, //, :: GTM+7
Thứ Tư, 13/07/2022, 06:00

Tản mạn canh chua

ĐÀO THỊ THANH TUYỀN
Mùa nắng, một tuần nhà tôi có hai bữa canh chua. Theo ý tôi, canh chua là món dễ ăn nhất trong mùa nắng nóng hay khi cơ thể mỏi mệt. Húp miếng canh chua nóng, người như tỉnh hẳn ra!

Đã gọi là canh chua nên dĩ nhiên phải được nấu từ những nguyên liệu có vị chua như lá giang, lá me, lá bứa, trái khế, trái sấu, trái me, dưa cải muối chua, măng chua…và thường nấu cùng cá, tôm, thịt… Nếu trong Nam có trái me, trái khế thì miền Bắc, ngoài quả sấu, còn có quả tai chua, hình dáng hơi giống trái su su. Quả tai chua phơi khô dùng nấu canh chua rất ngon vì có hương thơm và vị chua thanh.

Có một điều thú vị là nếu các loại canh khác mỗi loại được nấu bằng một hoặc vài loại nguyên liệu cố định (như canh mướp thì chỉ nấu với mướp và thịt/tôm) thì canh chua có thể nấu với rất nhiều loại khác nhau. Chẳng hạn canh chua lá giang có thể chỉ nấu bằng lá giang nhưng cũng có thể nấu bằng lá giang với giá, lá giang với rau muống, lá giang với rau nhút cùng với gà hoặc với cá, với tôm khô, thậm chí nấu với xương heo, giò heo… đều rất ngon và không lạc vị. Với người miền Nam, nói đến canh chua, ai cũng nghĩ tới món canh cá lóc hoặc cá bông lau nấu với me trái, giá sống, cà chua, bạc hà (dọc mùng), đậu bắp và nêm bằng rau om (rau ngổ), ngò gai, ớt xắt lát. Ngoài Bắc, mùa hè nóng nực, bữa ăn thường hay có món canh sấu nấu sườn heo nêm với hành hoa có vị chua thanh, thơm dịu. Đơn giản và nhanh nhất là thịt bò nấu với dưa cải và cà chua, ngon đậm đà. Bắc nồi lên bếp,
chờ nóng chế dầu ăn vào, rồi phi hành cho thơm, xong bỏ thịt bò vào đảo đều (ngon nhất là nấu với bò diềm, là phần thịt dải được lọc từ phần bụng của bò, vừa mềm, béo và giòn), xong cho nước vào chờ sôi thêm dưa cải, cà chua, nêm nếm vừa ăn. Gà nấu lá giang cũng là món canh chua ngon, dễ nấu, thích hợp cho mâm cơm đông người và có thể ăn với cơm, với bún. Canh chua cá cơm nấu lá me non cũng là món đơn giản, rẻ tiền mà ngon.

Ngày xưa, má tôi thường nấu canh chua cá lóc với dưa cải chua, còn canh chua cá đuối thì dứt khoát phải có bắp chuối thái sợi. Bạn tôi, người Ninh Hòa, món canh chua cá giò của nó dứt khoát phải nêm bằng lá é trắng thì nó mới chịu. Dân gian thì có câu ca dao: “Cá thiều mà nấu măng chua/Một chút canh thừa cũng chớ bỏ đi”. Ngoài canh chua cá lóc, thời xưa má tôi còn có món canh chua cá nhám em rất ngon. Cá nhám em là con cá con nằm trong bụng cá nhám mẹ. Thịt cá ngọt và xương cá ăn như sụn. Thật khó quên hình ảnh bà hàng cá tay dao, tay thớt rạch bụng con cá nhám thật to một đường ngọt xớt và lấy từ bụng ra những con cá nhám nhỏ cỡ con cá lóc. Loại cá đặc biệt này bà chỉ ưu tiên dành cho bạn hàng ruột. Mỗi vùng miền có cách nấu canh chua khác nhau tùy theo loại cá, thịt, tôm… Người Nha Trang nói riêng hay người miền Trung thường không cho đường hay tỏi phi vào canh chua cá vì muốn tận hưởng độ thanh, vị ngọt của cá tươi. Người miền Nam, trái lại, nấu canh chua thường nêm đường để canh có vị chua ngọt thật đậm và thêm tỏi phi cho dậy mùi.

Có một lần tôi được ăn món canh ruốc nấu với khế ở Quảng Ngãi. Món canh chua vô cùng đơn giản nhưng vị ngon của nó thật khó quên. Ruốc tươi hòa với vị chua nhẹ của khế khiến món canh có vị chua ngọt thật thanh tao trong miệng. Về miền Tây Nam bộ thì mùa nào rau nấy, quanh nhà lúc nào cũng có sẵn nhiều loại nguyên liệu nấu canh chua như bông điên điển mùa nước nổi với cá linh, bông so đũa những tháng cuối năm hoặc rau nhút, cọng bông súng quanh năm có trên ruộng nước với cá lóc, cá bông lau, cá kèo, cá rô…

Nói đến canh chua nấu với cá, ở miền Bắc có món canh chua cá ngạnh – một loại cá thuộc họ cá lăng, có nhiều ở vùng đồng bằng và trung lưu các sông lớn như sông Hồng, sông Mã, sông Lam… Cá ngạnh thường nấu với măng chua. “Măng chua nấu cá ngạnh nguồn/Sự đời đắp đổi khi buồn khi vui”.

Trong mâm cơm hàng ngày của gia đình Việt, canh là món không thể thiếu và canh chua luôn là món ăn được mọi người ưa thích vì hương vị đặc biệt riêng của nó…

Tags

Bình luận

Xem nhiều





Nổi bật
Được quan tâm



Có cảnh báo trên báo cho rằng, không nên uống sữa bò kết hợp hoa quả chua (cam, quýt), bởi sữa bò chứa nhiều protein, trong đó chất cazeine chiếm tới 80%.
1



Đăng ký nhận tin nóng
Giúp bạn cập nhật các thông tin mới nhất