Những năm qua, khi kỷ niệm 50 năm thực hiện Di chúc và 130 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta đã có dịp nghiên cứu rất nhiều di sản mà Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại. Tuy vậy, nhân ngày Xuân Tân Sửu 2021, đọc lại bài nói chuyện của Bác tại Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam năm 1961, chúng ta càng nhận thức sâu sắc hơn nội dung cũng như tính thời sự trong tầm nhìn Hồ Chí Minh từ 60 năm về trước.
60 năm - trọn một “lục thập hoa giáp”- quãng thời gian đủ để “bỏ qua” những gì là giải pháp tình thế, khẳng định được những giá trị trường tồn với lịch sử. Ví như việc xây dựng hợp tác xã, ngày nay, từ quy mô, cách tổ chức, quản lý đều đã khác xưa nhưng kinh tế nông nghiệp - với Việt Nam - vẫn cứ luôn là mặt trận hàng đầu, có quan hệ đến vận mệnh quốc gia.
60 năm trước, ngay sau Đại hội 3 của Đảng, giữa hào khí xây dựng kế hoạch 5 năm công nghiệp hóa đất nước theo gương Liên Xô, việc Trung ương mở Hội nghị “Thảo luận rộng rãi đi sâu vào một vấn đề: Chúng ta phải ra sức tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc trong công cuộc phát triển nông nghiệp”(*) đã chứng tỏ tầm nhìn xa trông rộng của Hồ Chí Minh.
Những năm qua, chúng ta vẫn quen nói “Việt Nam là một nước nông nghiệp” và nhiều chính sách nhằm phát triển nông nghiệp đã được ban hành. Song, chưa lúc nào như năm 2020, trước các sự cố có tầm vĩ mô, chúng ta mới “giác ngộ” là chưa chú trọng toàn diện, đầy đủ đến mặt trận nông nghiệp như Bác Hồ đã chỉ ra từ 60 năm trước. Qua sự cố có tính toàn cầu là Covid-19, kinh tế hầu hết các quốc gia công nghiệp hiện đại đều sụt giảm nghiêm trọng nhưng Việt Nam vẫn tăng trưởng dương, đời sống đa số nhân dân tương đối ổn định, chính là nhờ đại bộ phận nhân dân sống dựa vào nền nông nghiệp. Nói cách khác, nông nghiệp và nông thôn đã là chỗ dựa cho toàn xã hội khi có biến cố. Đây cũng là bài học Việt Nam rút ra được qua các cuộc kháng chiến, nên từ năm Tân Sửu - 1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Nông nghiệp tốt (…) làm cơ sở vững mạnh cho sự nghiệp đấu tranh thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà…”. Còn phải nhắc lại “bài học” này vì thế giới cũng như môi trường sinh thái toàn cầu đang bước vào giai đoạn có nhiều biến động bất thường, vị trí của nông nghiệp - nông thôn càng trở nên quan trọng.
Một sự cố khác đặc biệt nặng nề đối với miền Trung là những đợt bão lũ liên tiếp vừa qua, trong khi gây ra những thiệt hại to lớn không thể đo lường hết cũng đã đồng thời cho chúng ta thấy nhiều khiếm khuyết trong các chính sách đối với nông nghiệp, từ bảo vệ rừng, làm thủy lợi cho đến việc tiêu thụ hàng hóa và xây dựng nhà ở của nông dân… Những điều này đã được nhiều đại biểu Quốc hội đặt vấn đề trong kỳ họp cuối năm 2020 mà chúng ta đều biết. Hơn nữa, đừng chỉ nhìn nông nghiệp với con số góp vào việc tăng GDP của quốc gia, mà cần lưu ý đây còn là địa bàn bảo đảm an sinh xã hội, là cái nôi lưu giữ những vẻ đẹp của văn hóa Việt Nam.
Từ những điều nói trên, việc nhắc lại những lời Chủ tịch Hồ Chí Minh 60 năm trước là rất cần thiết. Người viết một cách thật giản dị: “Có thực mới vực được đạo”, phải làm cho nhân dân ta ngày càng thêm ấm no… Tất cả đường lối, phương châm, chính sách… của Đảng đều chỉ nhằm nâng cao đời sống của nhân dân…”.
Xin lưu ý, dòng chữ này được in nghiêng đậm trong nguyên bản (của NXB Sự thật, 1970) có nghĩa đây là điều Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm bậc nhất. Phải! Suốt cuộc đời của Người là chỉ vì hạnh phúc, vì đời sống của nhân dân, đối nghịch tuyệt đối với những kẻ hoạt động phục vụ “lợi ích nhóm”. Cũng chính vì thế, năm Tân Sửu - 1961, thời kỳ miền Bắc chưa có chiến tranh, xã hội tốt đẹp đến mức nhà thơ Tố Hữu viết Bài ca Xuân 61 có câu: “Chào 61! Đỉnh cao muôn trượng” nhưng Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn cảnh tỉnh “…Cán bộ tiến không kịp với mức độ phát triển của hợp tác xã, ví như những tiểu đội trưởng mà phải chỉ huy những đại đội hoặc tiểu đoàn… Cán bộ quản trị phải chí công vô tư, tài chính phải công khai…” và Người đặc biệt tôn trọng, đề cao quyền dân chủ của nhân dân khi nói xã viên “có quyền cách chức cán bộ nào bất lực…”.
Tròn sáu thập niên đã qua, đất nước, thế giới trải biết bao biến động mà những điều Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc nhở vẫn nguyên giá trị, vẫn soi sáng con đường đi tới tương lai đầy thử thách của dân tộc Việt Nam.
(*) Những dòng in nghiêng là trích từ bài nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dẫn.