, //, :: GTM+7
Chủ Nhật, 29/01/2023, 06:00

"Tiên cảnh" xứ Đàng Trong

MAI KỲ
Những ngôi nhà nhỏ nằm dựa lưng nép mình vào núi. Những thửa ruộng nhiều tầng, nhiều lớp, trải dài mơ màng tít tắp.

Giữa một không gian nguyên sơ tinh khiết làng quê, giữa những hàng cau xanh cao vút, vườn cây hoa trái như thế, bỗng dưng khiến mọi tâm tư giăng mắc, mưu sinh đời thường nhường chỗ cho lặng yên thưởng vị.

Tiên Phước, một huyện trung du, bán sơn địa nằm ở phía tây Quảng Nam. Cách trung tâm thành phố Tam Kỳ khoảng 40km đường bộ và từ Phố cổ Hội An men theo quốc lộ 1A khoảng 80km là Làng cổ Lộc Yên. Tiên Phước ở đây lâu rồi. Tiên Cảnh, Lộc Yên, chắc cũng thế.

Làng cổ này, những ngôi nhà bé nhỏ ẩn mình phía xa xa đại ngàn Trường Sơn hùng vỹ, với bờ rào đá rì xanh rêu mốc, bờ chè tàu thẳng tắp ôm lấy những lối đi sâu hun hút dẫn vào các ngôi nhà cổ được cho là hình thành và phát triển vào thế kỷ XV - XVI trong một thung lũng được bao bọc xung quanh bởi các dãy núi Rừng Cấm, Đá Bàn, Hố Chò, Rừng Gấm… Theo cổng thông tin tỉnh Quảng Nam, tháng 9/2019, Làng cổ Lộc Yên được xếp hạng Di tích quốc gia và được coi là một trong bốn làng cổ đẹp nhất Việt Nam.

“Giá trị cốt lõi nhất ở ngôi làng này không chỉ là lưu giữ được 8 ngôi nhà cổ, tuổi đời từ 150 - 200 năm mang phong hưởng nhà rường 3 gian 2 chái, mái ngói âm dương đặc trưng của vùng Trung Nam bộ. Cũng không hẳn chỉ ở “chiếc bàn xoay bí ẩn” bằng gỗ mít, với cột, kèo, ghế, gụ chạm khảm hoa văn tinh xảo hàng trăm năm. Mà nó còn mang một giá trị khác - giá trị kết nối tụ cư làng xã truyền thống lâu đời của người Việt”, bà Lan, người cháu gái bảy đời của cụ Nguyễn Huỳnh Anh và cũng là người đang sinh sống bảo giữ một ngôi nhà cổ nhất trong tám ngôi nhà cổ nói.

Nhà cổ, lối quê, tình làng nghĩa xóm tối lửa tắt đèn như đong một tấm lòng, đong một bàn vị Làng Việt, đong cả một cốt cách lề thói tạo nên bản sắc văn hóa dân tộc Việt.

Chính các không gian văn hoá, kiến trúc làng truyền thống do con người tạo nên trong quá trình thích nghi với tự nhiên là môi trường nuôi dưỡng, phát triển nhân cách, tạo ra bản sắc của một cộng đồng sống trong môi trường đó, cho dù, “đô thị hoá nông thôn” luôn như một lời khẩu hiệu hoặc do những nhu cầu biến đổi tự thân có xu hướng thay đổi chuyển hoá theo các mô hình “thôn nông thôn mới kiểu mẫu”.

“Đong một tấm lòng” cũng từng được nhà văn Nguyễn Ngọc Tư viết về nơi “chôn nhau cắt rốn” của mình.

Tư viết: “Những thứ cây mọc hai bên bờ mương không quan tâm đó là biên giới, tầng lá đan vào nhau. Gốc ổi sẻ vườn kia vẫn vô tư rụng trái chín vườn này. Rau muống, cần nước mọc chen nhau, nhà nào muốn ăn nấy hái. Bầy gà cứ bay qua bay lại, bạ đâu đẻ đó, gốc chuối đống rơm, không quan tâm chuyện trứng nằm vườn nào mới phải. Giàn bầu, mướp vắt dây qua mương, trái phía đâu cũng thơm phức nồi canh nấu với tép đất".

“Tiên Cảnh” vẫn đó. Các chủ nhân Lộc Yên vẫn ngày ngày hoà mình gắn bó mật thiết với thiên nhiên, tôn trọng thiên nhiên, sinh tồn với thiên nhiên. Sống thuận với tự nhiên, trở thành một phần trong đời sống văn hóa, tinh thần, tín ngưỡng của người dân vùng đất “cõi tiên”. Giá trị này được ghi nhận, kiểm chứng, là một trong những triết lý làm điểm tựa cho sự tồn tại và phát triển.

Nhưng, làng quê Việt không thể trường tồn “siêu nhiên, thần bí” như “chiếc bàn xoay bí ẩn” nhà bà Lan, mà ở đó người chạm vào như bị rơi vào ảo giác giống như đang có lực vô hình nào đó làm cho mâm quay và cảm thấy mâm chuẩn bị quay. Nó cần cả sự chắt lọc, nâng niu di sản cha ông từ người dân đến các cấp quản lý để giữ một Lộc Yên trầm mặc sẽ trầm mặc hơn, nguyên sơ sẽ nguyên sơ thật nhất như đã từng gắn với công cuộc khai hoang, lập làng.

Nó, không chỉ khơi gợi cảm xúc du khách thập phương thường ngoạn du hành. Nó, chắc chắn đem lại những giá trị bền vững khác nếu chú tâm phát triển các sản phẩm du lịch, tạo sinh kế, nâng cao mức sống của người dân không chỉ từ “giá trị tinh thần” mà làng cổ Lộc Yên đang sở hữu, thừa hưởng.

Và hơn tất thảy, nó còn để người lớn chúng ta nhìn thấy đám con nít tự do như con ong cái bướm, không còn coi rào giậu, chè tàu, hàng cau, con mương trước cửa là thứ bất tiện hay ngăn trở những cuộc lại qua của con người “bất chấp đôi bờ xa hơn một tầm tay với”.

Tags

Bình luận

Xem nhiều





Nổi bật
Được quan tâm



Có cảnh báo trên báo cho rằng, không nên uống sữa bò kết hợp hoa quả chua (cam, quýt), bởi sữa bò chứa nhiều protein, trong đó chất cazeine chiếm tới 80%.
1



Đăng ký nhận tin nóng
Giúp bạn cập nhật các thông tin mới nhất