờ tôi khám phá, nhưng tôi lại tự cho rằng chúng đã bị đóng kín và khóa chặt, tôi đã khước từ. Tôi tự hỏi, nếu tôi về nhà, nấu cho ba tô canh chuối, cuộc nói chuyện sau đó sẽ như thế nào?
Ba có kể cho tôi nghe về những câu chuyện tuổi trẻ không, để tôi biết hai thế hệ có gì khác nhau và có gì tương hợp. Ba có phủi bụi thời gian, chỉ cho tôi thấy những nét đẹp bị vùi lấp, để tôi biết hóa ra từng có một thời thú vị và nhiều điều tôi chưa được trải nghiệm. Tôi đoán là, cuộc nói chuyện sẽ dễ dàng thôi.
Như món canh chuối này, tôi tưởng đó là sự kết hợp vô duyên, nhưng thật ra chúng gắn kết từ đầu. Những sợi dây kết nối vẫn nguyên đó, có đứt đi đâu, chỉ là mình không nhìn thấy. Món canh của đàn ông - nghe có vẻ cứng nhắc và vụng về nếu chỉ nhìn, nhưng khi ăn thử và lắng nghe, mới biết ẩn sau nhiều điều cần được biết…