, //, :: GTM+7
Thứ Năm, 13/05/2021, 15:33

Tổ nghề kim hoàn Việt

KIM NHÃ tổng hợp
Hàng năm, vào tháng 2 âm lịch, các nghệ nhân kim hoàn và những người kinh doanh vàng bạc lại nô nức hướng về các nhà thờ Tổ khắp mọi miền đất nước để tưởng niệm Tổ nghề. Theo sử sách lưu lại, người có công khai sáng nghề kim hoàn Việt chính là hai vị tổ sư họ Cao: Cao Đình Độ và Cao Đình Hương.
Lễ hội giỗ tổ nghề kim hoàn tại Hội quán Lệ Châu, TP.HCM.

Ông Cao Đình Độ (1744 - 1810) người làng Cẩm Tú, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa. Gia đình ông vốn làm nghề nông. Thời trẻ, ông theo học chữ Nho, lớn lên ông làm nghề bịt đồng, nhưng lòng luôn ao ước được trở thành người thợ kim hoàn giỏi. Ông đã cải trang thành người Hoa, xin vào giúp việc cho một chủ tiệm vàng ở Thăng Long (Hà Nội) để được học nghề, bởi lúc bấy giờ chỉ có người Hoa mới biết cách chế tác vàng bạc. Với bản tính hiếu học, trung thực, ông được chủ thương và tận tình truyền dạy nghề. Ông học cả cách chế tạo dụng cụ cần thiết của nghề chạm trổ vàng bạc. Sau một thời gian rèn luyện, ông đã thành thạo nghề, trình độ kỹ thuật của ông đủ sức tranh tài với những thợ kim hoàn người Hoa khác tại đất Thăng Long thời bấy giờ.

Năm 1783, ông đưa vợ con vào làng Kế Môn, huyện Phong Điền, Thuận Hóa lập nghiệp. Ông truyền nghề cho con là Cao Đình Hương, đồng thời còn thu nhận và truyền nghề cho đệ tử là người trong làng. Làng Kế Môn trở thành làng nghề kim hoàn từ đó.

Năm 1790, vua Quang Trung triệu hai cha con ông cùng một số thợ bạc ở làng Kế Môn vào triều để lập cơ vệ Ngân Tượng, nơi chuyên lo việc điêu khắc, chạm trổ vàng bạc và đồ trang sức cung điện. Trước những đóng góp lớn lao, ông được triều đình phong chức Lãnh Binh. 

Năm 1802, Nguyễn Phúc Ánh (1762 - 1820) lên ngôi, những gì thuộc về vương triều Tây Sơn đều bị phá hủy, chỉ duy nhất ngành Ngân Tượng được bảo tồn và những người làm việc ở cơ vệ ấy đều được lưu dụng.

Năm 1810, ông Cao Đình Độ qua đời, hưởng thọ 66 tuổi. Con ông là Cao Đình Hương được kế tục sự nghiệp của cha với chức Lãnh Binh. Nhưng ít lâu sau, ông xin từ quan để đi tìm người nối nghiệp gia đình. Lúc bấy giờ Thượng thư bộ Lại là Trần Minh mời ông về dinh phủ dạy nghề kim hoàn cho 3 người con trai của mình là Trần Hòa, Trần Điện, Trần Điền và 3 người cháu là Huỳnh Quang, Huỳnh Bảo, Huỳnh Nhật. Sau hơn 10 năm truyền dạy nghề, năm 1821 ông Cao Đình Hương qua đời. Theo di nguyện của thầy là muốn nghề kim hoàn được truyền bá rộng khắp, 3 anh em họ Trần đến làng Định Công (Hà Nội), còn 3 người họ Huỳnh thì vào đất Phan Thiết, cả hai nhóm đều mở lò và thu nhận đệ tử. Sau này, anh em họ Trần bắt đầu cuộc hành trình từ Thăng Long xuôi vào phương Nam, dừng chân tại Gia Định - Chợ Lớn, nơi có thương cảng sầm uất, hoạt động buôn bán náo nhiệt. Sau khi truyền nghề cho 36 thợ bạc ở Chợ Lớn, anh em họ lại tiếp tục hành trình đến các tỉnh miền Tây, ngược qua Campuchia, Thái Lan… rồi qua đời ở đâu không ai biết. 

Nếu như tiền tổ họ Cao có công khai sáng nghề kim hoàn, thì họ Trần, Huỳnh chính là những người có công phổ biến nghề kim hoàn trên khắp đất nước. Họ được người trong nghề tôn vinh là Tổ sư đời thứ hai của nghề kim hoàn Việt Nam. Để tưởng nhớ công lao to lớn của các vị Tổ nghiệp, hằng năm, thợ kim hoàn tại miền Trung (Huế) giỗ các vị Tổ sư họ Cao, tại làng Định Công (Hà Nội) giỗ Tổ sư họ Trần, tại Phan Thiết giỗ Tổ sư họ Huỳnh, còn miền Nam giỗ cả Tổ sư đời thứ nhất và thứ hai tại nhà thờ Tổ ở Hội quán Lệ Châu (Q.5, TP.HCM). 

Tags

Bình luận

Xem nhiều





Nổi bật

Ngày 26/4, Ban quản lý đường sắt đô thị TP.HCM chạy thử nghiệm toàn tuyến metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên. Tham gia buổi chạy thử nghiệm có lãnh đạo Thành phố và Tổng lãnh sự các nước tại TP.HCM, đặc biệt là cựu chiến binh Điện Biên Phủ. Đây là hoạt động ý nghĩa mừng các ngày lễ lớn thống nhất đất nước (30/4), ngày quốc tế lao động (1/5) và chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5).
Được quan tâm






Đây là sản phẩm thứ 156 ở Thái Lan và là sản phẩm đầu tiên của tỉnh Ang Thong được gắn GI, đánh dấu việc hoàn thành dự án “Mỗi tỉnh một sản phẩm đạt chỉ dẫn địa lý” của Cục Sở hữu trí tuệ Thái Lan.
Đăng ký nhận tin nóng
Giúp bạn cập nhật các thông tin mới nhất