Cá bống sinh sống ở môi trường nước đa dạng với nhiều loại: bống dừa, bống cát, bống xệ… nhưng ngon nhất vẫn là bống dừa. Thịt bống dai, lại lành tính nên thường được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như kho, om, nấu cháo… Trong đó, món cá bống kho tiêu khá phổ biến và được nhiều người ưa thích.
Sau lần đầu tiên ăn món cá bống kho tiêu do chính nội chế biến, tôi đâm ra nghiện và thèm được ăn thêm nhiều lần nữa. Thế nhưng nghe ba tôi bảo, cá bống là cá tự nhiên, không có nhiều như các loài cá khác. Mỗi bữa kéo rồng về cũng chỉ được mớ nhỏ lẫn vào tôm cá đủ loại. Cũng vì thích ăn món ấy nên mỗi lần ba và chú đi kéo rồng, tôi lại háo hức đứng chờ đầu ngõ. Thấy ba từ xa bước về, tôi đã hồ hởi chạy ra, rối rít: “Ba ơi, nay ba kéo được nhiều cá bống không ba?”. Biết lí do câu hỏi của tôi, ba và chú lại nhìn nhau tủm tỉm cười. Chờ ba gật đầu, tôi tức thì nhảy chân sáo vào nhà báo ngay cho nội biết.
Mớ cá bống ba kéo lưới rồng về, con nào con nấy còn tươi, da trơn bóng, săn chắc. Cá còn tươi thì kho tiêu mới ngon. Nội còn bảo, mùa mưa cũng là mùa cá bống đẻ trứng. Cá bống bụng đầy trứng đem kho tiêu thì bao nhiêu cơm cũng hết!
Cá bống được nội đánh vảy, cắt bỏ đầu, vì đầu cá bống vốn chỉ có xương nên không ngon. Nội dùng muối hột chà lên mình cá cho hết nhớt rồi rửa cá bằng nước chanh cho cá bớt tanh trước khi rửa lại bằng nước sạch. Vì là cá bống trứng nên trong quá trình lấy ruột, nội làm rất cẩn thận để trứng không bị nát.
Nội thường ướp cá với các gia vị sẵn có trong nhà bếp như củ hành băm nhỏ, hành lá, nước mắm, dầu ăn… đặc biệt, không thể thiếu bột tiêu. Nội dùng đũa đảo nhẹ và ướp cá trong khoảng thời gian nhất định. Cá được ướp trước sẽ ngấm đều gia vị, khi nấu sẽ chắc thịt và thơm ngon hơn rất nhiều.
Nội bắc chiếc nồi đất lên bếp, cho cá vào nồi, thêm ít nước vừa ngập cá và bắt đầu đẩy lửa. Cá bống là cá đồng quê, vì vậy khi kho bằng bếp củi, bếp rơm hay bếp trấu… sẽ cho hương vị đặc biệt nhất. Nội giữ lửa bếp củi vừa phải cho đến khi nồi cá sôi thì giảm lửa còn riu riu, trở mặt cá và nêm thêm gia vị cho vừa ăn. Để cá thấm đều gia vị, nội cẩn thận lật nhẹ nhàng từng con cá trong nồi để cá không bị gãy, nát. Đợi nồi cá cạn nước còn sền sệt, nội tắt bếp.
Món cá kho tiêu màu vàng nâu hấp dẫn được gắp ra đĩa và bày giữa mâm cơm, thơm lựng. Nội thường lựa miếng cá bống to, nhiều trứng gắp vào chén cơm của tôi. Bỏ miếng cá dai và chắc thịt, trứng cá bùi bùi đưa lên miệng, thêm miếng cơm nóng, đọng trên đầu lưỡi là vị đậm đà của thịt cá, hương vị cay nồng và thơm phức của tiêu, hành cùng các gia vị khác, ngon đến khó cưỡng... Những ngày mưa lạnh, được thưởng thức cơm nóng với cá bống kho tiêu, với tôi, đó thật sự là niềm mơ ước lớn lao!
Nội tôi giờ không còn minh mẫn như trước. Thế nhưng, mỗi mùa mưa về, nội vẫn tóm tém cười nhắc chuyện cá bống kho tiêu ngày xưa rồi ngâm nga:
Tay bưng cá bống kho tiêu
Bao nhiêu cay đó, bấy nhiêu ân tình…