Mảnh vườn gần hai sào đất của gia đình được mẹ bàn với ba mua giống mía Tím (hay còn gọi là mía Kim Tân) về trồng. Chẳng hiểu vì giống mía khỏe, chất đất trong vườn nhà màu mỡ hay vì thấy sự tảo tần, sương gió của mẹ mà vườn mía nhà tôi, cây nào cây nấy thân tròn đều, đen óng, lấm tấm sắc mật, ngọt lịm đến vậy. Nó trở thành món khoái khẩu của anh em tôi mỗi buổi tan học về khi mẹ chưa kịp chuẩn bị xong bữa cơm trưa, cơm chiều.
Tôi và thằng Tín cứ đi học về là chạy tót ra vườn ngắm nghía, lùng sục. Tuy rằng vườn mía cây nào cũng bắt mắt, thế nhưng chúng tôi cũng khá mỏi mắt để chọn cho cả hai một cây mía tím ưng ý nhất. Đó phải là cây mía có màu tím biếc, mắt thật thưa. Vì mẹ bảo như thế khi ăn mía sẽ rất giòn, rất mềm và ngọt. Tôi lấy dao chặt cây mía thành khúc, rồi hai anh em ngồi bệt xuống đám cỏ mềm nơi góc vườn, cứ thế đánh chén ngon lành. Mẹ tôi nói rất đúng, chỉ vừa đưa lóng mía lên miệng tước và cắn một miếng thôi đã cảm nhận được hương vị rất riêng, rất độc đáo của món ăn đặc sản này.
Mùa thu hoạch mía đến. Những cây mía được ba và mẹ chặt sát gốc, phát trụi lá, đặt nằm ngay ngắn trên vạt đất và cột lại thành từng bó gọn gàng. Mẹ cười giòn tan vì vụ mía được mùa. Mẹ dự định sẽ mua thêm cho tôi bộ quần áo mới, sắm thêm cái xe đạp mới để thằng Tín đến trường cho đỡ vất vả. Chúng tôi mới nghe mẹ nói thế thôi đã vui sướng đến tít mắt.
Vào mùa thu hoạch mía, mẹ tôi đều dậy thật sớm để chuẩn bị cho một ngày đi chợ bán. Chiếc xe đạp thống nhất được ba tôi thiết kế tinh tế với hai cái sạp tre móc hai bên cùng một đoạn tre dài được cột vào tay lái cho mẹ tiện thồ hàng. Hai bó mía nằm gọn theo chiều dọc của sạp cứ thế theo mẹ xuống phố khi mặt đất còn chìm trong màn sương trắng đục. Tới thành phố, mẹ lại rong ruổi khắp phố phường từ sáng đến khi trên xe hết sạch mía cũng là lúc phương tây đỏ rực màu lửa, mẹ mới trở về nhà. Công việc ấy lặp đi lặp lại với mẹ cho đến khi hết mía trong vườn mới thôi.
Ngày ấy, tôi đâu nhận ra những nhọc nhằn của mẹ, tất cả vì muốn cho chúng tôi được học hành tử tế, được bằng bạn bằng bè. Nhớ lại những lần trốn học đi tắm sông cùng thằng Lương xóm bên, phải nhận những trận đòn roi từ mẹ, tôi đã giận mẹ rất lâu. Rồi mấy lần, mẹ còn phải bỏ dở công việc để lật đật lên trường gặp cô giáo chủ nhiệm của tôi vì tôi lười biếng, nghịch ngợm... Tôi đâu biết vườn mía của mẹ đã nuôi sống gia đình tôi từ những ngày cơ cực nhất.
Đã qua rồi, cái thời nón lá, chân trần, áo tơi khắc khổ. Anh em tôi giờ đã trưởng thành và có công việc ổn định, có gia đình riêng của mình. Tất cả đều từ công lao của mẹ bên vườn mía ngày nào. Mẹ tôi đã ngoài 60 tuổi. Cái tuổi lẽ ra được an nhàn, sung sướng hưởng thụ công ơn dưỡng dục của cháu con. Nhiều lần tôi khuyên: Giờ gia đình mình không còn vất vả như trước nên mẹ không phải trồng mía nữa. Mẹ cười rồi nhẹ nhàng: Mẹ trồng mía cho đỡ buồn tay buồn chân. Với lại để mấy đứa cháu của mẹ còn siêng về thăm bà nữa chứ!
Cả gia đình tôi về thăm quê vào chính vụ mía. Mẹ tôi dẫn các cháu ra vườn, chọn lấy cây mía ngon ngọt nhất và ngồi róc, chẻ thành từng miếng nhỏ cho cháu ăn, miệng cười hiền hậu. Từ trên sân nhìn xuống, vườn mía theo gió rì rào khúc hát dịu ngọt. Vị mía tuổi thơ đong đầy tình mẹ một thời lại vọng về khiến tôi xao động…