Chúng tôi đã từng được những người có nhiều kinh nghiệm dẫn đi rừng tìm trứng kiến. Đồ đạc mang theo thật đơn giản: một con dao, một cái rá để đựng trứng kiến và đồ bảo hộ như găng tay, ủng, khẩu trang, nón để tránh kiến, rắn rết và các loài côn trùng tấn công.
Một nhóm đi tìm trứng kiến thường có hai, ba người. Tìm được tổ kiến, một người trèo lên cây bẻ nhánh để mang tổ kiến xuống, người ở dưới buộc chiếc rá trên đầu con sào dài chừng 3 - 4m hứng hờ bên dưới để hứng trứng khỏi rơi xuống đất.
Tổ kiến bẻ xuống sẽ được bổ một góc, sau đó giũ nhẹ để trứng kiến rơi ra. Được mùa, một nhóm có thể thu được khoảng 5 - 7kg trứng kiến một ngày.
Theo kinh nghiệm, phải đi đánh trứng kiến vào hôm trời nắng vì gặp nắng to, kiến sẽ nhanh chóng tản ra khỏi tổ khi bị động, trong tổ chỉ còn lại những hạt trứng trắng muốt như gạo. Gặp hôm trời mưa, kiến cứ nằm lỳ bên trong tổ nên khó lấy trứng ra được. Tổ kiến nào nhìn có màu đen bạc, thớ tổ gờ to, cành cây hơi trĩu, khi chặt cành nâng lên thấy nặng tay thì y như rằng tổ kiến mẩy. Còn tổ nào trông đen xì, xốp… thì khỏi mất công chặt đốn, mà hãy để gây dành đến mùa sau.
Người đi tìm trứng chỉ lấy trứng kiến vàng hoặc kiến nâu vì trứng của hai loài kiến này thơm và ngậy. Trứng kiến đen mùi rất hôi, giống kiến này còn rất lỳ lợm, gõ vào tổ tha hồ mà chúng không chịu chui ra nên người đi tìm trứng thường bỏ qua các tổ này.
Trứng kiến mang về được sàng sảy sạch sẽ để loại bỏ tạp chất, lá cây vụn và những con kiến già lẫn trong trứng. Công đoạn này phải nhanh tay nhưng cũng phải thật nhẹ nhàng, khéo léo để những hạt trứng không bị vỡ, dập.
Cô Hoàng Thị Hợp, một thành viên trong tổ ẩm thực của Hợp tác xã Dịch vụ du lịch cộng đồng Khe Rỗ thuộc xã An Lạc huyện Sơn Động, cho biết: Trứng kiến có thể chế biến thành nhiều món, nhưng ngon nhất vẫn là các món chả trứng kiến (gói trứng kiến trong lá ngõa hoặc lá lốt non rồi đem chiên); trứng kiến sống (gói trong lá non của cây ngoã, lá lốt hoặc lá sau sau chấm muối ớt) hoặc trứng kiến đồ xôi, nấu cháo, ăn cùng bánh đa hay trộn trứng kiến với trứng gà, thịt băm để rán.
Trong nhiều món ăn được chế biến từ trứng kiến thì xôi trứng kiến là phổ biến nhất. Đặc biệt, với xôi trứng kiến, đồng bào dân tộc ở Sơn Động thường chọn gạo nếp nương vo sạch, đem ngâm trong nước ấm chừng 4 - 5 giờ, vớt ra để gạo ráo nước rồi cho vào chõ đồ chín. Trứng kiến sau khi đã làm sạch, để ráo nước. Phi thơm hành rồi cho trứng kiến vào xào, khi thấy dậy mùi béo ngậy của trứng kiến và mùi thơm của hành là được.
Xôi chín tới, xới tơi trộn đều với trứng kiến rồi cho ra đĩa, thưởng thức nóng sẽ cảm nhận được vị thơm đậm đà, quyến rũ của lúa nếp nương, vị ngọt, bùi và ngậy của trứng kiến. Khi ăn, nghe tiếng trứng kiến nổ lép bép trong miệng mới thấy hết cái thú vị của món ăn này. Không ít khách du lịch đã bị các món ăn làm từ trứng kiến này chinh phục. Còn với nhiều dân tộc trên vùng cao, món ăn được chế biến từ trứng kiến là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết Hàn thực mùng 3 tháng 3 Âm lịch.