Cá tra sáng cửa vào Trung Quốc, giảm nhẹ sang Mỹ
Xuất khẩu cá tra của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2022 ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ ở hầu hết các thị trường chính. Tổng giá trị xuất khẩu cá tra đạt 1,42 tỷ USD trong nửa đầu năm 2022, tăng 82,4% so với cùng kỳ.
Trong 6 tháng đầu năm 2022, tổng giá trị xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc - Hồng Kông đạt 427,6 triệu USD, tăng 107% so với cùng kỳ trên mức nền thấp của nửa đầu năm 2021. Chính sách Zero Covid của Trung Quốc đã gây khó khăn cho xuất khẩu các sản phẩm thủy sản trong hai năm qua. Tuy nhiên, Trung Quốc gần đây đã đưa ra quyết định sẽ dỡ bỏ lệnh cấm nhập khẩu thực phẩm đông lạnh nhiễm COVID-19. Điều này được kỳ vọng sẽ giúp các lô hàng cá tra đông lạnh của Việt Nam sang thị trường này tăng trưởng hơn nữa trong những quý cuối năm.
Tại thị trường Mỹ, tổng giá trị xuất khẩu cá tra 6 tháng đầu năm 2022 đạt 356 triệu USD, tăng 111% so với cùng kỳ, chiếm 25% tổng giá trị xuất khẩu. Nhu cầu cá tra tăng cao sau đại dịch, thiếu hụt cá thịt trắng do lệnh trừng phạt với Nga và lạm phát cao làm tăng nhu cầu cá tra là những nguyên nhân chính dẫn đến mức tăng trưởng ấn tượng này.
Tuy nhiên, xuất khẩu cá tra sang thị trường này đã chậm lại trong hai tháng qua. Lạm phát của Mỹ đã đạt mức cao nhất trong 4 thập kỷ. Giá lương thực tăng 10,4% so với cùng kỳ vào tháng 6/2022, mức tăng trung bình hàng năm cao nhất kể từ năm 1981. Nhu cầu tiêu dùng tại Mỹ đang giảm tốc dưới áp lực lạm phát và tồn kho cá tra dồi dào sau đợt nhập khẩu ồ ạt trong thời gian gần đây đã khiến các nhà nhập khẩu giảm đơn đặt hàng mới.
Theo dự báo của Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản VN (VASEP), giá trị xuất khẩu sang thị trường Mỹ sẽ giảm về lượng xuất khẩu trong khi giá xuất khẩu vẫn ở mức cao. Sản lượng xuất khẩu sẽ dần phục hồi trong quý 4/2022 (khoảng sau tháng 9) do lượng hàng tồn kho cao được tiêu thụ dần và đơn đặt hàng sẽ tăng trở lại để chuẩn bị cho lễ hội cuối năm, nhưng khó có thể trở lại mức đỉnh của quý 2/2022.
Nhìn chung, kỳ vọng gia tăng xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc có thể bù đắp một phần cho sự sụt giảm của thị trường Mỹ và các công ty có thị trường xuất khẩu chính sang Trung Quốc có thể được hưởng lợi.
Con tôm gặp đôi chút khó khăn nên sẽ tăng chậm
Xuất khẩu tôm của Việt Nam trong nửa đầu năm 2022 tăng 31% so với cùng kỳ, đạt 2,3 tỷ USD. Tương tự như xuất khẩu cá tra, giá trị xuất khẩu tôm trong nửa cuối năm 2022 có thể tăng chậm lại chủ yếu do cung vượt cầu tại thị trường Mỹ.
Ngoài sự phục hồi nhu cầu từ các thị trường nhập khẩu, việc xử lý các đơn đặt hàng đã ký trong nửa cuối năm 2021 còn chưa giao bị ảnh hưởng bởi giãn cách ở Việt Nam và chi phí vận tải cao đã đẩy giá bán lên. Trong tháng 6/2022, xuất khẩu tôm đã giảm nhẹ 1% so với cùng kỳ sau nhiều tháng tăng trưởng hai con số.
Trong 6 tháng đầu năm 2022, giá trị xuất khẩu tôm sang Mỹ đạt gần 483 triệu USD, tăng 10% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, riêng tháng 6/2022, xuất khẩu sang Mỹ giảm 36% so với cùng kỳ trong khi thị trường EU và Nhật Bản vẫn ở mức cao. Lạm phát cao ảnh hưởng đến hành vi chi tiêu của người tiêu dùng khi họ tiết kiệm hơn. Tuy nhiên, vì được xem là một loại protein cao cấp nên nhìn chung nhu cầu phần lớn sẽ khá ổn định.
Việc Ấn Độ và Ecuador xuất khẩu ồ ạt tôm giá rẻ sang Mỹ cũng tạo ra tình trạng cung vượt cầu, gây áp lực cạnh tranh đối với tôm Việt Nam. Trong khi đó, thị trường Nhật Bản khá ổn định trong 6 tháng đầu năm 2022. Xuất khẩu tôm sang thị trường này đã tăng 15% so với cùng kỳ lên xấp xỉ 333 triệu USD. Xuất khẩu sang thị trường EU đạt 378 triệu USD, tăng 48% so với cùng kỳ trong 6 tháng đầu năm 2022.
Bất chấp những thách thức như giá cước vận tải tăng vọt, các công ty Việt Nam đã tận dụng lợi thế của việc tăng tốc xuất khẩu tôm sang thị trường này khi nhu cầu ở EU phục hồi sau Covid-19 và lạm phát thực phẩm cao. EVFTA là một yếu tố thuận lợi hơn nữa để khuyến khích xuất khẩu tôm sang EU trong bối cảnh giá tăng.