Như thường nhật, khoảng 6 giờ sáng, cha con ông Phương cùng với gần chục ngư dân ở thôn Mỹ Cang chuẩn bị ngư lưới cụ và đưa ghe ra sông Bàn Thạch đánh bắt cá, tôm. Thâm niên hơn 20 năm trong nghề quăng chài, ông Phương rành rẽ giờ con nước lên xuống, lúc nào cá, tôm tập trung thành đàn để quăng chài hiệu quả hơn.
Dụng cụ bắt cá, tôm khá đơn giản, gồm tấm lưới có đường kính 5m, chiều cao 6m, được đính chì quanh miệng, mỗi tấm lưới nặng khoảng 10kg, được gia đình ông Phương đan thủ công. Tấm lưới chài tính theo giá thị trường gần 10 triệu đồng, sử dụng được 2 - 3 năm.
Khi chèo ghe ra giữa dòng sông, ông Phương đảm nhận việc giữ thăng bằng cho chiếc ghe, còn anh Ty quăng chài. Lưới chài được quăng ra xa cách ghe 2m, ở độ sâu 5m nước, ngâm chài trong vòng 3 phút để cá, tôm nằm gọn trong lưới. Sau đó, anh Ty cầm sợi dây thừng ở đuôi chài kéo lên ghe, nếu chài mắc đá anh sẽ lặn xuống sông để gỡ, hạn chế cá thoát ra ngoài.
Trong tháng, hầu như ngày nào cha con ông Phương cũng chèo ghe đi quăng chài. Tùy theo con nước mà thời gian đánh bắt kéo dài hay rút ngắn. Bình quân mỗi ngày, ông Phương đánh bắt được hơn 10kg cá các loại như trảnh, chép, rô phi, tôm càng xanh, leo... thu được từ 500 ngàn - 1 triệu đồng/ngày.
“Quăng chài nhìn dễ nhưng rất nguy hiểm, đòi hỏi ngư dân phải biết bơi và có sức khỏe, vì chài nặng, quăng nhiều lần sẽ nhanh mệt. Khi đứng trên ghe cũng hết sức cẩn thận, sơ suất tí là té xuống sông". - vừa gỡ cá, tôm thu hoạch được thả vào khoang giữa của ghe đã chứa sẵn nước, ông Phương vừa chia sẻ.
Vợ chồng ông Phạm Cần ở cùng thôn với ông Phương cũng đang khẩn trương chèo ghe cập bờ để đưa cá ra chợ bán. Ông Cần cho biết, nay nước sông Bàn Thạch cạn nên việc đánh bắt cá thuận lợi. Sau gần 2 tiếng đồng hồ quăng chài, vợ chồng ông bắt được gần 5kg cá và tôm càng xanh. Ông Cần nhẩm tính nếu bán hết số cá này có thể thu lại hơn 500 ngàn đồng.
“Gia đình tôi làm nghề chài lưới trên sông Bàn Thạch hơn 10 năm, trước đây cha mẹ tôi cũng hành nghề này để mưu sinh. Công việc tuy vất vả, nặng nhọc nhưng thu nhập cũng khá, lại có nguồn thực phẩm ăn hàng ngày". – ông Cần nói.
Theo nhiều ngư dân xã Tam Thăng cho biết, mỗi tháng con nước lên theo giờ khác nhau, còn phụ thuộc vào thời tiết. Những khi trời mưa hoặc giông thì không hành nghề. Mỗi nhà tự làm lưới chài, để hoàn thành tấm chài mất khoảng 1 tháng trở lên, nhưng có độ bền rất lâu.
Mỗi chiếc ghe dài khoảng 13m, một người đứng đầu mũi cầm cây sào bằng tre dài hơn 5m để chống chèo, người con lại đứng đầu kia của ghe để quăng chài. Công việc đánh bắt cá diễn ra cả ngày, đến khi con nước lên họ sẽ chèo ghe vào bờ.
Quan niệm của ngư dân vùng sông nước là không đánh bắt cá nhỏ, để chúng sinh sản và phát triển. Lưới chài không có tính sát thương cá, nên con cá, tôm luôn khỏe mạnh, khai thác theo hình thức này không tận diệt thủy sản, bảo vệ môi trường.