Những ngày này, các vùng trồng tỏi ở các xã Vạn Hưng (Vạn Ninh), Ninh Sơn, Ninh Vân (Thị xã Ninh Hòa)… của tỉnh Khánh Hòa nông dân đang thu hoạch rộ.
Gia đình ông Lê Văn Thông, thôn Xuân Tây, xã Vạn Hưng đã thu hoạch xong hơn 2 ha tỏi, với năng suất chỉ đạt khoảng 5 tấn tươi/ha. Ông than vãn: "Hơn 30 năm trồng tỏi, chưa năm nào gia đình tôi thu hoạch thất bát về sản lượng như năm nay. Bởi lâu nay, ruộng tỏi nhà tôi trồng cho năng suất bình quân ít nhất cũng dao động khoảng 8 - 10 tấn tươi/ha. Còn năm nay thì quá thấp, chỉ 500 kg/sào nên gia đình kém vui".
Không chỉ ruộng tỏi nhà ông Thông cho năng suất thấp, các ruộng tỏi trong xã này cũng cho năng suất thấp tương tự, chỉ dao động từ 4 - 7 tấn tươi/ha.
Theo ông Thông, nguyên nhân vụ tỏi năm nay thất bát bởi thời tiết thời gian qua không thuận lợi cho cây tỏi sinh trưởng phát triển. Cụ thể, thời gian đầu xuống giống đã dính mưa nên gây thiệt hại một ít diện tích. Đến giai đoạn làm củ (thời gian trước Tết) lại bị sương muối hoành hành làm cây cháy lá, cộng thêm sâu bệnh tấn công (bệnh đạo ôn, thán thư) khiến cây mất sức, sinh trưởng và phát triển kém, cho năng suất thấp.
“Mặc dù bà con đã nỗ lực chăm sóc, phun thuốc phòng trừ nhưng hiệu quả mang lại không như mong muốn. Năng suất tỏi thu hoạch trung bình chỉ từ 4 - 7 tấn/ha. Không những thế, củ tỏi lại không đẹp, nhỏ, lép nhiều”, ông Thông chia sẻ.
Tại các ruộng tỏi của HTX Sản xuất tỏi Vạn Hưng, đến nay đã thu hoạch xong 60% diện tích nhưng năng suất cũng thấp lè tè.
Ông Cao Như Hoàng, Giám đốc HTX Sản xuất tỏi Vạn Hưng cho biết, vụ này toàn HTX có 30 ha tỏi. Do ảnh hưởng sương muối, sâu bệnh nên các ruộng tỏi của HTX bị cháy lá, khô cây nên cây sinh trưởng và phát triển kém, cho năng suất chỉ đạt trung bình khoảng 4 tấn tươi/ha. Dù giá tỏi tươi năm nay được thu mua từ 30 - 35 ngàn đồng/kg, tăng khoảng 10 ngàn đồng/kg so với năm ngoái, song với năng suất thấp, chi phí đầu tư phân, thuốc tăng cao nên đa số người trồng huề vốn hoặc thua lỗ.
Còn ông Trần Ngọc Phú, Chủ tịch Hội Nông dân xã Vạn Hưng cho biết, năm nay toàn xã trồng khoảng 150 ha tỏi. Đến nay bà con đã thu hoạch khoảng 70% diện tích, năng suất trung bình chỉ đạt từ 4 - 7 tấn tươi/ha, trong khi mọi năm phải đạt 10 tấn/ha.
Ông Phú cũng cho rằng, tỏi năm nay mất mùa do thời tiết không thuận lợi, lại phát sinh sâu bệnh nhiều nên cây cho năng suất kém. Trong đó có nhiều hộ bị thiệt hại năng suất, chỉ đạt khoảng 50% sản lượng, thậm chí cao hơn nên với giá tỏi hiện thu mua ở mức cao hơn 10 ngàn đồng/kg so với năm ngoái, song những hộ này vẫn thua lỗ nặng.
Tương tự, tại vùng trồng tỏi ở các xã Ninh Vân, Ninh Sơn, năng suất thu hoạch cũng đạt thấp. Ông Lê Bình, Chủ tịch Hội Nông dân xã này cho biết, vụ tỏi năm nay toàn xã trồng 20 ha, giảm khoảng 5 ha so với năm ngoái. Do thời tiết trước và sau Tết có sương muối nhiều nên cây tỏi trên địa bàn có hiện tượng bị lụi lá, kém phát triển. Bà con thu hoạch với năng suất trung bình dao động từ 6 - 7 tấn tươi/ha, thấp hơn năm ngoái từ 3 - 4 tấn/ha.
Một thương lái thu mua tỏi ở xã Vạn Hưng cho hay, do năng suất thấp khiến sản lượng thiếu hụt, trong khi nhu cầu tiêu thụ hiện đang tăng cao nên giá tỏi hiện được thu mua đẩy lên khoảng 40 ngàn đồng/kg (tỏi tươi), tuy nhiên ít có người trồng bán, đa số bà con chuyển sang phơi khô để tích trữ nhằm hi vọng bán được tỏi với giá cao hơn để bù lại năng suất thu hoạch thấp, cũng như chi phí đầu tư tăng cao.
Được biết, vụ tỏi năm nay toàn tỉnh Khánh Hòa có khoảng 450 ha tỏi.
Ông Lê Văn Thông, một người trồng tỏi ở thôn Xuân Tây, xã Vạn Hưng thừa nhận, hiện giá tỏi tươi đã lên tới khoảng 40 ngàn đồng/kg nhưng bà con ít bán, chủ yếu phơi khô. Trung bình 1 tấn tỏi tươi phơi được ra 5 - 6 tạ tỏi khô.
Đối với giá tỏi khô cũng được thương lái thu mua tăng cao, dao động từ 80 - 85 ngàn đồng/kg, tăng gấp 1,5 lần so với năm ngoái. Tuy nhiên với diện tích hơn 2 ha tỏi của gia đình thu hoạch hơn 10 tấn tươi, tương ứng 6 tấn tỏi khô, giá hiện nay bán ra cũng không có có lãi mấy. Vì phân, thuốc, công lao động vụ tỏi này gia đình đầu tư đều tăng cao.