Mẹ vào bếp nhặt rau, chẻ muống thành sợi. Tôi phụ bóc lạc, rang lạc và chuẩn bị tỏi, ớt. Hai mẹ con hì hụi làm, cuối cùng thì món nộm đã xong. Mùi thơm của gia vị, của rau kinh giới bốc lên, chưa ăn mà cái ngon đã xông lên tận mũi. Rau muống làm nộm vừa giòn, vừa có vị chan chát của rau hòa cùng vị ngọt của đường, vị chua của chanh, bùi của lạc và chút cay của ớt; đặc biệt, chút găn gắt của mắm tôm làm dậy lên hương vị đồng quê rất hấp dẫn. Mấy chục năm trước, vùng chiêm trũng quê tôi nhà nào cũng có ao rau muống. Cái ao là kết quả của việc móc đất đắp nền nhà. Nền nhà đắp xong, cái ao còn lại trở thành nơi trồng rau, nuôi cá. Rau muống dễ trồng, dễ sống nên là thứ rau ăn hàng ngày của người dân quê. Rau muống tía thân có màu tím nhạt, to, dài, luộc ăn rất thích, nhất là chấm với tương nhưng xào, nấu canh thì vị hơi nhạt. Rau muống trắng, gọi là trắng nhưng cọng nhỏ, màu xanh thì luộc, xào, nấu canh hay làm nộm đều rất ngon.
Ngày tôi còn bé, khi những chú gà cất tiếng gáy sáng là mẹ trở dậy, sắp những bó dây bằng bẹ chuối đã ngâm nước thành những nắm nhỏ để chuẩn bị buộc rau muống. Gà lục tục ra chuồng, tôi vùng dậy, mắt nhắm mắt mở chạy ra ao để cùng mẹ hái rau. Tay mẹ thoăn thoắt hái những ngọn rau muống xanh non. Còn tôi thì buộc những ngọn rau muống được mẹ hái thả ra dọc bờ ao thành bó. Trời hừng đông, đã được một gánh nặng rau xanh. Mẹ gánh vội ra chợ, loáng một cái đã bán hết veo. Những năm tháng ấy, rau muống như món thực phẩm chủ lực, hơn nữa, quê tôi có rất đông bộ đội đóng quân, dân công làm thủy lợi nên rau muống tiêu thụ rất dễ. Mẹ bán rau về, thường mua cho tôi khi thì bắp ngô luộc, khi thì tấm bánh đúc để động viên. Những lúc ấy, tôi vui sướng vì thấy mình như vừa làm được việc gì to tát lắm!
Để già, rau muống ra hoa, tựa như cái chuông nhỏ xinh xinh màu trắng pha tím nhạt. Mùa hoa muống nở, mấy đứa nhỏ chúng tôi bẻ cành cây có nhiều nhánh cắm hoa muống vào đặt trên miệng hầm hoặc xâu thành chuỗi cườm chơi trò chú rể, cô dâu…
Rau muống là thứ rau thân thiết với người dân quê tôi. Rau được trồng gần như quanh năm, ăn quanh năm. Rau muống luộc chấm tương hay mắm cáy đều ngon, nhưng ngon hơn hết vẫn là chấm nước mắm cá cơm, cho thêm tép tỏi, ớt. Nước rau muống thì vắt chanh làm nước canh, vừa mát vừa có thêm vitamin. Thêm miếng cá kho, dĩa cà muối hay thịt kho làm thức ăn mặn là đã có bữa cơm ngon. Kỳ công hơn thì cho tí ruốc, vài con tôm vào nồi nước lã, thêm mắm muối rồi đun lên, nước sôi thì cắt một nắm rau bỏ vào, thế là được nồi canh rau muống ngon lành. Canh rau muống nấu với cua đồng cũng ngon không kém so với rau ngót hay mùng tơi. Một số người chẻ cọng rau muống thành sợi nhỏ, trộn lẫn với bắp chuối thái sợi, thêm ít rau diếp, vài lá tía tô, sau đó ngâm nước muối. Nồi riêu cua nổi lên từng mảng múc ra bát, trộn thứ rau sống này vào thành món ăn vừa giàu đạm vừa giàu chất xơ…
Mãi nhớ về những kí ức xưa, tôi ngẩn người bên mâm cơm có dĩa nộm rau muống đến nỗi mẹ phải nhắc: “Ăn đi con! Nghĩ gì mà đăm chiêu vậy…”.
Cuộc sống khá lên, rau muống không còn là thứ rau “đế vương” như ngày xưa nhưng với lớp người xưa cũ như tôi, nhắc đến quê nhà là không thể quên được loài rau muống…