Từ nhiều thế kỷ trước, bạc hà đã được sử dụng như một loại thảo dược trị đau bụng. Ngày nay, tinh dầu chiết tách từ bạc hà được dùng làm dược liệu để chữa trị nhiều chứng bệnh. Dưới đây là 4 công dụng sức khỏe từ tinh dầu bạc hà đã được khoa học chứng thực hiệu quả:
 |
1. Giảm đau căng đầu và đau nửa đầu.
Nghiên cứu cho thấy việc thoa tinh dầu bạc hà lên vùng trán và thái dương có thể giúp điều trị chứng đau căng đầu và đau nửa đầu. Ðơn cử, sau một cuộc đánh giá hồi năm 2016, các nhà khoa học khuyến khích dùng tinh dầu bạc hà để điều trị đau đầu dạng căng thẳng ở người lớn và trẻ em trên 6 tuổi. Họ cho biết loại tinh dầu này có hiệu quả giảm đau đầu tương đương với acetaminophen (Paracetamol hoặc Tylenol), một loại thuốc giảm đau phổ biến. Còn trong một nghiên cứu khác, hoạt chất trong bạc hà được chứng minh là có hiệu quả giảm đau nửa đầu tốt hơn giả dược.
Theo chuyên gia Lisa Ravindra tại Ðại học Rush (Mỹ), lợi ích giảm đau căng đầu và đau nửa đầu của tinh dầu bạc hà xuất phát từ công dụng làm giãn các cơ xung quanh hộp sọ. Cảm giác mát lạnh mà tinh dầu bạc hà mang lại cũng có thể làm phân tán phản ứng đau của các dây thần kinh. Ngoài ra, việc bôi tinh dầu bạc hà còn được chứng minh làm tăng lưu lượng máu đến khu vực bôi thuốc, góp phần đẩy nhanh quá trình chữa bệnh.
2. Giảm buồn nôn.
Phương pháp ngửi mùi hương - hoặc bôi vài giọt tinh dầu bạc hà vào khăn lau ướp lạnh và đắp lên trán - đã được chứng minh là có thể làm giảm cảm giác buồn nôn ở thai phụ, bệnh nhân đang hóa trị và người đang hồi phục sức khỏe sau phẫu thuật. Trong một thử nghiệm năm 2020, những bệnh nhân nhập viện điều trị buồn nôn được cho chọn dùng liệu pháp tinh dầu bạc hà hoặc dùng kết hợp tinh dầu bạc hà và thuốc chống buồn nôn. Tuy cả hai nhóm đều thấy giảm buồn nôn, nhưng nhóm chỉ dùng dầu bạc hà có mức độ cải thiện triệu chứng tốt hơn. Theo chuyên gia Ravindra, công dụng giảm buồn nôn của tinh dầu bạc hà cũng bắt nguồn từ cơ chế thư giãn cơ.
3. Ðiều trị Hội chứng ruột kích thích (IBS).
Theo Robert Shulman - Giáo sư dinh dưỡng nhi khoa tại Ðại học Y Baylor (Mỹ), vì IBS là bệnh phức tạp với nhiều yếu tố tạo nên triệu chứng, nên phương pháp chữa trị tốt nhất cũng khác biệt đối với từng bệnh nhân. Ngoài thay đổi chế độ ăn và lối sống, các bác sĩ thường khuyên dùng viên nang tinh dầu bạc hà trước khi chuyển sang dùng thuốc kê đơn.
Trong một thử nghiệm quy mô lớn trên những người bị IBS hồi năm 2019, các nhà nghiên cứu nhận thấy so với nhóm dùng giả dược, nhóm dùng tinh dầu bạc hà đã giảm triệu chứng bệnh nhanh gấp 2,4 lần, trong khi khả năng giảm đau bụng cũng nhanh gần gấp đôi. Tuy chưa rõ cơ chế giảm đau do đâu, song Giáo sư Shulman cho biết tinh dầu bạc hà từ lâu nổi tiếng là có đặc tính chống co thắt, nên có thể nó đã giúp làm giãn mô cơ trơn của đường tiêu hóa dưới ở bệnh nhân IBS.
4. Dịu cơn ngứa.
Chuyên gia Ravindra cho biết tinh dầu bạc hà có thể thay thế tốt cho các loại kem bôi hydrocortisone, vốn không nên sử dụng quá 2 tuần vì các tác dụng phụ tiềm ẩn như làm mỏng da, khiến da đổi màu và gây mụn trứng cá. Sở dĩ dầu bạc hà có thể giúp giảm ngứa là nhờ công dụng làm mát da và làm phân tán sự tập trung của các dây thần kinh xung quanh chỗ ngứa. Tuy vậy, không nên thoa tinh dầu bạc hà lên vùng da nứt nẻ vì nó có thể gây bỏng rát hoặc làm vết thương nặng thêm.
Sử dụng tinh dầu bạc hà sao cho tốt nhất?
Ðể đảm bảo an toàn sức khỏe, chuyên gia Ravindra khuyên chúng ta chọn loại tinh dầu bạc hà có nguồn gốc hữu cơ, vì nó được sản xuất từ lá bạc hà không qua xử lý bằng thuốc trừ sâu, thuốc diệt côn trùng hoặc phân bón. Tuy có thể dùng tinh dầu bạc hà nguyên chất để thoa, nhưng bạn cũng có thể pha loãng nó với các loại dầu dẫn (như dầu dừa) để tạo thành loại dầu dịu nhẹ hơn cho da. Khuyến cáo đặc biệt là không sử dụng tinh dầu bạc hà cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, do nó có nguy cơ gây ra các vấn đề về hô hấp. Tốt nhất là cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng tinh dầu bạc hà để chữa bệnh.