Đồng ý hay không thì tùy cách nhìn nhận của mỗi người, nhưng với tôi, dường như phụ nữ đúng nghĩa và nước mắm đúng nghĩa có một mối tương quan rất đặc biệt: bằng cái khí chất thấm đẫm sự ấm áp, nồng nàn, đằm thắm, thiết tha… cả hai đều hòa quyện với những bữa ăn gia đình và tạo ra một thứ gọi là bếp ấm. Có những người phụ nữ tương quan chặt chẽ với nước mắm, đến mức không biết họ đã làm cho nước mắm nức tiếng, hay chính nước mắm làm nên tên tuổi họ…
 |
1. Gia đình chị có nghề làm nước mắm truyền thống. Là chị cả trong một gia đình có tám người con, suốt thời tuổi thơ chị chứng kiến những vất vả, cơ cực của người làm nước mắm nên cũng như các em, chị không hề có ý nghĩ sẽ kế nghiệp cha để mãi trăn trở với nhà thùng. Thi đậu vào Đại học Y khoa TP.HCM, chị chuyên tâm vào ngành học của mình, sau đó sang Pháp tu nghiệp rồi trở về quê nhà làm việc tại Bệnh viện đa khoa Phú Quốc. Những tưởng chị sẽ gắn bó với ống nghe và áo blouse trắng cả đời, nhưng một bước ngoặt lớn đã đưa chị quay về với cái nghề như là cơ duyên của chị. Đó là khi ba chị mất đột ngột, mẹ chị suy sụp tinh thần không thể tiếp tục quán xuyến công việc nữa, chị đành đứng ra gánh vác chuyện gia đình.
Vừa đi làm bệnh viện, chị vừa nghiên cứu tìm tòi về chất lượng nước mắm, quy trình sản suất... Lúc này, chị như tìm thấy một niềm đam mê mới, bắt đầu cảm nhận được nghề làm nước mắm không phải chỉ có những cơ cực khó khăn, mà mỗi giọt nước mắm còn chất chứa trong đó nét văn hóa, tâm hồn của người Việt. Ý thức được giá trị của một đặc sản truyền thống và trách nhiệm của một người con được gia đình, họ tộc trao cho nghĩa vụ bảo tồn nghề gia truyền, chị quyết tâm đưa nước mắm Phú Quốc vượt ra ranh giới Đảo Ngọc, đến với bà con muôn nơi, để ai cũng được cảm nhận đặc sản quê hương chị.
2. Thay mẹ tiếp quản công ty, chị bắt đầu phát triển chiến lược kinh doanh. Vạn sự khởi đầu nan, nhất là khi bạn bè, đồng nghiệp đều không đồng tình với những quyết định quá cấp tiến của chị. Nhưng tự tin với bí quyết gia truyền trong tay và những gì dày công tìm tòi nghiên cứu, chị mạnh dạn tiến bước, dường như con đường cứ mở dần ra theo mỗi bước đi của chị. Chị dùng kiến thức khoa học để phát huy tối đa những ưu thế của quy trình sản xuất truyền thống. Để có được một chai nước mắm ngon, chị dồn không biết bao nhiêu tâm sức cho từng công đoạn của quy trình sản xuất. Bắt đầu từ việc lựa chọn nơi làm nhà thùng ủ chượp…
Phú Quốc vốn được thiên nhiên ưu đãi nguồn cá cơm dồi dào với độ đạm cao, nhưng không phải khu vực nào trên đảo cũng có thể ủ nước mắm đạt đến chất lượng tối đa. Tìm hiểu kinh nghiệm lâu đời của những lão làng trong nghề, chị quyết định đặt nhà thùng bên bờ biển Tây, thuộc khu Dương Đông, nơi có núi bao bọc phía sau. Khi xây dựng nhà thùng, chị đã mời những người thợ có kinh nghiệm lâu năm xây dựng nhà thùng chuẩn, đảm bảo giữ nhiệt tốt, ổn định. Chị tìm thuê những người thợ thủ công có tay nghề cao, đóng những chiếc thùng từ gỗ đặc biệt để ủ cá với chất lượng tốt nhất. Vào mùa cá, chị bất chấp cái nắng, cái gió khắc nghiệt của miền biển, ra cảng cá đứng hàng tháng trời để tích lũy kinh nghiệm chọn cá. Đó là những kinh nghiệm mà không sách vở nào cung cấp được…
3.Không ít lần thất bại khi ủ chượp cá, không ít lần buồn trong lòng khi sản phẩm nước mắm chưa đạt được màu sắc đẹp mắt và độ thơm ngon mà chị mong đợi… Nhưng rồi, vượt qua tất cả, chị đã đưa con số 12 thùng nước mắm nhỏ của gia đình phát triển lên hơn 700 thùng nước mắm loại lớn, mỗi thùng có sức chứa từ 12 - 15 tấn. Chị cũng đã trang bị được cho công ty 2 tàu lớn có thể chở muối ra tận ngoài khơi thu mua cá vừa mới kéo lên, ủ chượp ngay tại chỗ. Công đoạn này đã góp phần quan trọng làm nên chất lượng đặc biệt của nước mắm. Bên cạnh việc đảm bảo tối đa chất lượng từng chai nước mắm, doanh nghiệp của chị không ngừng cải tiến về chất lượng mẫu mã, bao bì sản phẩm, nhằm đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Mạnh dạn đầu tư các trang thiết bị hiện đại cùng các công nghệ cần thiết khác để phục vụ cho việc nghiên cứu, kiểm duyệt chất lượng sản phẩm, chị đã kế thừa và phát huy tối đa những ưu việt của nghề sản xuất nước mắm truyền thống Phú Quốc. Đến năm 2007, chị tiếp tục mở rộng thêm cơ sở, thành lập công ty cổ phần thương mại với quy mô đạt chuẩn về môi trường, an toàn thực phẩm, với sức chứa trên 700 thùng chượp cá. Nhà thùng truyền thống của cha chị ngày xưa, nay là một trong những nhà thùng lớn nhất Phú Quốc về làm nước mắm truyền thống, đồng thời cũng là điểm tham quan yêu thích của khách du lịch. Trong năm 2013, Công ty của chị đã trở thành thành viên của tập đoàn “Salinda Group”- một tập đoàn thương mại đa quốc gia.
Người phụ nữ đã góp phần gìn giữ làng nghề nước mắm truyền thống, đưa hồn của Đảo Ngọc đến với bữa ăn của mọi gia đình ấy, là chị Hồ Kim Liên (ảnh bên) - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty nước mắm Khải Hoàn, đồng thời cũng là Chủ tịch Hội Nước mắm Phú Quốc nhiệm kỳ 2016 - 2021.
Gia Minh