Đặt hàng khủng
Động thái thương nhân Trung Quốc đặt mua 500 container cá tra của Công ty Cổ phần Nam Việt một lần nữa cho thấy, thị trường Trung Quốc sau 3 năm đóng cửa giờ đã mở cửa trở lại và đặt hàng với số lượng khủng. Đây là thị trường lớn và đầy tiềm năng của nông sản Việt.
Tính đến thời điểm này, Trung Quốc – Hồng Kông vẫn là thị trường lớn đứng thứ 2 của sản phẩm cá tra Việt Nam (sau Mỹ). Năm 2022 vừa qua, mặc dù dịch bệnh vẫn còn xảy ra trên đất nước này nhưng thương nhân Trung Quốc đã nhập khẩu gần 300.000 tấn cá tra Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu đạt trên 700 triệu USD.
Đặc điểm của thị trường Trung Hoa Đại Lục là mua hàng với số lượng khủng, mặt hàng đa dạng, giá cả cũng rất tốt. Ngoài file, thị trường này còn mua cá tra xẻ bướm, nguyên con (bỏ nội tạng), cắt khúc, các mặt hàng giá trị gia tăng cùng dầu cá, bột cá, da cá….
Cụ thể, đối với cá tra file (không hóa chất), giá xuất vào thị trường này hiện tại từ 3,5 - 3,6 USD/kg. Đây được xem là giá xuất tốt nhất, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu suy thoái như hiện nay.
Ngoài sản phẩm cá tra, Trung Quốc còn mua rất nhiều loại nông sản khác của nông dân Việt Nam như thanh long, mít, xoài, nhãn, sầu riêng... Trong 3 tháng qua, sầu riêng Việt Nam đang nằm ở mùa nghịch, thương nhân Trung Quốc đã mạnh tay thu gom, làm cho giá sầu riêng ở các nhà vườn tại Tiền Giang tăng từ 100.000 đồng/kg lên 170.000 rồi 200.000 đồng/kg. Với giá bán cao như vậy, 1 công sầu riêng monthong hoặc Ri 6, nông dân đạt doanh thu trên 1 tỷ đồng.
Bà Trần Thị Lệ Dung, Thương nhân Trung Quốc tại Việt Nam nhận định: “Thị trường Trung Quốc là thị trường thế này, thế khác nhưng theo tôi, đây là thị trường mà chúng ta không thể bỏ. Bởi, đặc tính của thị trường này là mua hàng với số lượng lớn, thời gian giao hàng nhanh, phương thức thanh toán sòng phẳng. Điều kiện mua hàng như thế, chỉ có những doanh nghiệp, tập đoàn có tiềm lực kinh tế mạnh, sản xuất hàng hóa chất lượng, có vùng nuôi lớn cộng với bề dầy kinh nghiệm mới có thể nhận và đáp ứng các đơn hàng này…”.
Nhìn lại lịch sử phát triển thương mại Việt - Trung, các doanh nghiệp Việt có hàng hóa xuất vào thị trường này (xuất chính ngạch) đa phần đều giàu có, bởi một khi đáp ứng được vài đơn hàng của thương nhân Trung Quốc đặt, doanh nghiệp Việt có thể lớn mạnh ngay.
Trở lại đơn hàng mà Trung Quốc đặt mua 500 container cá tra, tương đương 12.000 tấn thành phẩm của Công ty Cổ phần Nam Việt ở An Giang, với số lượng này, chỉ có những đơn vị có sẵn vùng nuôi lớn như Nam Việt (vùng nuôi cá tra công nghệ cao 600 ha, sản lượng đạt 200.000 tấn cá nguyên liệu/năm) tiềm lực kinh tế mạnh, có kinh nghiệm trong làm hàng, khả năng dự báo tốt thì mới có thể đáp ứng những đơn hàng lớn...
Cá nguyên liệu nóng lên từng giờ
Trung Quốc mua hàng với số lượng “khủng” đã làm cho thị trường cá nguyên liệu tại ĐBSCL trong những ngày qua “nóng lên” từng giờ. Giá cá tra tại ao tăng mạnh nhưng nhà máy không mua được cá nguyên liệu để chế biến.
Nhiều đơn vị thu mua cá tra tại các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cần Thơ cho biết, giá cá tra hiện nay giống như cổ phiếu, tức là tăng, giảm bất thường. Các thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc - Hồng Kông, EU và thị trường các quốc gia châu Á… mở cửa nhập hàng mạnh thì ngay tức khắc, giá cá nguyên liệu tăng.
Ông Trần Chí Thiện, nuôi 1,2ha ao cá tra chuẩn bị bán ở ấp Long Hòa, xã Long Gang, huyện Chợ Mới (An Giang) cho biết: “Chúng tôi rất mong giá cá tra nguyên liệu tăng để cứu nông dân. 3 năm qua, dịch bệnh diễn biến phức tạp, giá cá tra cũng diễn biến phức tạp theo. Giá cá nằm mức 28.000 đồng/kg, nông dân lỗ nặng, vì giá thành nuôi lên đến 30.000 - 31.000 đồng/kg (tùy vào điều kiện nuôi của mỗi người, mỗi doanh nghiệp). Giá tăng từ 28.000 đồng lên 31.000 - 31.500 đồng/kg, nông dân đã cắt được thua lỗ, rất mừng”.
Còn theo ông Nguyễn Văn Thêm, nông dân nuôi cá tra xã An Khánh, huyện Châu Thành (Đồng Tháp), từ đầu năm đến nay giá cá tra nguyên liệu tăng liên tục, lúc trước Tết Nguyên đán giá từ 28.000 đồng/kg, nay bước sang đầu tháng 2/2023 giá tăng lên 31.000 - 31.500 đồng/kg và dự kiến của thị trường giá cá còn có thể tăng thêm trong tháng 3-4 tới sẽ giúp nông dân rất phấn khởi, bởi với giá mua này, người nuôi đã cắt được thua lỗ.
Tuần rồi, Công ty Nam Việt ở An Giang đưa ra dự báo, giá cá đến cuối tháng 3/2023 có thể đạt mức 33.000 đồng/kg. Đến cuối tháng 5/2023, giá có thể đạt đỉnh từ 35.000 – 36.000 đồng/kg, chính vì vậy nhiều nuôi cá tra ở An Giang, Đồng Tháp và TP Cần Thơ không dội bán mà đợi giá tốt mới xuất hầm.
Ông Doãn Tới, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nam Việt cho biết, thời gian qua sở dĩ giá thành nuôi của nông dân tăng cao là do giá thức ăn cho cá tra tăng mạnh. Ngay từ cuối năm 2019, khi dịch bệnh Covid-19 xảy ra, các chuỗi cung ứng bị đứt dãy, nhà máy chế biến thức ăn (trong đó có nhà máy Chế biến thức ăn Thủy sản của Công ty Cổ phần Nam Việt) phải mở kho nhập nguyên liệu với giá cao.
Thời điểm hiện tại, Nam Việt mua cám để chế biến thức ăn, giá mua lên đến 8.900 - 9.000 đồng/kg (giá về tới nhà máy), trong khi trước đó chỉ có 4.500 đồng/kg. Mì lát 7.300 - 7.400 đồng/kg; đậu nành 15.600 đồng/kg, trấu đốt tăng từ 800 đồng lên 1.600 đồng/kg. Như vậy, giá thức ăn tăng mạnh làm cho giá thành nuôi cá tra tăng lên 30.000 - 31.000 đồng/kg, nông dân nuôi cá phải bán cá với giá từ 32.000 - 33.000 đồng/kg mới có lời.
Trung Quốc mở cửa nhập cá tra với số lượng lớn đã làm nông dân vô cùng phấn khởi. Từ động thái mua hàng của thương nhân Trung Quốc cho thấy, muốn làm ăn ở thị trường này, trước hết doanh nghiệp phải có tiềm lực kinh tế đủ mạnh, có bề dầy kinh nghiệm trong tổ chức sản xuất, dữ báo thị trường, khả năng đáp ứng đơn hàng nhanh, số lượng lớn như Công ty Cổ phần Nam Việt mới có thể thành công.
Đối với ngư dân, để tránh được rũi ro (như trong những năm qua), ngư dân cần tổ chức liên kết với doanh nghiệp thông qua mô hình nuôi gia công, có vậy thì tỷ lệ rủi ro sẽ thấp đi, nông dân không còn phải chạy lo đầu ra.
“Trung Quốc mở cửa nhập cá tra với số lượng lớn, đây là tin vui đầu năm của ngành cá tra Việt Nam, bởi kể từ khi Đại dịch Covid-19 xảy ra tại Vũ Hán, xuất khẩu cá tra vào thị trường này gặp muôn vàng khó khăn. Nay thị trường này mở cửa trở lại, ngay tức khắc giá cá tra nguyên liệu trong nước tăng mạnh từ 28.000 đồng tăng lên 31.000 đồng rồi tăng lên 31.500 đồng/kg. Dự báo đến cuối tháng 4/2023, giá cá nguyên liệu sẽ lập đỉnh trở lại từ 35.000 – 36.000 đồng/kg, như thời điểm tháng 10/2018…” ông Doãn Tới, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nam Việt, nhận định.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, thị trường Trung Quốc là kỳ vọng lớn nhất với ngành cá tra Việt Nam trong năm 2023 . Bên cạnh đó, tăng trưởng xuất khẩu cá tra vào thị trường ASEAN cũng khá tốt khi các nước ở khu vực này ít chịu tác động của lạm phát và dịch vụ ăn uống phục hồi mạnh mẽ nhờ mở cửa du lịch. Ngoài ra, khối thị trường của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cũng rất đáng kỳ vọng nhờ lợi thế ưu đãi thuế quan và cùng sự tăng trưởng kinh tế ổn định và khả quan của một số nước. Cũng theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam đánh giá, với xu hướng thị trường như trên có thể kỳ vọng các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam đạt kim ngạch vượt mức kỷ lục 2,4 tỷ USD được ghi nhận trong năm 2023, dù hai thị trường truyền thống là Mỹ và châu Âu dự báo sụt giảm.