_high.jpg)
Mỗi sáng, cô Leng dậy sớm để nấu bữa sáng cho cả gia đình 9 thành viên. Sau khi đưa 4 đứa con đến trường, cô bắt đầu làm việc tại vườn rau của mình. Thu hoạch những luống rau tươi nhất trong ngày, cô đem ra chợ bán. Cuối chiều, cô trở về hái thêm một số loại rau cho bữa tối của cả nhà.
Xuất thân trong gia đình nông dân nhưng cô Leng chỉ mới trồng rau sau này. Trước đây, cha mẹ của cô chỉ trồng lúa nương giống như hầu hết các gia đình khác ở làng Taloung-Lalao ở tỉnh Salavanh, miền Nam nước Lào. Sau khi kết hôn, chồng Leng cũng trồng lúa nương rồi làm thuê vào những vụ không trồng lúa. Tuy nhiên, cuộc sống chỉ dựa vào một loại cây trồng duy nhất khiến gia đình cô cũng như những người khác, phải đối mặt với tình trạng thiếu lương thực 3-4 tháng mỗi năm.
Năm 2010, Leng bắt đầu trồng rau trên mảnh đất 60m2 của mình với hy vọng gia đình có thể tiết kiệm số tiền mua rau tươi mỗi ngày ở chợ, mà vẫn yên tâm với những bữa cơm đa dạng và giàu dinh dưỡng. Nhưng trời có khi cũng thử thách lòng người, trên vùng đất đỏ và cứng nơi Leng sinh sống thì ít loại rau nào sinh sôi nảy nở nổi. Uổng công sức và vốn đã đầu tư lúc đầu, Leng đổ hết tiền tiết kiệm của mình để mua phân bón hóa học.
Lúc đầu, mớ hóa chất đó có vẻ hoạt động hiệu quả khi các loại rau Leng trồng mau lớn và tươi tốt. Nhưng dần dần thì Leng nhận thấy đất càng ngày càng cứng, nước không thoát được còn rau thì có vị đắng rất lạ.
Khoảng 5 năm sau, dự án FNML do Quỹ phát triển Nông nghiệp Quốc tế (IFAD) hỗ trợ đã đến Taloung-Lalao, giới thiệu một cách tiếp cận mới trong trồng trọt là chế phẩm vi sinh (EM), vi khuẩn được canh tác trên ruộng đất có thể điều hòa đất và quản lý dịch hại hiệu quả.
_high.jpg)
Leng cùng nhiều nông dân khác được tham gia các khóa đào tạo tại chính trang trại của mình, tham quan các trang trại khác và kết nối với nhau. Cô đã rất háo hức học cách sản xuất EM. Với sự hỗ trợ của dự án, Leng đã mở rộng vườn rau của mình lên 400m2, trong đó cô dành ¼ diện tích làm nhà kính để trồng rau hữu cơ quanh năm. Dự án cũng hỗ trợ thêm một số hạt giống và thiết bị để Leng thực hiện vườn rau của mình. Kể từ đó, vườn rau của Leng phát triển mạnh mẽ.
“Chất lượng đất tốt hơn, nhiều giun đất và ít sâu bệnh trong đất hơn. Quan sát thấy cỏ dại cũng ít đi nhiều, những luống rau của tôi lớn nhanh hơn, còn đất thì màu mỡ và sẫm màu hơn. Giờ trong vườn rau của tôi đã có bọ rùa, hệ thống thoát nước cũng tốt hơn trước. Quan trọng là, giờ chúng tôi có thể trồng trọt quanh năm”, Leng hồ hởi chia sẻ.
Mảnh vườn của Leng, với sự hỗ trợ của Phòng Nông nghiệp và Lâm nghiệp Huyện, đã trở thành điểm học tập cộng đồng tích cực. Thậm chí nông dân từ các làng khác cũng đến tham quan để học cách nhân rộng thành công của Leng.
Theo Phetsouphanh Keodouangsy, điều phối viên cấp huyện của dự án FNML, trên thực tế thì nông nghiệp là sinh kế chính, cũng là nguồn tự cung tự cấp chính của người dân nông thôn ở Lào. Nhưng các tài nguyên nông nghiệp của Lào rất nhạy cảm với khí hậu, chỉ cần khí hậu thay đổi một chút thì cũng khó thích ứng. Nếu sử dụng hiệu quả, EM sẽ là bạn của người nông dân vì nó cung cấp nhiều dinh dưỡng cho đất và giúp cây trồng năng suất hơn. Đối với vùng quê hẻo lánh như nơi này thì EM đã giúp cải thiện dinh dưỡng, thu nhập tốt hơn và điều kiện sống bền vững hơn cho người nông dân trồng trọt trên quy mô nhỏ.
Đến nay, hơn 14.000 nông hộ đã được hưởng lợi từ dự án FNML. Ngoài EM, dự án cũng giới thiệu cho người nông dân nhiều công nghệ và kỹ thuật mới đế cải thiện cây lương thực và cây công nghiệp của họ. Từ năm 2014-2020, nhiều nông dân trong 175 làng tham gia dự án đã tăng gấp đôi sản lượng rau của họ mà không cần dùng đến phân bón hóa học. Thu nhập bình quân đầu người của các hộ tham gia cũng theo đó tăng gấp đôi.
“Bây giờ chúng tôi có thể ngửi thấy mùi tươi của mớ rau, lúc sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu, không thể ngửi được cái mùi tươi đó. Chúng tôi có thể bán nông sản với giá tốt quanh năm, kể cả mùa mưa”, Leng cho biết.
Leng tự hào liệt kê những loại rau trong vườn của mình như cải thảo, rau diếp, rau mùi, tỏi tây, ớt sừng, cà tím, đậu dài, dưa chuột và rau muống. Gia đình của cô ăn nên làm ra, có nhiều hàng để bán ở chợ làng và chợ huyện, nhiều người biết đến chất lượng và độ an toàn của rau hữu cơ từ vườn rau của Leng hơn. Một số rau quả từ vườn, Leng cũng ngâm chua để bảo quản lâu hơn. Những ngày mà cả gia đình thiếu ăn từng bữa giờ chỉ còn là một thời ký ức xa xôi.