Phóng viên của chúng tôi đã có buổi trò chuyện cùng NS Hồng Trang (Trưởng nhóm kịch Đời) để hiểu rõ hơn về Đời và loại hình nghệ thuật sân khấu kịch cà phê này.
Đời là đam mê và trách nhiệm
PV: Thưa chị, theo tìm hiểu, nhóm kịch Đời được thành lập vào lúc 2 giờ sáng ngày 20/6/2010, không biết cơ duyên đặc biệt nào đã khiến chị đưa ra quyết định này ngay trong đêm?
NS Hồng Trang: Trước khi thành lập Đời, Trang cùng hai người bạn của mình là Hoàng Minh Phi và Đặng Phương Thảo từng hợp tác và cho ra đời một nhóm kịch có tên là NNCK (Những Người Cùng Khổ). Hoạt động một thời gian, vì bận “đi phim” nên Trang xin phép được vắng, mọi người đồng ý và cả ba quyết định dừng hoạt động của nhóm.
Sau đó không lâu, Trang nhìn lại thấy quán cà phê vẫn còn, khán giả vẫn còn, sau lưng Trang là một nhóm các em diễn viên trẻ đang bị bỏ bơ vơ. Lúc đó, phần vì yêu nghề, phần vì trách nhiệm với mọi người nên Trang quyết định sẽ thành lập một nhóm kịch cà phê mới.
Cũng không phải là cơ duyên quá đặc biệt gì! Do tính chất nghề nghiệp, Trang thường xuyên phải thức khuya để làm việc, bất chợt ý tưởng đó lại đến ngay trong đêm và với tính cách của mình, thích là làm liền nên cũng vì thế mà Đời lại được ra đời vào lúc 2 giờ sáng ngày 20/6/2010.
PV: Tại sao nhóm lại có tên là Đời mà không phải là một cái tên nào khác, thưa chị?
NS Hồng Trang: Thật ra, lúc đầu Trang cũng không biết nên đặt tên gì. Sau đó, Trang nghĩ sân khấu là nơi để phản ánh cuộc đời, cuộc đời diễn ra như thế nào, mang lên sân khấu, ước lệ lại chân thực nhất cho người xem, nên quyết định lấy tên là Đời. Trang mong khán giả khi đến với kịch của Đời sẽ có thể "trải đời" nhiều hơn!
Đời tuy mộc mạc nhưng cũng lắm khắt khe
PV: Sân khấu kịch cà phê đã xuất hiện ở Việt Nam vào những năm 80 của thế kỷ trước và tồn tại cho đến tận bây giờ, vậy không biết loại hình sân khấu này có điểm gì khác biệt hơn so với các sân khấu kịch truyền thống, thưa chị?
NS Hồng Trang: So với sân khấu kịch truyền thống, kịch cà phê khác một điểm rất cơ bản đó là thể loại này mộc mạc và gần gũi với khán giả hơn. Thứ nhất, sân khấu của kịch cà phê chỉ đơn giản là một cái bục cho diễn viên có thể đứng lên để khán giả nhìn thấy hoặc có khi bằng phẳng chẳng khác gì sàn nhà.
Thứ hai, sân khấu không có màn, phông nền hay bất kỳ một cảnh trí thiết kế gì để hỗ trợ vở diễn. Thứ ba, kịch cà phê nói chung và kịch của Đời nói riêng không dùng các thủ thuật xử lý sân khấu quá nhiều, tất cả hoàn toàn ước lệ. Diễn viên phải sử dụng bằng giọng thật, không dùng micro.
Trong cùng một không gian, không di chuyển bối cảnh, không bất kỳ một phông màn nào thay đổi, người diễn viên phải thể hiện sao cho khán giả biết đây là sân vườn, là căn phòng. Qua lớp diễn khác, nó lại trở thành trường học hoặc một cánh đồng. Điều đó đòi hỏi người diễn phải sử dụng tất cả kỹ thuật của mình và phải là những diễn viên thật "chắc nghề"!
vở “Ước mơ không chỉ là mơ ước”. Ảnh: nhóm kịch Đời.
PV: Theo chia sẻ của chị, diễn viên của kịch cà phê phải là những bạn tay nghề rất vững, vậy diễn viên của Đời chắc hẳn là được chị chọn lựa rất khắt khe phải không, thưa chị?
NS Hồng Trang: Chính xác là như vậy! Nhóm Đời của Trang rất ít có các nhân tố mới xuất hiện. Đời cũng không có thành viên chính thức, các bạn được gọi là cộng tác viên. Vì Đời không nuôi được các bạn xuyên suốt, không trả lương cứng cho các bạn, nên Trang rất nghiêm túc trong quá trình chọn lọc diễn viên.
Thành viên của Đời là những người em hoặc những người bạn thân thiết lúc còn đi học trong trường sân khấu và đã có thời gian làm việc chung với nhau. Trang phải nhìn thấy bạn thật sự có đam mê với nghề và có đủ năng lực thì mới dám nhận.
Không chỉ trong quá trình chọn lựa, Trang còn rất kỹ trong quá trình luyện tập và biểu diễn. Chắc có lẽ do bản thân là một diễn viên khó tính, Trang quy định khi diễn là cấm xì, cấm phì cười và không cho đưa những mảng miếng ngoài vào kịch bản. Điều đó là không tôn trọng khán giả và tự hạ thấp bản thân của người diễn viên.
Nỗ lực sáng đèn sân khấu của Đời
PV: Trong thời điểm nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của khán giả có nhiều thay đổi, theo chị, Đời cần làm gì để luôn mới mẻ và đáp ứng được thị hiếu của khán giả?
NS Hồng Trang: Làm mới Đời, Trang sẽ không làm mới! Kịch cà phê là phải đơn giản và mộc mạc. Nó giống như một bản nhạc Acoustic. Đó mới chính là kịch cà phê. Nếu muốn xem một cái gì đó mới, nếu muốn chạy theo thị hiếu của khán giả, muốn thay đổi hay thêm thắt thì mời lên sân khấu lớn.
Nói như vậy không có nghĩa là mình bảo thủ nhưng Trang vẫn sẽ cố gắng giữ và đưa kịch cà phê đến gần hơn với mọi người như đúng bản chất của nó nhưng theo những cách riêng của mình.
PV: Theo như chị nói, Đời sẽ không thay đổi gì về phong cách kịch, vậy chắc hẳn là sẽ phải đầu tư nhiều chất xám hơn vào mặt nội dung, phải xây dựng kịch bản hay thì khi diễn mới ra được "chất của Đời", không biết là những yếu tố nào được nhóm đặt ra để lên ý tưởng cho một kịch bản hay?
NS Hồng Trang: Trang xin nói trước là mình không biết quan điểm của mọi người hay là sao và không hay là sao? Tùy mỗi người cảm nhận, ví dụ vở kịch này đối với bạn thì hay nhưng đối với người khác lại không hay nên Trang xin phép không bàn về vấn đề này.
Về ý tưởng kịch bản, Trang cũng không đóng khung, gò bó. Đời đã có khoảng trên dưới 70 kịch bản và hơn 100 diễn viên lần lượt cộng tác qua nhiều thời kỳ. Kịch của Đời rất đa dạng: kịch bi, kịch hài, kịch bolero, kịch kinh dị,... đều có và phong cách được ưu tiên là chính kịch. Không phải chính kịch thì toàn là bi, là nước mắt mà Trang phải làm sao cho hài hòa, tức là trong đó: 4 phần hài, 6 phần bi hoặc 50% hài, 50% bi.
Nhóm sẽ không chạy theo thị hiếu của khán giả, sẽ giữ đúng chất của "Đời", không cường điệu, không lố lăng. Những tác phẩm của nhóm hầu như tự viết, tự dựng nhưng cũng có những kịch bản có sẵn, nhóm chủ động mang về làm lại để phù hợp với sân khấu của kịch cà phê. Tất cả chúng đều mang một ý nghĩa nhân văn và một bài học "rất đời" để người xem có thể tiếp nhận một cách thoải mái nhất.
PV: Chị có dự định nào dành cho Đời trong khoảng thời gian sắp tới hay không?
NS Hồng Trang: Hiện tại thì Trang và các bạn vẫn diễn ở Hội quán Doanh Nhân (quận 1) vào tối thứ 4 hàng tuần. Đời sẽ luôn cố gắng nỗ lực để có thể sáng đèn sân khấu kịch cà phê mỗi tuần, mỗi tháng. Bằng những việc làm nhỏ nhất như: tự tay thiết kế các phiếu giảm giá gửi đến cho mọi người hay cố gắng chỉn chu hơn về nội dung, hình thức của từng vở diễn,... Trang và các thành viên của nhóm hy vọng có thể đưa Đời và thể loại kịch cà phê đến gần hơn nữa với khán giả.
PV: Xin chân thành cảm ơn những chia sẻ rất thú vị của chị về nhóm kịch Đời cũng như về thể loại kịch cà phê! Tuổi mới, chúc cho Đời sẽ có những bước tiến mới trong tương lai!