Nhộng trùng thảo (cordyceps militaris) là một loài nấm dược liệu quý, chứa một số dược chất có khả năng điều hòa miễn dịch, chống oxy hóa, chống viêm, diệt khuẩn, hạ đường huyết, chống lão hóa, bảo vệ thần kinh, thận... tuy nhiên nhộng trùng thảo tự nhiên có sản lượng thấp và giá thành cao. do đó, loại nấm này hiện được nghiên cứu nuôi trồng in vitro (trong ống nghiệm) để tạo ra nguồn cung cấp dược liệu dồi dào và ổn định cho việc sản xuất thuốc hỗ trợ điều trị bệnh, thực phẩm chức năng.
 |
| Nhộng trùng thảo tươi. |
Áp dụng các kết quả nghiên cứu trước đó về môi trường nuôi cấy tạo quả thể nấm nhộng trùng thảo và thử nghiệm sản xuất stroma nhộng trùng thảo, nhóm các nhà khoa học của Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Nông nghiệp Công nghệ cao (AHRD - thuộc Ban quản lý Khu Nông nghiệp Công nghệ cao TP.HCM) đã xây dựng thành công quy trình nuôi trồng nhộng trùng thảo, từ khâu chuẩn bị giống thạch đến nuôi trồng tạo thành phẩm có hoạt chất cao.
Để thực hiện mô hình, AHRD chọn giống nấm là chủng Cordyceps militaris thuộc bộ sưu tập giống vi sinh vật của AHRD. Nguyên vật liệu gồm có gạo lứt đỏ, nhộng tằm tươi, cao nấm men, glucose, vitamin, khoáng đa vi lượng, dịch chiết khoai tây, nước dừa xiêm xanh... Phòng nuôi được lắp đặt hệ thống tạo ẩm tự động, có hệ thống đèn led có thể điều chỉnh thời gian và cường độ chiếu sáng. Đối với nuôi trồng nhộng trùng thảo, hệ thống đèn led được cài đặt chế độ chiếu sáng 300 – 800 lux, thời gian chiếu sáng 12 giờ liên tục. Tùy thuộc vào diện tích phòng nuôi để lắp đặt máy lạnh sao cho nhiệt độ trong phòng dao động trong khoảng từ 19 – 21oC.
Nấm được nuôi với quy trình khép kín trong nhà lạnh với thiết bị kiểm soát nhiệt độ, ẩm độ, không phụ thuộc vào điều kiện khí hậu, có thể nuôi trồng quanh năm, chủ động được mùa vụ. Toàn bộ quá trình nuôi trồng được kiểm soát chặt chẽ các yếu tố đầu vào: giống, cơ chất, dinh dưỡng... Hệ thống điều khiển về nhiệt độ, độ ẩm, cường độ ánh sáng được cài đặt tự động, giúp tối ưu điều kiện nuôi cấy, đảm bảo chất lượng sản phẩm ổn định.
Mô hình sản xuất nhộng trùng thảo đã được AHRD hoàn thiện cơ sở vật chất, quy trình sản xuất và đào tạo kỹ thuật cho nhân công cho hộ gia đình ông Nguyễn Tấn Trương, tại xã Phước Vĩnh An, huyện Củ Chi, TP.HCM, với công suất 6.000 bình/vụ/3 tháng. Bà Vương Thị Hồng Loan (AHRD) cho biết, sau 55 ngày nuôi trong điều kiện sáng, nấm có thể thu hoạch. So với các sản phẩm được sản xuất đại trà hiện nay sản phẩm của mô hình đạt tiêu chuẩn chất lượng ở mức khá tốt, cảm quan hình thái sản phẩm to, đẹp, hàm lượng dược chất nằm ở mức trung bình. Đặc biệt, thấy hàm lượng các hoạt chất như cordycepin, adenosine, polysaccharide, ergosterol có trong nấm là tương đối cao, gấp 1,5 - 2 lần so với một số sản phẩm cùng loại có trên thị trường.
 |
| Mô hình nuôi nhộng trùng thảo. |
Quy trình công nghệ nuôi trồng nhộng trùng thảo bán tự động tương đối đơn giản, dễ thực hiện, chí phi đầu tư không quá cao, không đòi hỏi quá khắt khe về điều kiện địa hình, thời tiết nên có tiềm năng nhân rộng cao. Theo bà Loan, nếu trồng 6.000 hũ phôi nấm/vụ 3 tháng, cho ra 8 – 10kg nấm khô. Sản phẩm sau thu hoạch có độ đồng đều cao, đạt yêu cầu của thị trường tiêu thụ, hàm lượng dược chất cordycepin đạt từ 4 - 5mg/g trọng lượng khô. Nếu đầu tư (giống, nguyên vật liệu, công lao động, thiết bị…) cho một mô hình 6.000 hũ nấm/vụ hết khoảng hơn 1 tỷ đồng, lợi nhuận thu về trên 100 triệu đồng/vụ/3 tháng.
Hiện nay AHRD đã làm chủ được quy trình kỹ thuật công nghệ nuôi nấm nhộng trùng thảo và sẵn sàng chuyển giao công nghệ áp dụng vào sản xuất quy mô lớn tại các tỉnh thành trong cả nước.