Sau hơn một thập kỷ tranh luận và trồng thử nghiệm thận trọng, Trung Quốc đang đẩy mạnh thương mại hóa cây trồng biến đổi gen. Điều này nhằm nỗ lực cải thiện hiệu quả nông nghiệp, đáp lại lời kêu gọi của Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình về việc tự cung tự cấp nhiều hơn để nuôi sống 1,4 tỷ dân.
Các loại cây biến đổi gen nào đang được trồng ở Trung Quốc?
Trong thập kỷ qua, bộ Nông nghiệp và Nông thôn nước này đã hạn chế trồng đu đủ và bông vì mục đích thương mại, nhưng từ tháng 10/2023, Trung Quốc đã mở rộng phạm vi đáng kể bằng cách “bật đèn xanh” cho 37 giống ngô và 14 giống đậu nành biến đổi gen. Và trong đợt công bố thứ hai vào tháng 3/2024, Trung Quốc phê duyệt thêm 27 giống ngô và 3 giống đậu tương.
Được biết, Trung Quốc phụ thuộc rất nhiều vào các nhà cung cấp đậu nành nước ngoài, với lượng vận chuyển hạt giống chiếm hơn 60% trong tổng số 160 triệu tấn thực phẩm nhập khẩu vào năm ngoái.
Năm 2023, nhập khẩu đậu nành đã tăng hơn 11% so với năm 2022, lên tới 99,4 triệu tấn.
Những đơn vị nào tham gia phát triển thực phẩm biến đổi gen?
Theo hai đợt công bố của Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung quốc, các công ty sở hữu các giống được phê duyệt nhiều nhất gồm: Công nghệ sinh học Dabeinong Bắc Kinh, Hạt giống Lantron Bắc Kinh và Hạt giống Shandong Denghai.
Tập đoàn Hạt giống Quốc gia Trung Quốc, một công ty con của Tập đoàn Syngenta hàng đầu nước này, cũng sở hữu 5 giống cây trồng. Tập đoàn này thuộc sở hữu của “gã khổng lồ” hóa chất nhà nước ChemChina, có giá trị thỏa thuận là 43 tỷ USD vào năm 2017.
Các học viện khoa học nông nghiệp được nhà nước hậu thuẫn ở tỉnh Hắc Long Giang, khu tự trị Nội Mông, Bắc Kinh và Hà Bắc cũng chiếm hơn chục giống được phê duyệt.
Các công ty nước ngoài tiếp cận như thế nào?
Đầu tư nước ngoài vào việc nhân giống và sản xuất hạt giống GM tại Trung Quốc nhìn chung vẫn bị cấm. Nhưng quy định của Bộ Nông nghiệp về sự an toàn của sinh vật biến đổi gen đã tạo cơ hội cho các công ty nước ngoài tiếp cập thị trường này, bằng cách tuyên bố rằng khoản đầu tư đó phải được Hội đồng Nhà nước phê duyệt.
Cây trồng biến đổi gen được trồng ở đâu?
Theo giấy phép cấp cho các nhà tạo giống do Bộ Nông nghiệp công bố vào tháng 12/2023, các giống biến đổi gen đã được phê duyệt chỉ được phép trồng ở các khu vực được chỉ định. Các khu vực này bao gồm các tỉnh Cam Túc, Nội Mông, Vân Nam và Hồ Bắc,
Trước đó, tháng 8/2023, Bộ trồng thử nghiệm ở nhiều khu vực hơn, bao gồm 20 quận ở các tỉnh Hà Bắc, Nội Mông, Cát Lâm, Tứ Xuyên và Vân Nam.
Không có số liệu chính thức về tổng diện tích cây trồng biến đổi gen được trồng ở Trung Quốc. Tuy vậy, vào tháng 8/2023, tờ Securities Times cho biết: khoảng 267.000ha cây trồng biến đổi gen đã được trồng như một phần của các dự án thử nghiệm vào năm 2023.
Yêu cầu ghi nhãn thực phẩm biến đổi gen ở Trung Quốc
Trung Quốc yêu cầu ghi nhãn bắt buộc nếu sản phẩm có chứa hoặc được chế biến từ cây trồng biến đổi gen.
Tuy nhiên, các quy định dự kiến sẽ được nới lỏng sau đề xuất sửa đổi vào tháng 10/2024.
Trong dự thảo sửa đổi, Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc cho biết các nhà sản xuất sẽ chỉ được yêu cầu tiết lộ hàm lượng GM nếu vượt quá 3% khối lượng tổng thể của sản phẩm.
Các yêu cầu dựa trên tỷ lệ nguyên liệu biến đổi gen được áp dụng rộng rãi ở Hoa Kỳ, Châu Âu và Nhật Bản.
Tờ The Paper có trụ sở tại Thượng Hải đưa tin vào tháng 3/2024 rằng việc sửa đổi dự kiến sẽ được thực thi trước cuối năm nay.
Triển vọng cho thị trường thực phẩm biến đổi gen ở Trung Quốc
Các nhà phân tích kỳ vọng thị trường thực phẩm biến đổi gen của Trung Quốc sẽ tăng trưởng đáng kể trong những năm tới.
Hồi tháng 11/2023, Kaiyuan Securities cho biết ngô và đậu tương biến đổi gen sẽ tạo ra một thị trường mới trị giá 7 tỷ nhân dân tệ (968 tỷ USD) trong 8 năm tới dựa trên xu hướng tương tự ở Mỹ.
China Galaxy Securities ước tính diện tích trồng các giống biến đổi gen sẽ chiếm khoảng 40% diện tích trồng ngô và đậu tương ở Trung Quốc trong 6 năm tới.