, //, :: GTM+7
Thứ Ba, 04/04/2023, 07:07

Gia hạn công nhận lưu hành giống: Làm thuê bỗng thành... ông chủ!

TRUNG QUÂN
(nongnghiep.vn)
"Không thể tồn tại một giấy ủy quyền đứng tên trong quyết định lưu hành, vì đứng tên thể hiện sự công nhận của nhà nước về quyền sở hữu đối với tài sản".
Empty
Luật Trồng trọt vẫn đang phát sinh nhiều vấn đề khi đi vào thực hiện.

Tại Hội nghị thảo luận về những vướng mắc thực thi Luật Trồng trọt trong lĩnh vực giống cây trồng do Hiệp hội Thương mại Giống cây trồng Việt Nam tổ chức ngày 1/4, ông Phạm Trung Dũng, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam (Vinaseed) cho rằng, đối với những vấn đề bất cập của Luật Trồng trọt, chúng ta có thể kiến nghị để sửa đổi Luật sau một thời gian thực hiện. Việc sửa đổi Luật cần cả một chương trình và thời gian dài. Do đó, trước mắt nên tập trung đến những vấn đề cấp thiết, phục vụ cho sản xuất, kinh doanh.

Khi "chủ nhà" không biết mình còn là chủ hay không!

Theo ông Dũng, những giống lúa như Khang dân, Q5, Hương thơm..., để có được sự phát triển như ngày hôm nay cũng phải kể đến sự đóng góp công sức của cộng đồng doanh nghiệp đã tham gia. Vì vậy, chủ sở hữu giống nên trân trọng, xem xét đến lợi ích của xã hội, cộng đồng doanh nghiệp để tạo cơ hội cho các doanh nghiệp được tham gia sản xuất, kinh doanh giống; xem xét mức thu phí và các quy định ủy quyền để có thể khai thác triệt để mọi nguồn lực xã hội, cùng nhau phát triển giống, không để nông dân phải trả thêm tiền khi mua giống.

Cũng theo ông Dũng, vấn đề đang gây tranh cãi nhiều nhất là các giống dùng ngân sách nhà nước chọn tạo, được giao cho các viện nghiên cứu công lập quản lý. Hiện nay, phần lớn các viện như Viện Nghiên cứu ngô, Viện Di truyền nông nghiệp, Viện Lúa ĐBSCL... đều tự đứng ra làm thủ tục gia hạn công nhận lưu hành các giống do mình đang quản lý và triển khai ký hợp đồng ủy quyền sản xuất, kinh doanh với các đơn vị. Đây là việc hết sức bình thường.

Ông Phạm Trung Dũng, Phó Tổng giám đốc Vinaseed kiến nghị về việc gia hạn công nhận lưu hành và ủy quyền gia hạn công nhận lưu hành giống. Ảnh: Trung Quân.
Ông Phạm Trung Dũng, Phó Tổng giám đốc Vinaseed kiến nghị về việc gia hạn công nhận lưu hành và ủy quyền gia hạn công nhận lưu hành giống. Ảnh: Trung Quân.

Tuy nhiên, vẫn còn một số giống như Nếp 97, BM 6903, CR 203 của Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm và Viện Bảo vệ thực vật là những giống không rõ vì lý do gì mà các viện không đứng ra trực tiếp làm gia hạn công nhận lưu hành mà ủy quyền cho một công ty làm.

Việc ủy quyền hoàn thiện thủ tục gia hạn như ủy quyền đứng tên gửi lưu mẫu, khảo sát bệnh và nộp tiền, nộp hồ sơ... là không sai vì bản chất là ủy quyền đi làm hộ thủ tục. Tuy nhiên, trong nội dung ủy quyền lại ghi chưa rõ ràng, tên giấy ủy quyền là ủy quyền về việc hoàn thiện thủ tục gia hạn nhưng nội dung ủy quyền lại ghi ủy quyền đứng tên hoàn thiện gia hạn. Điều này đã dẫn đến trong quá trình thực hiện, người được ủy quyền có sự lầm tưởng.

Bên cạnh đó, trong quyết định gia hạn công nhận lưu hành đang có một số vấn đề: Quyết định gia hạn thiếu một nội dung rất quan trọng mà theo mẫu quy định tại Nghị định 94 thi hành Luật Trồng trọt phải có đó là tổ chức đăng ký lưu hành. Chính vì không có tên trong quyết định nên đơn vị chủ sở hữu không biết mình có còn là chủ hay không, vì thực tế không còn đứng tên trong đó nữa.

bna_17278301_20102021
Theo ông Dũng, vấn đề đang gây tranh cãi nhiều nhất là các giống dùng ngân sách nhà nước chọn tạo, được giao cho các viện nghiên cứu công lập quản lý. Ảnh: MH.

Đối với các giống nhập nội từ Trung Quốc, Vinaseed đã gia hạn công nhận lưu hành giống Nhị ưu 838 trước hết là để phục vụ cho chính mình. Ngoài ra, cũng phục vụ cho cộng đồng doanh nghiệp để cùng nhau khai thác, kinh doanh. Mặc dù trong quyết định của Cục Trồng trọt, Vinaseed là tổ chức lưu hành, hoàn toàn có quyền theo Điều 31 Luật Trồng trọt. Tuy nhiên, Vinaseed không trục lợi, đơn vị nào có nhu cầu Vinaseed đều cho phép kinh doanh, không giới hạn thị trường, không thu phí.

Đừng để tài sản công thành "của riêng"

Trên quyết định chỉ ghi đơn vị đăng ký gia hạn lưu hành hay đúng hơn là đơn vị được ủy quyền về việc hoàn thiện thủ tục gia hạn lưu hành (trong khi Mẫu 07 Nghị định 94 không quy định nội dung này).

Cần khẳng định, quyết định về việc gia hạn quyết định công nhận lưu hành giống cây trồng thực chất là một quyết định để kéo dài thời gian hiệu lực của một quyết định công nhận lưu hành đã có hiệu lực trước đó. Tại quyết định lưu hành trước đó, nếu đơn vị đứng tên đăng ký cấp quyết định là các viện và cũng chưa thực hiện bất kỳ giao dịch mua bán, chuyển nhượng nào thì trên quyết định gia hạn, tổ chức đăng ký lưu hành vẫn phải là của các viện.

Theo quy định của Nghị định 94, mẫu đơn xin gia hạn cũng ghi rõ về việc gia hạn quyết định cũ và phải kèm theo quyết định cũ. Đơn phải do tổ chức đứng tên trên quyết định công nhận lưu hành ký. Tổ chức được ủy quền không thể ký thay.

Việc ủy quyền đứng tên hoàn thiện thủ tục (ghi như trong nội dung ủy quyền) và đứng tên đăng ký cấp quyết định lưu hành là hai khái niệm khác nhau. Một đằng là đứng tên để đi hoàn thiện thủ tục, một đằng là đứng tên đăng ký cấp quyết định công nhận lưu hành (ví dụ người đứng tên trên đăng ký xe và người đi làm thủ tục đăng ký xe).

Empty
Còn những bất cập trong việc ủy quyền thực hiện gia hạn công nhận lưu hành giống.

Kể cả trong trường hợp ghi đúng nội dung ủy quyền là ủy quyền đứng tên đăng ký cấp quyết định lưu hành thì vẫn không đúng, vì quyết định lưu hành đã có và đơn vị đứng tên đó là của các viện thì khi thực hiện làm thủ tục gia hạn cũng không thể thay đổi chủ thể được.

Mặt khác, không thể tồn tại một giấy ủy quyền đứng tên trong quyết định lưu hành vì bản chất đứng tên trong quyết định lưu hành thể hiện sự công nhận của nhà nước về quyền sở hữu đối với tài sản. Để chuyển giao quyền này, phải thực hiện qua giao dịch chuyển nhượng, mua bán, không thể bằng một giấy ủy quyền không thu phí được, vì như vậy vô hình trung đã chuyển giao tài sản.

Pháp luật không cho phép ủy quyền đứng tên trong trường hợp này (ví dụ sổ đỏ đứng tên một người, nhà nước không cho phép người đó ủy quyền cho người khác đứng tên thay được mà phải là giao dịch chuyển nhượng, mua bán, cho tặng. Người đó chỉ có thể ủy quyền đứng tên làm thủ tục đất, tức là đi làm hộ thủ tục).

Cần nói thêm, theo quy định tại Điều 138 và Điều 139.1 Bộ Luật Dân sự 2015 thì giao dịch dân sự do người đại diện (người được ủy quyền) xác lập, thực hiện với người thứ ba phù hợp phạm vi đại diện (phải đúng phạm vi được ủy quyền) làm phát sinh quyền, nghĩa vụ đối với người được đại diện. Có nghĩa là phát sinh quyền và nghĩa vụ đối với các viện nghiên cứu chứ không phải là phát sinh quyền, nghĩa vụ với người được ủy quyền.

Empty
Các viện nghiên cứu cần thực hiện quyền quản lý đối với các giống do mình nghiên cứu.

Từ việc giấy ủy quyền chưa rõ ràng, gây sự lầm tưởng trong nội dung ủy quyền, dẫn đến tổ chức được ủy quyền tự cho mình quyền của tổ chức đứng tên để áp dụng Điều 31 Luật Trồng trọt, yêu cầu các đơn vị phải có ủy quyền của họ mới được phép sản xuất, kinh doanh. Trong khi, Điều 31 của Luật Trồng trọt chỉ quy định quyền đối với tổ chức đứng tên đăng ký cấp quyết định công nhận lưu hành. Luật Trồng trọt không có một điều khoản nào quy định về quyền của tổ chức đăng ký gia hạn lưu hành và trong giấy ủy quyền cũng không có nội dung nào cho phép được ủy quyền lại cho người thứ ba.

Ngoài ra, một số nội dung ủy quyền của các viện cũng không phù hợp, đây là nhóm đối tượng liên quan đến Luật Quản lý, sử dụng tài sản công (nhà nước đã phải bỏ tiền ra, thậm chí là rất nhiều tiền để nghiên cứu tạo ra sản phẩm).

Trong khi ủy quyền cho tổ chức thực hiện hoàn thiện thủ tục gia hạn, các viện lại cam kết cho độc quyền, cam kết không ủy quyền sản xuất, kinh doanh cho bất kỳ tổ chức cá nhân nào khác. Vô hình trung đơn vị được ủy quyền được độc quyền kinh doanh. Đây là một đặc quyền sử dụng tài sản công mà không thu bất kỳ khoản kinh phí nào cho ngân sách nhà nước, nhà nước mất đi quyền sở hữu tài sản.

Trong khi đó Điều 55.2.c Luật Quản lý, sử dụng tài sản công quy định rõ “việc sử dụng tài sản công phải bảo đảm không làm mất quyền sở hữu về tài sản công; bảo toàn và phát triển vốn, tài sản nhà nước giao”. Việc quản lý và sử dụng tài sản công phải tuân thủ theo cơ chế thị trường, có hiệu quả, công khai minh bạch (Điều 6 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công). Đương nhiên, nội dung ủy quyền này trái quy định và không có hiệu lực. Các viện có thể phản bác và điều chỉnh theo quy định tại Điều 569 Bộ Luật dân sự.

Empty
Các cơ quan sự nghiệp khoa học công lập đang được nhà nước giao quản lý các giống là tài sản công cần xem xét lại việc ủy quyền làm thủ tục gia hạn. Ảnh: MH.

Trên cơ sở đó, ông Phạm Trung Dũng nêu kiến nghị: Cơ quan nhà nước, Cục Trồng trọt có ý kiến về những quy định đối với những giống đã có trước khi Luật Sở hữu trí tuệ ra đời, nay được gia hạn lưu hành để đảm bảo sự thống nhất giữa các luật với nhau.

Bên cạnh đó, xem xét lại hồ sơ, các quyết định gia hạn đối với các giống thuộc tài sản công được các viện nghiên cứu ủy quyền cho các đơn vị đi làm thủ tục gia hạn, đảm bảo theo mẫu của Nghị định 94 và xác định rõ tổ chức đăng ký lưu hành.

Trên cơ sở các quy định pháp luật, khi doanh nghiệp có văn bản không đúng theo Luật, cần có văn bản khẳng định rõ ràng về việc này. Nếu không họ nghĩ rằng đang làm đúng Luật.

"Kiến nghị các cơ quan sự nghiệp khoa học công lập đang được nhà nước giao quản lý các giống là tài sản công xem xét lại việc ủy quyền làm thủ tục gia hạn và có văn bản đề nghị với Cục Trồng trọt để khẳng định mình là đơn vị đăng ký lưu hành.

Trong đó, cần làm rõ nội dung ủy quyền ở đây là ủy quyền làm thủ tục gia hạn lưu hành và đơn xin gia hạn phải do tổ chức đăng ký lưu hành ký, không thể để cho tổ chức chỉ được ủy quyền đi làm hộ thủ tục ký.

Cần xem xét lại những nội dung cam kết của các viện nghiên cứu đối với đơn vị được ủy quyền như cam kết độc quyền, cam kết không ủy quyền sản xuất, kinh doanh cho bất kỳ đơn vị nào khác... để đảm bảo khôi phục quyền của nhà nước đối với tài sản công. Bởi lẽ, với những quyết định và cam kết như vậy, nhà nước (các viện) không còn quyền gì đối với các giống này".

- Ông Phạm Trung Dũng -

Tags

Bình luận

Xem nhiều





Nổi bật
Được quan tâm






Đăng ký nhận tin nóng
Giúp bạn cập nhật các thông tin mới nhất