Ngôi sao đang lên
Từ một đất nước có đánh giá nền công nghiệp ô tô thấp so với những nước hàng đầu về lĩnh vực này như Thái Lan, Indonesia, Malaysia trong khu vực, Việt Nam bỗng dưng chuyển mình mạnh mẽ và gây được tiếng vang trong khu vực và trên thế giới về công nghiệp ô tô, điều này đến từ nhân tố thần tốc của VinFast khi bất ngờ tham gia vào sản xuất ô tô tại Việt Nam. Và sự ngỡ ngàng hơn nữa là chỉ sau hơn hai năm khi đã có sản phẩm ô tô tung ra thị trường, thì VinFast tuyên bố chuyển sang sản xuất ô tô điện, một quyết định đầy táo bạo và chớp nhoáng khiến Việt Nam đã nhanh có những chiếc xe điện lăn bánh sớm trên đường, mà trước đây một vài năm không ai dám nghĩ và chỉ nhìn về Tesla như một hiện tượng xe điện.
Xe điện VinFast là một chất xúc tác khiến cho các thương hiệu đang kinh doanh ô tô tại thị trường Việt Nam phải nghiêm túc xem lại kế hoạch phát triển lâu dài tại Việt Nam theo xu hướng xe điện. Nếu như trước đây nhiều thương hiệu xe chỉ mang xe điện về “lòe” công nghệ cho vui và xây dựng hình ảnh thì nay họ chuyển qua quyết đoán nhập bán để không thể bỏ lỡ và bị rơi lại phía sau. Những thương hiệu hạng sang như: BMW, Mercedes-Benz, Audi, Porsche, đều đã có sản phẩm xe điện tại Việt Nam. Trong khi đó những thương hiệu phổ thông như Nissan, Hyundai cũng có sản phẩm ô tô điện, và không loại trừ sắp tới sẽ có sự hiện diện đầy đủ của các thương hiệu xe một khi thị trường trở nên cạnh tranh gay gắt theo xu hướng xe điện. Đáng chú ý nhất là tập đoàn xe điện hàng đầu Trung Quốc BYD, đang có kế hoạch sản xuất xe điện tại Việt Nam để bán cho thị trường trong nước và xuất khẩu ra các nước Asean. Trong khi VinFast tuyên bố sẽ xuất khẩu xe điện ra thị trường Đông Nam Á và châu Á trong tương lai rất gần.
Những thách thức
Xu hướng sử dụng xe điện của Việt của Việt Nam hiện tại có thể nói là hàng đầu Asean và vẫn đang trên đà tăng trưởng tiềm năng, tại các thành phố lớn bây giờ xe điện không còn là cái gì đó xa lạ khiến người ta phải ngước nhìn tò mò mà nó đã phổ biến hơn. Nhưng có một thực tế rằng những người sống trong vùng lõi của những thành phố lớn vẫn gặp phải những bất tiện khi sử dụng hoặc muốn mua xe điện, vì nó liên quan đến hạ tầng để bố trí nơi dựng trụ sạc, chỗ đỗ xe sạc, và thậm chí là cực kỳ bất tiện nếu không thể có chỗ đỗ xe trong nhà để cắm điện sạc qua đêm. Các bãi gửi xe tự phát thì hầu như không có dịch vụ sạc xe điện, trong khi đó không ai muốn đi xa và ngồi chờ sạc xe trong khi cả ngày đi làm đã mệt mỏi và chỉ muốn về nhà nghỉ ngơi.
Hệ thống hạ tầng trạm sạc phục vụ cho xe điện không ngừng được nhà cung cấp xe mở rộng ngày một nhiều, thậm chí ngay cả các đơn vị cung cấp dịch vụ độc lập cũng đang nhảy vào lĩnh vực này tại Việt Nam, những bộ sạc mới có hiệu suất sạc tốt và nhỏ gọn dùng trong gia đình hay mang theo xe cũng đã được bán theo nhu cầu, điều này mang tới sự thuận tiện hơn cho người tiêu dùng sử dụng xe điện. Tuy nhiên có một vấn đề ở đây cần phải nhìn ra sớm, khi mà số lượng xe điện gia tăng nhanh chóng trong xã hội sẽ tạo nên áp lực cho hạ tầng điện quốc gia, thử hình dung công suất tiêu thụ điện bình quân khi các hộ gia đình bật các thiết bị vào giờ cao điểm là khoảng 2,5kW/hộ, trong khi đó chỉ cần hàng chục trạm sạc nhanh có công suất hàng trăm kW ở cùng một khu vực đồng loạt sử dụng hết 100% công suất để tái sạc điện cho nhiều xe trong giờ cao điểm, thì nó sẽ gây áp lực rất lớn lên lưới điện, thậm chí là quá tải gây sập nguồn nếu lưới điện khu vực đó yếu.
Một vấn đề nhỏ nữa nhưng cũng cần phải chú ý, đó là nên nhìn nhận thực tế rằng những chiếc xe điện có khả năng bắt lửa cực kỳ thấp so với những chiếc xe có động cơ đốt trong, nhưng một khi nó đã bắt lửa (tại cục pin) thì vô phương cứu chữa, nếu như có đám cháy xe điện xuất phát từ một hầm gửi xe thì không dám tưởng tượng điều gì sẽ xảy ra, trong khi các đơn vị cứu hỏa dường như chưa được chuẩn bị phương tiện và kỹ thuật cho những tình huống chữa cháy xe điện. Việc chữa cháy những chiếc xe điện luôn cần phải có những thiết bị chuyên dụng như máy cắt kim loại di động bằng áp lực nước, để phá thân và sàn xe tiếp cận khối pin thì mới có thể khống chế đám cháy.
Chung tay vượt thử thách
Xe điện sẽ phát triển rất mạnh tại Việt Nam, điều đó là thực tế khi sắp tới đây sẽ có sự cạnh tranh nhất định giữa các đối thủ, và phong phú danh mục sản phẩm xe điện để chọn lựa, điều này sẽ tốt cho người tiêu dùng về mặt giá cả sở hữu. Tuy nhiên làm sao để xe điện thực sự là xu thế và đóng góp vào vấn đề xanh và sạch thì cần có sự quan tâm của nhiều phía. Nhà sản xuất và cung cấp nên đưa ra những sản phẩm phù hợp, ngồi cùng nhau để có thể chia sẻ tiện ích cùng sử dụng các cổng sạc cho có lợi ích hài hòa. Về phía người tiêu dùng cũng nên tìm hiểu cách sử dụng xe điện và chọn loại phương tiện phù hợp, thực tế là xe điện thông minh không khác gì những chiếc điện thoại, cũng được quản lý chạy trên các hệ điều hành và không tránh được những lỗi phần mềm phát sinh ảnh hưởng đến vận hành, đồng thời trong quá trình sử dụng cần phải cập nhật vá lỗi.
Xe điện chỉ thật sự xanh khi nguồn điện cung cấp cho nó được sản xuất xanh, nghĩa là phải từ nguồn năng lượng điện tái tạo như thủy điện, năng lượng mặt trời, điện gió, địa nhiệt, năng lượng thủy triều, năng lượng sinh học. Ngành điện cần nhanh chóng chuyển đổi gia tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo lên cao trong cơ cấu năng lượng điện quốc gia, bên cạnh đó thì việc cải thiện hạ tầng truyền tải điện để giảm xuống mức thấp nhất lượng hao hụt cũng rất quan trọng. Nên xây dựng biểu giá sạc điện dựa trên nhiều khung giờ để khuyến khích các chủ xe điện không sạc xe trong những khung giờ cao điểm.
Rõ ràng lợi ích của xe điện là không thể phủ nhận, nhưng trong quá trình chuyển đổi luôn đặt ra những thách thức mà trong đó chỉ một mình nhà sản xuất thôi thì không thể giải quyết, phải cần có sự chung tay của chính phủ và sự thấu hiểu của người tiêu dùng.
