1.
Từ phiên chợ hôm trước, mẹ đã mang theo những chiếc liềm đi cắt chấu, cái nào cái nấy chấu sáng choang, sắc lịm. Rồi vừa chuẩn bị quang gióng, đòn gánh, mẹ vừa nói với đàn con, tất cả đã sẵn sàng cho mùa gặt, chỉ chờ lúa chín là bước chân ra đồng.
Cha chạy ra phía sau nhà đốn lấy một cây tre không quá già mang vào sân ngồi tỉ mẩn chẻ từng chiếc lạt. Những chiếc lạt cha chẻ đều đặn, độ dài vừa phải, mang hong nắng một lần cho thêm độ dẻo dai. Ai cũng chăm chút, chuẩn bị cho một mùa vàng trọn vẹn.
Mẹ gọi con Hai vào bếp xem hũ đường còn không, rồi kêu thằng Út chạy ra vườn xem cây chanh quả đã đến thì hái chưa, nếu non quá mẹ sẽ đi chợ mua vài ba chục quả dự trữ. Mùa gặt thì không thể thiếu nước chanh đường, đá lạnh để tiếp thêm sức lực. Còn thì trà xanh, trà vối… lại thêm cái giỏ mây đeo bên người dành cho tụi nhỏ bắt châu chấu, muồm muỗm nữa. Phải chuẩn bị tươm tất trước khi mùa gặt bắt đầu. Hai chị em tôi chạy tới chạy lui theo sự chỉ dẫn của mẹ, lòng rộn ràng nghĩ về một mùa gặt vất vả nhưng cũng đầy niềm vui.
2.
Dường như nắng hạ làm cho ngày mới đến sớm hơn thường lệ. Chái bếp mẹ đỏ lửa, khói lên từ ban mai chưa tỉnh giấc, nhưng khi bữa ăn bày ra thì nắng đã loang khắp mọi ngõ ngách, bỏng rát.
Bữa sáng ngày gặt của nông dân đơn giản với khúc sắn, củ khoai luộc, bát cơm nguội rang lên với tóp mỡ hay tô mì úp vội. Nắng như giục giã bước chân người nhanh nhanh bước ra đồng.
Mới bước chân trên đường quê, đã thấy mùi thơm lúa mới phập phồng nơi cánh mũi. Cả cánh đồng nhuộm sắc vàng, nắng hạ chảy dài như phụ họa thêm cho bức tranh ngày mùa thêm rực rỡ. Người ra đồng ngày một nhiều lên, những vành nón trắng nhấp nhô, tiếng chào hỏi nhau, lao xao trong cơn gió hạ đong đưa trên từng ruộng lúa. Tiếng chấu liềm cắt vào thân lúa soàn soạt vui tai.
Thửa ruộng nào xăm xắp nước thì khả năng là sẽ có những con rô đồng, cá quả hay lũ cua bò lổm ngổm. Vậy nên thi thoảng trong bữa gặt, tiếng hô hào gọi nhau bắt cá, bắt cua… rộn vang cả cánh đồng. Lũ trẻ con theo chân người lớn, lúc xuống ruộng, lúc lại lên bờ tìm bắt châu chấu, muồm muỗm về nướng ăn. Mùa gặt đồng quê hào phóng cho lũ trẻ thứ thức quà ngon khó cưỡng, để rồi khi lớn lên đi xa trong lòng ai cũng nhớ về và muốn thưởng thức thêm nhiều lần trong đời.
3.
Người nông dân khổ cực nhất là trong mấy ngày mùa. Nhìn những tấm áo ướt đẫm mồ hôi, khuôn mặt sạm đen mới thấy để làm nên hạt gạo dẻo thơm vất vả và gian nan vô cùng. Mùa đã đi cùng năm tháng, cùng thăng trầm đời người, có vất vả, niềm vui, nước mắt và nụ cười. Lớn lên, nhớ về những mùa vàng trong ký ức, tôi lại thương cha mẹ đã chắt chiu từng hạt gạo dẻo thơm nuôi nấng chúng tôi nên người.
Tôi xa quê gần hai thập kỷ, mùa hạ vàng cũng bởi vì thế mà xa cách chia lìa. Làng quê nay đã khác xưa, những con đường đất đỏ được bê tông hóa.. Nhưng may mắn thay, cánh đồng quê đến mùa vẫn xào xạc lúa vàng óng ả. Từ con đường cũ, ký ức tôi hiện về hình bóng năm xưa cha mẹ oằn lưng gồng gánh mùa vàng, lúa trĩu nặng đôi vai và mồ hôi rịn chảy. Lòng bỗng nao nao khi cánh mũi phập phồng nhớ lại hương lúa dìu dịu.
Mùa vàng ùa về thổn thức, thoảng bên tôi là hương mồ hôi mặn mòi phả quyện vào hương lúa mới thơm ngát…