Thông tin từ Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường cho biết, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam – Trung Quốc tháng 1/2023 đạt hơn 11 tỷ USD, giảm 24,3% so với cùng kỳ 2022. Trong đó, Việt Nam nhập khẩu 7,22 tỷ USD (giảm 24,33%); xuất khẩu 3,87 tỷ USD (giảm 0,96%); nhập siêu 3,35 tỷ USD (giảm 51%).
Hai nguyên nhân dẫn đến đà giảm này là do: Tết Nguyên đán kéo dài làm giảm đơn hàng xuất khẩu của một số ngành hàng lớn; Lạm phát cao tại nhiều nền kinh tế lớn, giá cả nguyên liệu và hàng hóa tăng dẫn đến nhu cầu mua sắm hàng hóa giảm.
Một số mặt hàng thế mạnh, có truyền thống được Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc là: gỗ và sản phẩm từ gỗ, cao su, rau quả, sắn và các sản phẩm từ sắn, hạt điều. Ngược lại, Việt Nam cũng nhập khẩu mạnh rau quả, phân bón các loại và gỗ.
Đại diện Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường đặc biệt nhấn mạnh vai trò của tỉnh Quảng Ninh với Quảng Tây trong quan hệ thương mại nông lâm thủy sản Việt Nam – Trung Quốc. Quảng Ninh là cửa ngõ giao thương của Trung Quốc không chỉ với Việt Nam mà là cả khối ASEAN. Còn Quảng Tây là thị trường nhập khẩu nông lâm thủy sản chính của Việt Nam, chiếm gần 50% giá trị nhập khẩu.
“Đây là khu vực có lượng hàng hóa nhập khẩu lớn, chiếm tới 47,5% tổng nhập khẩu từ Trung Quốc. Về xuất khẩu qua Quảng Ninh sang Quảng Tây Trung Quốc vẫn còn nhiều dư địa, chiếm 15,4% kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc” - đại diện Cục thông tin.
Chia sẻ tại Hội nghị, ông Bùi Văn Khắng – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết trong những năm qua, tỉnh Quảng Ninh ngày càng khẳng định được vị trí, vai trò quan trọng của mình trong việc thúc đẩy, kết nối giao thương xuất nhập khẩu hàng hóa giữa Việt Nam và các nước thứ 3 với thị trường Trung Quốc, trong đó có một lượng lớn hàng hóa nông, lâm, thủy sản.
Cụ thể, năm 2022, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu tỉnh Quảng Ninh đạt trên 5,6 tỷ USD, trong đó các mặt hàng nông, lâm, thủy sản xuất khẩu đạt gần 1,1 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 20% trong kim ngạch xuất khẩu; 2 tháng đầu năm 2023 xuất khẩu đạt 663 triệu USD, giảm 10% so với cùng kỳ năm 2022. Kim ngạch nhập khẩu qua địa bàn tỉnh năm 2022 đạt trên 10,4 tỷ USD.
Bà Trần Thị Bích Ngọc, Trưởng ban Quản lý cửa khẩu Quốc tế Móng Cái cũng nhận định Trung Quốc là thị trường xuất khẩu quan trọng đối với một số mặt hàng nông, thủy sản của Việt Nam, là thị trường xuất khẩu lớn nhất đối với nhóm hàng rau quả, sắn và các sản phẩm từ sắn, cao su; thị trường xuất khẩu lớn thứ ba đối với nhóm hàng thủy sản, chỉ sau Mỹ, Nhật Bản.
Một số nhóm mặt hàng như thủy sản, trái cây, cà phê của Việt Nam đều nằm trong số 10 quốc gia xuất khẩu lớn nhất vào Trung Quốc; nhiều mặt hàng như cá tra, cá basa, cá mực, thanh long, vải, hạt điều chiếm thị phần gần như tuyệt đối về khối lượng cũng như kim ngạch nhập khẩu.
Thời gian qua, lượng hàng nông sản, thủy sản và các sản phẩm nông thủy sản Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc qua lối thông quan này đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 60%/năm. Riêng năm 2021 lượng hàng nông sản, thủy sản xuất khẩu đạt xấp xỉ 1 triệu tấn, tăng 157% so cùng kỳ năm 2020; 2 tháng đầu năm 2023 đạt 116.275 tấn tăng 122% so cùng kỳ 2022.
Theo bà Ngọc, để thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thủy sản Việt Nam sang thị trường Trung Quốc, các doanh nghiệp cần chuyển đổi mạnh mẽ hơn nữa trong cách nghĩ, cách quản lý, quy hoạch sản xuất kinh doanh theo hướng "chủ động nắm bắt cơ hội, tích cực tham gia hội nhập"; tập trung khai thác, tận dụng tối đa công nghệ số, tính ưu việt của các sàn giao dịch thương mại điện tử để tăng cường quảng bá sản phẩm.
Bên cạnh đó, không ngừng nâng cao chất lượng hàng hóa từ khâu nuôi trồng, đánh bắt, chế biến, đóng gói, vận chuyển xuất khẩu; đẩy nhanh thay đổi phương thức sản xuất theo hướng an toàn, có các tiêu chuẩn cụ thể, quản lý quy trình canh tác, đáp ứng yêu cầu quy định của nước bạn.
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam đề nghị lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ninh và các cơ quan liên quan của Trung Quốc phối hợp tạo điều kiện để doanh nghiệp 2 nước giao thương. Cùng với đó, tỉnh Quảng Ninh cần chỉ đạo TP Móng Cái phối hợp với các đơn vị bên phía Quảng Tây (Trung Quốc) để tổ chức 1 Diễn đàn xúc tiến thương mại ở TP Đông Hưng trong thời gian sớm nhất, từ đó tạo điều kiện cho doanh nghiệp 2 nước có thể thương thảo trực tiếp với nhau, xây dựng các chuỗi cung ứng, xuất khẩu nông sản 2 nước.
Trước những nhu cầu giao thương các sản phẩm nông sản của các doanh nghiệp, Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho rằng cần sớm nghiên cứu đề xuất thành lập câu lạc bộ doanh nghiệp nông sản Việt Nam - Trung Quốc nhằm kết nối, thông tin về thị trường nông sản.