Đồng bào Thái mở đầu Tết Xíp Xí bằng lễ cúng tổ tiên (co lo hóong). Trong lễ cúng, gia chủ sẽ khấn mời tổ tiên và các ma nhà về dự Tết. Lễ cúng diễn ra ngay tại gian thờ “Co lo hóong” với xôi ngũ sắc, bánh Xíp Xí và một cái thủ lợn (đầu heo).
Nghi thức tiếp theo trong ngày Tết Xíp Xí là lễ cúng ruộng (Tam tế ra). Mâm cúng ruộng có xôi và thịt gà được bày ngay đầu ruộng của gia đình. Thầy cúng ngồi trước thửa ruộng cầu xin ma bản, ma làng, tổ tiên thần thánh về phù hộ và chăm sóc cho cây lúa của gia đình.
Tết Xíp Xí có tự bao giờ, gần như không ai biết. Chỉ biết đây là dịp lễ lớn nhất của người Thái đen Mường Lò nên trước Tết, khoảng ngày 10 - 13/7 Âm lịch, các bà, các mẹ, các chị trong mỗi gia đình đều chuẩn bị lá chuối rừng, gạo nếp, thịt gà, lạc... để làm món bánh Xíp Xí (pảnh Xíp Xí), loại bánh quan trọng nhất trong ngày Tết.
Bánh có hai loại: pảnh cuổi, được làm bằng gạo nếp nghiền với chuối tiêu, gói bằng lá chuối và pảnh cáy - bánh có nhân làm từ đỗ xanh và thịt gà băm nhỏ với lạc, cũng được gói bằng lá chuối. Bánh Xíp Xí thường được gói thành từng cặp (1 pảnh cuổi 1 pảnh cáy) trên cùng một tàu lá chuối. Bánh được dùng làm lễ vật trong lễ cúng gia tiên và làm quà biếu cho khách quý, cho bà con anh em trong dòng họ.
Dịp Tết, nhà cửa, ngõ xóm, ruộng vườn cũng được đồng bào Thái trang hoàng sạch đẹp, gia đình nào cũng mổ một vài con vịt để xua đi những đen đủi trong cuộc sống; rượu, thịt và các món ăn khác được chuẩn bị chu đáo để thết đãi khách khứa. Các cô gái tuổi cập kê thì chuẩn bị những bộ áo váy cùng dây xà tích, khăn piêu thật đẹp để diện trong dịp Tết.
Theo phong tục truyền thống, các nam thanh nữ tú sẽ rủ nhau đi chơi hội hang Thẩm Lé, hội chơi núi hái nêm (quả sim) trong dịp Tết Xíp Xí bên cạnh việc tham gia nhiều hoạt động văn hóa khác, đặc biệt là múa xòe.
Múa xòe và cúng then là nghi thức kết thúc Tết của người Thái. Mọi người tập trung tại nhà Mo Then trong bản. Các điệu xòe then như: xòe gậy, xòe khăn, xòe quạt, xòe hoa... được đồng bào thể hiện trong suốt đêm hội. Đàn tính và chùm sắc nhạc rung lên liên hồi trong các điệu múa xòe làm không khí thêm rộn ràng... Tham dự Tết Xíp Xí là dịp để cảm nhận một cách thật rõ ràng những giá trị văn hóa đặc sắc của người Thái đen Tây Bắc!