Liên quan đến thông tin trên, Cục Thú y (Bộ NN&PTNT) đã đưa ra một số con số. Báo cáo của các cơ quan kiểm dịch động vật cửa khẩu thuộc Cục Thú y cho thấy: Năm 2018, Việt Nam nhập khẩu 259 nghìn tấn thịt các loại, trong đó có 33 nghìn tấn thịt lợn, chiếm tỷ lệ 12,7%; Năm 2019, Việt Nam nhập khẩu 270 nghìn tấn thịt các loại, trong đó có 63 nghìn tấn thịt lợn, chiếm tỷ lệ 23,3%; Năm 2020, Việt Nam nhập khẩu 599,5 nghìn tấn thịt các loại, trong đó có 225,5 nghìn tấn thịt lợn, chiếm tỷ lệ 37,6%. Riêng 8 tháng đầu năm 2021, Việt Nam chỉ nhập khẩu 214,4 nghìn tấn thịt các loại (gồm có: 112,7 nghìn tấn thịt lợn; 41,4 nghìn tấn thịt trâu bò và 60,3 nghìn tấn thịt gia cầm). Từ các con số trên, Cục Thú y cho rằng thông tin Việt Nam đã nhập khẩu hơn 681,7 nghìn tấn thịt các loại, trong đó có hơn 256,8 nghìn tấn thịt lợn trong 8 tháng đầu năm 2021 là không chính xác.
Cũng theo Cục Thú y, thịt lợn nhập khẩu chỉ chiếm 3,6% so với số lượng thịt lợn sản xuất trong nước theo số liệu của Tổng cục Thống kê. Cụ thể: Năm 2018, tỷ lệ thịt lợn nhập khẩu chiếm 0,8% so với sản lượng thịt lợn sản xuất trong nước (33 nghìn tấn/3.871 nghìn tấn); Năm 2019, tỷ lệ thịt lợn nhập khẩu chiếm 1,9% so với sản lượng thịt lợn sản xuất trong nước (63 nghìn tấn/3.329 nghìn tấn); Năm 2020, tỷ lệ thịt lợn nhập khẩu chiếm 6,4% so với sản lượng thịt lợn sản xuất trong nước (225,5 nghìn tấn/3.475 nghìn tấn) và trong 8 tháng đầu năm 2021, Việt Nam chỉ nhập khẩu 112,7 nghìn thịt lợn, giảm 50% so với năm 2020 và chỉ chiếm tỷ lệ 3,6% so với sản lượng thịt lợn sản xuất trong nước đạt gần 3.061 nghìn tấn. Vì chỉ chiếm 3,6% so với sản lượng thịt lợn sản xuất trong nước nên thịt nhập khẩu không thể nào ảnh hưởng đến việc giá thịt lợn giảm mạnh, giảm sâu, nhất là từ tháng 5/2021 đến nay (vào giữa tháng 5/2021, giá lợn hơi khoảng 74 nghìn đồng/kg và hiện tại giá lợn hơi khoảng 32 nghìn đồng/kg, giảm tới 32 nghìn đồng/kg).
Lý do chính, giá thịt lợn, thịt gà… giảm mạnh, giảm sâu trong thời gian vừa qua là do dịch bệnh Covid-19 bùng phát mạnh trên diện rộng và trong thời gian dài, làm hàng chục tỉnh, thành phố lớn phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ, theo đó các cơ sở dịch vụ ăn uống phải đóng cửa, nhiều doanh nghiệp phải ngừng hoạt động và nhiều cơ sở giết mổ, chế biến thịt, cửa hàng bán thịt cũng phải ngừng hoạt động...
Mặt khác, theo thông tin từ các doanh nghiệp nhập khẩu thịt lợn, thịt gà cho biết: Hầu hết sản phẩm thịt lợn, thịt gà đông lạnh nhập khẩu là để cung cấp cho các bếp ăn tập thể ở các khu công nghiệp, nhưng do đại dịch Covid-19 bùng phát dữ dội trên diện rộng nên nhiều tháng qua không tiêu thụ được; hàng hóa nhập về phải lưu kho, lưu bãi ở các cảng nhập, các kho bảo quản lạnh; vì thế nhiều doanh nghiệp nhập khẩu sản phẩm thịt đã phải ngừng hoạt động do kinh doanh thua lỗ hàng chục tỷ đồng, không có tiền để chi trả lương cho nhân viên dẫn đến nhiều hợp đồng nhập khẩu bị hủy, …
Về nguyên nhân Việt Nam phải nhập khẩu nhiều thịt lợn trong năm 2020, Cục Thú y cho biết, năm 2019, bệnh Dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) bùng phát mạnh trên cả nước, phải tiêu hủy khoảng 6 triệu con lợn (khoảng 400 nghìn tấn); tổng đàn lợn nái, lợn thịt bị sụt giảm mạnh khoảng 30%, do đó nguồn cung bị thiếu hụt nghiêm trọng, đẩy giá thịt lợn tăng cao kỷ lục, có thời điểm lên tới 100 nghìn đồng/kg thịt lợn hơi, gây ảnh hưởng rất lớn đến người tiêu dùng và làm cho chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng cao.
Từ đầu năm 2020, Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tưởng Chính phủ, lãnh đạo Bộ NN&PTNT và Bộ Công thương… đã tổ chức hàng chục cuộc họp với các Bộ, ngành và các doanh nghiệp liên quan chỉ đạo áp dụng các biện pháp đồng bộ nhằm đưa mặt bằng giá thịt lợn xuống mức hợp lý, giảm khó khăn cho người tiêu dùng, bảo đảm kiểm soát lạm phát năm 2020 dưới 4% theo Nghị quyết của Quốc hội, trong đó có giải pháp đẩy mạnh việc nhập khẩu thịt lợn đông lạnh và lợn sống để giết mổ từ các nước vào Việt Nam.
Cụ thể, ngày 02/02/2020, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Thông báo số 35/TB-VPCP về ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ tại cuộc họp Ban Chỉ đạo điều hành giá, theo đó giao cho Bộ NN&PTNT chủ trì, phối hợp các cơ quan và doanh nghiệp liên quan thực hiện chủ trương nhập khẩu khoảng 100 nghìn tấn thịt lợn đông lạnh ngay trong quý I năm 2020 để góp phần ổn định nguồn cung thịt lợn; ngày 25/7/2020, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Thông báo số 251/TB-VPCP về ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, theo đó giao cho Bộ NN&PTNT tiếp tục thúc đẩy việc nhập khẩu thịt lợn và lợn sống để giết mổ theo chủ trương của Chính phủ; ngày 14/7/2020, Bộ NN& PTNT đã ban hành Thông báo số 4690/TB-BNN-VP về ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, theo đó giao cho Cục Thú y chủ trì, phối hợp với các cơ quan, doanh nghiệp liên quan thúc đẩy mạnh việc nhập khẩu thịt lợn đông lạnh và lợn sống từ các nước vào Việt Nam để hạ nhiệt giá thịt lợn trong nước đang tăng cao phi mã.
Bộ NN&PTNT cũng đã tổ chức nhiều hội nghị với các địa phương và các doanh nghiệp chăn nuôi lớn bàn về áp dụng các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học trong phòng chống bệnh DTLCP, tái đàn lợn, nuôi tăng đàn để phục vụ nhu cầu thịt lợn, góp phần bình ổn giá thịt lợn trong nước.
Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và Bộ NN&PTNT, trong năm 2020 các doanh nghiệp Việt Nam đã nhập khẩu khoảng 225,5 nghìn tấn thịt lợn và 430 nghìn con lợn sống để giết mổ, góp phần tăng nguồn cung, hạ giá thành thịt lợn trong nước, kiểm soát được lạm phát theo yêu cầu của Nghị quyết Quốc hội.
Từ đầu năm 2021 đến nay, do kiểm soát tốt các loại dịch bệnh động vật, trong đó có DTLCP (hiện tại, cả nước không có bệnh Tai xanh ở lợn và bệnh Lở mồm long móng, chỉ có 2 ổ dịch Cúm gia cầm chưa qua 21 ngày và số gia cầm bị tiêu hủy hơn 5 nghìn con/tổng đàn gia cầm khoảng 520 triệu con…) làm cơ sở để tái đàn, tăng đàn lợn và gia cầm, cơ bản đảm bảo nguồn cung thịt lợn, thịt gia cầm cho thị trường trong nước. Chính vì vậy, lượng thịt lợn đông lạnh nhập khẩu từ các nước vào Việt Nam trong 8 tháng đầu năm 2021 chỉ còn 112,7 nghìn tấn (giảm 50% so với năm 2020).
_high.jpg)
Về kiểm dịch nhập khẩu, các loại thịt gia súc, gia cầm từ các nước vào Việt Nam đều được kiểm soát dịch bệnh và vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm chặt chẽ theo đúng quy định của Việt Nam và Tổ chức Thú y thế giới, cụ thể như sau:
Để có thể xuất khẩu thịt gia súc, gia cầm vào Việt Nam, nước xuất khẩu cần cung cấp cho Cục Thú y các hồ sơ, tài liệu về tình hình dịch bệnh, các chương trình và kết quả giám sát dịch bệnh trên đàn vật nuôi, chương trình và kết quả kiểm tra vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm đối với sản phẩm thịt, năng lực chẩn đoán, xét nghiệm… để phục vụ việc đánh giá rủi ro nhập khẩu. Nếu kết quả đánh giá rủi ro nhập khẩu cho thấy nước xuất khẩu đáp ứng các yêu cầu về an toàn dịch bệnh và vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm của Việt Nam thì Cục Thú y sẽ tổ chức đoàn thanh tra kiểm tra thực tế tại nước xuất khẩu, thống nhất điều kiện nhập khẩu và mẫu giấy chứng nhận kiểm dịch xuất khẩu thịt vào Việt Nam.
Các nhà máy giết mổ, chế biến thịt của các nước có nhu cầu xuất khẩu sang Việt Nam phải được cơ quan có thẩm quyền của nước xuất khẩu kiểm tra điều kiện vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm, sau đó gửi hồ sơ của từng nhà máy cho Cục Thú y để tổ chức thẩm định điều kiện vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm.
Cục Thú y tiến hành thẩm định, kiểm tra, đánh giá hồ sơ đăng ký xuất khẩu của từng nhà máy (kết hợp với kiểm tra thực tế khi cần thiết). Nếu các nhà máy đạt yêu cầu thì mới được đưa vào danh sách được phép xuất khẩu thịt vào Việt Nam (việc thẩm định, đánh giá được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 02/02/2018 của Chính phủ hướng dẫn thực hiện việc kiểm tra vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm hàng hóa có nguồn gốc động vật nhập khẩu).
Việc kiểm dịch sản phẩm thịt nhập khẩu thực hiện theo quy định tại Thông tư số 25/2016/TT-BNNPTNT ngày 30/6/2016 của Bộ Nông nghiệp và PTNT, tất cả các lô hàng thịt nhập khẩu vào Việt Nam đều được lưu giữ ở khu vực cửa khẩu nhập và được các cơ quan thú y cửa khẩu kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ. Các cơ quan thú y cửa khẩu lấy mẫu các lô hàng thịt nhập khẩu để xét nghiệm các chỉ tiêu lý hóa, cảm quan, vi sinh vật gây ô nhiễm thực phẩm và gây bệnh theo quy định, nếu kết quả xét nghiệm bảo đảm các yêu cầu mới được phép nhập khẩu vào Việt Nam để tiêu thụ nội địa; Định kỳ, Cục Thú y chỉ đạo các cơ quan thú y cửa khẩu xây dựng kế hoạch giám sát, tổ chức lấy mẫu kiểm tra các chất tồn dư trong thịt nhập khẩu.
Như vậy, Cục Thú y khẳng định: Việc kiểm dịch nhập khẩu thịt gia súc, gia cầm từ các nước vào Việt Nam đã được tổ chức kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm an toàn dịch bệnh và vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm theo đúng quy định của Việt Nam và quốc tế.