John Kamau, 39 tuổi, là một doanh nhân thành đạt đến từ miền trung Kenya. Gần đây, trong khi đang tìm kiếm các dự án kinh doanh mới, ông đã chuyển hướng sang trồng trọt thương mại, với trọng tâm cụ thể là canh tác các loại cây trồng của Trung Quốc.
Liên doanh đã thu về lợi nhuận tài chính cao theo đúng nghĩa đen. Kamau nằm trong số một số nông dân Kenya hiện đang trồng các loại cây trồng khác nhau của Trung Quốc và xuất khẩu sản phẩm cuối cùng sang các điểm đến như châu Âu.
Peter Munya, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, Chăn nuôi, Thủy sản và Hợp tác xã Kenya, xác nhận rằng nông dân Kenya đang mua hạt giống cây trồng từ Trung Quốc và thu lợi nhuận rất lớn từ sản phẩm cuối cùng.
"Dựa trên một số thỏa thuận song phương mà chúng tôi có với Trung Quốc, hình thức thương mại này là khả thi. Nó không chỉ tạo thu nhập cho nông dân mà còn tạo ra cả việc làm trực tiếp và gián tiếp. Khoảng 10.000 việc làm đang được tạo ra mỗi năm từ các sáng kiến nông nghiệp như vậy", Bộ trưởng Munya nói.
Lợi nhuận cao
Nông dân Kenya thường nhập hạt giống của các loại cây trồng khác nhau của Trung Quốc phát triển tốt trên đất Kenya.
“Mặc dù việc nhập khẩu hạt giống là hoàn toàn hợp pháp, vẫn cần có giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật của cơ quan nông nghiệp của nước nhập khẩu", Bộ trưởng Munya cho biết.
Theo ông, trước tiên người nông dân phải chứng tỏ rằng họ không có kế hoạch bán hạt giống sang nước khác, nhưng họ được phép xuất khẩu các sản phẩm trồng trọt theo ý muốn.
Kamau nói ông thu được lợi nhuận tốt từ bán hoa màu, nhờ vậy có thể trả các hóa đơn, trong đó có khoản học phí cho ba đứa con với tổng khoảng 900 USD mỗi kỳ. Kamau chủ yếu trồng cải bắp nhưng cũng trồng cà chua và lúa mạch ở một số trang trại nhỏ, chúng đều cho thu nhập tốt.
Kamau cho biết số lượng người kinh doanh hạt giống với Trung Quốc tiếp tục tăng. Để điều phối sự phát triển nhanh chóng trong lĩnh vực này, ông và một nhóm nông dân dự định thành lập hiệp hội.
Mục đích là tạo ra quyền bình đẳng và cơ hội cho những người kinh doanh nhập khẩu giống.
"Với một hiệp hội mới được thành lập, chúng tôi sẽ hình thành các tổ chức cho vay tiền để nông dân mở rộng kinh doanh hơn nữa. Chúng tôi cũng sẽ là người xác định xem ai nhận được giấy phép xuất nhập khẩu hạt giống và chuyển cho Bộ Nông nghiệp Chăn nuôi, Thủy sản và Hợp tác xã phê duyệt", Kamau cho biết.
Hiệp hội sẽ được thành lập trong vòng vài tháng tới và một trong những lợi ích khác sẽ là giúp nông dân tiết kiệm và đầu tư thu nhập của họ theo nhiều cách, bao gồm 10% cổ tức hàng năm.
Kamau là một trong những nông dân, cũng là người trung gian, mua cây trồng và bán chúng với giá cao hơn 150%. Ông bán sản phẩm tại địa phương hoặc chủ yếu xuất khẩu sang Tây Âu và Bắc Mỹ.
Ví dụ, ngày càng nhiều nông dân địa phương từ miền trung Kenya kiếm được từ 15.000-40.000 USD mỗi mùa tùy thuộc vào loại cây trồng, Kamau nói.
"Khách hàng [địa phương] chính của tôi là các nhà hàng Trung Quốc, siêu thị và các gia đình cá nhân", ông bổ sung.
Theo Munya, hơn 13 loại cây bản địa của Trung Quốc đang được trồng ở các vùng khác nhau của đất nước, đặc biệt là ở miền trung Kenya, nơi có khí hậu thuận lợi cho việc canh tác của họ.
Các loại cây đang được trồng bao gồm các giống ngô (ngô) lai khác nhau, cao lương, đậu tương, cà chua, lúa mạch và khoai tây. Tất cả đều là giống của Trung Quốc và hầu hết được trồng bởi các hộ nông dân quy mô vừa và nhỏ.
David Muge là một nông dân dày dạn kinh nghiệm đến từ miền trung Kenya, người đã trồng các loại cây bản địa của Trung Quốc, chủ yếu là bắp cải ngoại lai, trong hơn 10 năm.
Muge cho biết ông đã tham khảo ý kiến của các nhà nông học và nông dân khác nhau, những người đã trồng loại bắp cải này để chuẩn bị đầy đủ cho vụ sản xuất vào năm sau.
Nhiều nông dân đã noi gương Muge và tìm hiểu về các giống cây trồng khác nhau của Trung Quốc, điều kiện sinh trưởng của chúng, giá thị trường hiện tại và mọi rủi ro có thể phát sinh.
Ông cũng đã tiến hành một cuộc khảo sát thị trường và tạo mối liên hệ với những người mua tiềm năng, đặc biệt là các địa điểm bán rau ở Nairobi và các cửa hàng ở thị trường châu Âu.
"Có nhu cầu thị trường cho các sản phẩm có sẵn của tôi", ông khẳng định.
Thỏa thuận chế biến nông sản
Munya xác nhận rằng chính phủ đang có những bước đột phá với các công ty chế biến nông sản Trung Quốc trong việc đạt được thỏa thuận về gia tăng giá trị.
Munya nói: "Chúng tôi đang đàm phán với ít nhất 15 công ty chế biến nông sản Trung Quốc để đào tạo nông dân Kenya về cách gia tăng giá trị cho nông sản của họ. Đây là một động thái tốt vì nó sẽ giúp họ tăng thêm thu nhập".
Ông cho biết các cuộc thảo luận đang trong giai đoạn nâng cao để mang lại cho nông dân quy mô nhỏ địa phương cơ hội canh tác theo hợp đồng và với việc cây trồng của Trung Quốc được trồng ở Kenya, các công ty nông nghiệp cũng cần cung cấp hợp đồng canh tác đặc biệt tập trung vào gia tăng giá trị.
Gao Wei, Giám đốc điều hành của Afropeak Expo, cho biết công ty của ông có kế hoạch ký hợp đồng với ít nhất 400 nông dân trong vòng năm tới.
“Chúng tôi muốn nhắm mục tiêu tới 400 nông dân khi chúng tôi thành lập một khu công nghiệp ở trung tâm Nairobi trong năm tới. Có rất nhiều cơ hội trong lĩnh vực chế biến nông sản”, Gao nói.
Các chuyên gia nói rằng sự phát triển của cây trồng Trung Quốc là phổ biến và nông dân thích hạt giống lai.
Rikki Agudah, Chủ tịch Hiệp hội Cố vấn Kinh doanh Nông nghiệp Kenya, cho biết: “Hạt giống Trung Quốc có chất lượng rất tốt và có thể cạnh tranh trên thị trường ngang ngửa với hạt giống địa phương.
Ông nói thêm rằng sự phổ biến của hạt giống Trung Quốc tại Kenya sẽ tăng gấp đôi trong vài năm tới khi các doanh nghiệp địa phương Trung Quốc tiếp tục tăng trưởng.
"Sự tăng trưởng về số lượng khách du lịch Trung Quốc có nghĩa là nhiều nhà hàng và khách sạn Trung Quốc hơn. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc nhiều siêu thị và cửa hàng kinh doanh khác của Trung Quốc ở địa phương", Agudah lạc quan dự báo.