Thị trấn Phong Nha (huyện Bố Trạch - Quảng Bình) nằm trong lòng di sản thiên nhiên thế giới Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Với lợi thế nằm ven sông Son, bắt nguồn từ động Phong Nha nên trong lành đã tạo nên môi trường sạch cho việc nuôi cá lồng.
Ông Nguyễn Văn Bình, Chủ UBND thị trấn Phong Nha cho biết, toàn thị trấn có gần 400 hộ nuôi cá lồng với trên 700 lồng cá, chủ yếu là các giống cá trắm, chình, rô phi, trắm đen… Nhiều năm nay, nghề nuôi cá lồng đã đem lại thu nhập ổn định cho người dân trên địa bàn, nhiều hộ vươn lên làm giàu.
Trung bình hằng năm, tổng thu nhập của người dân từ nuôi cá lồng đạt gần 20 tỷ đồng. Thu nhập của các hộ nuôi cá cũng được nâng lên đã góp phần nâng mức thu nhập bình quân của người dân trên địa bàn lên xấp xỉ 50 triệu đồng/người/năm.
Gia đình ông Nguyễn Văn Đức (tổ dân phố Gia Tịnh, thị trấn Phong Nha), nuôi 3 lồng cá trắm với hơn 1.200 con. Cá trắm của gia đình ông được nuôi bằng thức ăn tự nhiên, gồm rong cỏ mọc dưới sông và hai bên bờ, thân cây chuối, cám gạo, lá sắn.... Cá được nuôi từ 2 - 3 năm mới xuất bán, thịt cá dai, ngon, chế biến được nhiều món ăn hấp dẫn nên người dân và khách du lịch rất ưa chuộng.
Vào dịp gần cuối năm, đến mùa thu hoạch cá, các thương lái đến tận nhà để thu mua, cung cấp cho các nhà hàng, khách sạn trong và ngoài thị trấn và đưa đi các tỉnh khác.
Ông Đức cho biết: “Cá trắm sông Son đã được nhiều người biết đến nhờ “lễ hội cá trắm Phong Nha” được tổ chức hàng năm. Ở đây còn có loại cá trắm đen rất được du khách ưa chuộng. Thông thường, du khách đến với Phong Nha- Kẻ Bàng là muốn thưởng thức bữa cơm có cá trắm Phong Nha kho thì mới thỏa mãn”.
Lễ hội “cá trắm Phong Nha” bắt đầu từ Trung tâm Du lịch Phong Nha (thuộc Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng), khởi xướng tổ chức lần đầu tiên vào năm 2016 và duy trì cho đến nay.
Ông Lê Chiêu Nguyên, Phó Giám đốc Trung tâm Du lịch Phong Nha cho hay, hàng năm, vào dịp tháng 4 là chúng tôi kết hợp với chính quyền địa phương để tổ chức lễ hội “cá trắm Phong Nha”. Thông qua lễ hội này để tạo dựng thương hiệu cho sản phẩm nuôi trồng thủy sản của bà con và gắn với địa danh di sản. Những lần lễ hội đã thu hút hàng ngàn du khách nước ngoài, trong nước đến thưởng thức.
Lễ hội “cá trắm Phong Nha” là chuỗi các hoạt động thu hút khách du lịch như diễu hành thuyền du lịch nhằm tôn vinh thuyền du lịch đẹp và lái thuyền an toàn, đua thuyền rồng nam nữ. Thi vớt rong, thái chuối cho cá, thi cá to, cá đẹp, cá khỏe nhằm tuyên dương người nuôi cá nhiều, cá sạch và sau đó sẽ tổ chức đấu giá cá thắng cuộc. Lễ hội còn có cuộc thi kho cá, liên hoan ẩm thực…
Có năm, Câu lạc bộ du lịch Quảng Bình đã mời Vua đầu bếp Master Chef Phạm Tuấn Hải trổ tài với thực đơn 7 món ăn từ cá trắm sông Son. Với kỹ năng bậc thầy, Master Chef Phạm Tuấn Hải đã chế biến cá trắm sông Son thành 7 món ăn ngon, hấp dẫn, đẹp mắt. Đó là những món cá hấp tiêu chanh, cá um măng chua, cá rang muối, cá sốt chanh dây, cá kho, cá nướng lá chuối và cá nướng riềng mẻ.
Cá trắm sông Son được xem là biểu tượng ẩm thực nổi tiếng của Phong Nha - Kẻ Bàng nói riêng và du lịch Quảng Bình nói chung. Sản phẩm nuôi trồng của bà con ven sông Son đem đến cho khách du lịch những trải nghiệm mới lạ, hấp dẫn, ngon, thẩm mỹ, giàu dinh dưỡng khi thưởng thức món ăn đặc sản này.