China Comment, một tạp chí xuất bản hai tháng một lần thuộc Tân Hoa Xã cho biết: năng suất kỷ lục của các giống cây lương thực mới thường xuyên được đưa tin trong những năm gần đây, nhưng nhiều kết quả đã bị bóp méo vì mục đích quảng cáo.
Theo báo cáo đăng trên tạp chí số đầu tiên năm 2024, chính quyền địa phương và các công ty nông nghiệp đã bịa đặt kết quả để nâng cao hình ảnh của họ hoặc đảm bảo hỗ trợ tài chính khi Trung Quốc, với 1,4 tỷ miệng ăn, đã đầu tư rất nhiều vào nghiên cứu công nghệ sinh học và phát triển hạt giống.
Những lời chỉ trích được đưa ra trong bối cảnh Bắc Kinh ngày càng coi trọng an ninh lương thực khi Chủ tịch Tập Cận Bình coi đây là “ưu tiên hàng đầu quốc gia”, cùng với đó là lệnh cấm xuất khẩu thực phẩm, những bất ổn chính trị và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt.
Báo cáo liệt kê một loạt thử nghiệm giả mạo do các tổ chức giấu tên tổ chức, liên quan đến một số loài nổi bật nhất, bao gồm lúa nước biển - mọc ở đất mặn, kiềm; và lúa khổng lồ - có thân dài tới khoảng 2 mét.
Theo đó: “Đối với lúa nước biển, phải có những tiêu chuẩn rất nghiêm ngặt về tưới nước ngọt và sử dụng các chất rào cản trong các thử nghiệm chính thức, nhưng một số công ty nông nghiệp không tuân theo các quy tắc này”.
Báo cáo dẫn lời một người trong ngành cho biết: để cải thiện số liệu gạo khổng lồ, một số công ty đã đưa rơm và lá vào sản lượng của họ, đẩy kết quả “tổng sinh khối” trong khi giảm sản lượng gạo chất lượng rất thấp.
Báo cáo cũng cảnh báo: “Các hoạt động thử nghiệm sản xuất và giám sát lỏng lẻo quá mức chắc chắn sẽ làm suy yếu tính nghiêm ngặt và thẩm quyền của công việc nghiên cứu khoa học, đồng thời xóa bỏ cơ sở thực tế cho việc hoạch định chính sách và phân tích tình hình”.
Ma Wenfeng, nhà phân tích cấp cao của Công ty Tư vấn Kinh doanh Nông nghiệp Phương Đông Bắc Kinh cho biết hiện tượng này phần lớn là kết quả của phong cách phóng đại và hoành tráng đang thịnh hành trong giới quan chức, gợi nhớ đến phong trào Đại nhảy vọt từ năm 1958 đến năm 1962, khi số liệu sản xuất giả phổ biến. Các quan chức đã cố gắng thực hiện các mục tiêu không thực tế.
Ông Ma Wenfeng nói: “Văn hóa cường điệu và làm hài lòng cấp trên đang tạo ra ấn tượng sai lầm về cải tiến công nghệ”.
Theo các phương tiện truyền thông chính thức, nhiều kỷ lục về năng suất cây trồng đã bị phá vỡ trên khắp Trung Quốc trong vài năm qua.
Các ví dụ gần đây nhất bao gồm sản lượng đậu tương kỷ lục quốc gia – hơn 467kg/mu – đạt được ở khu tự trị Tân Cương Uygur vào tháng 9 và sản lượng đậu phộng kỷ lục thế giới – hơn 865kg/ mu – ở tỉnh Sơn Đông trong cùng tháng. Mu là đơn vị đo diện tích được sử dụng ở Trung Quốc, với 15mu tương đương với một hecta.
Giáo sư Zheng Fengtian (Trường Kinh tế Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn của Đại học Renmin ở Bắc Kinh) cho biết: mặc dù một số kết quả thử nghiệm có thể đúng nhưng “vấn đề vẫn là chúng sẽ thực sự mang lại lợi ích như thế nào cho thực tế, vì năng suất có thể giảm từ phòng thí nghiệm sang trồng trọt quy mô nhỏ và hơn nữa là khi khuyến khích quy mô lớn”.
Ông nói thêm, các kết quả thử nghiệm bịa đặt, được thúc đẩy bởi sự đầu tư lớn của Chính phủ vào nghiên cứu nông nghiệp, có thể thực hiện được nhờ các hoạt động đánh giá thiếu sót, thường thiếu sự tham gia của các cá nhân hoặc tổ chức bên thứ ba.
Dữ liệu chính thức cho thấy Trung Quốc dẫn đầu thế giới về phát triển lúa lai và là một trong những nước có hiệu quả sản xuất lúa mì tốt nhất, nhưng nước này phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu đậu nành và ngô, nơi năng suất trên mỗi đơn vị chỉ bằng khoảng 60% so với Hoa Kỳ.
Sản lượng ngũ cốc của Trung Quốc tăng lên mức cao kỷ lục 695,41 triệu tấn vào năm 2023 trong bối cảnh nỗ lực cải tạo đất nông nghiệp trên toàn quốc.
Trong cùng kỳ, nước sản xuất và tiêu thụ cây trồng lớn nhất thế giới cũng nhập khẩu hơn 59 triệu tấn ngũ cốc, tăng 11,1% so với năm trước.