Về làng Vân xem lễ hội vật cầu nước

Về làng Vân xem lễ hội vật cầu nước

Lễ hội vật cầu nước làng Vân (xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang) được xem là lễ hội “độc nhất vô nhị” ở Việt Nam, diễn ra 4 năm một lần từ ngày 12 - 14/04 Âm lịch, thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách từ khắp nơi.

Có từ lâu đời, Lễ hội vật Cầu nước làng Vân gắn liền với đời sống văn hóa, tín ngưỡng dân gian của nhân dân địa phương.

Tục truyền rằng, khi xưa có bốn anh em Trương Hống, Trương Hát, Trương Lừng, Trương Lẫy đi theo Triệu Quang Phục đánh đuổi giặc Lương. Khi đánh thắng quân Lương trở về đầm Dạ Trạch thì bị bọn quỷ đen ở đầm quấy phá. Hai bên xung trận, bọn quỷ ra điều kiện nếu thắng, chúng phải được thưởng lớn; còn nếu thua, chúng sẽ quy phục theo hầu nhà Thánh. Cuối cùng bọn quỷ đen thua trận, phải quy phục đức Thánh Tam Giang ở đây. Chính vì vậy, dân làng Vân mở hội vật cầu (còn gọi là hội Khánh Hạ) vào ngày hóa của Đức Thánh, với ý nghĩa hội mừng chiến thắng.

Bên cạnh đó, đây là một trong những giá trị văn hóa tâm linh mang đặc trưng của văn hóa lúa nước, thể hiện niềm khao khát của cư dân nông nghiệp cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Các thanh niên khỏe mạnh tham gia hội vật cầu được gọi là “quan cầu”, chia làm hai giáp, gọi là giáp trên và giáp dưới. Hội vật cầu nước được tổ chức trên sân có diện tích khoảng 200m2, mặt sân là bùn nhão, ở hai đầu sân có hai hố để đẩy cầu xuống, mỗi lần đẩy được cầu xuống hố là kết thúc một hiệp. Quả cầu trong hội vật làm bằng gỗ, nặng 20kg, lưu truyền trong đình làng từ đời này qua đời khác.

Với giá trị “độc bản”, lễ hội vật cầu nước làng Vân vừa được Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Bài: THẢO VI

Ảnh: VŨ NGỌC TUẤN