2 quan điểm trái chiều

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh, trong Thường trực Ủy ban có 2 luồng quan điểm. Quan điểm thứ nhất đề nghị giữ như quy định hiện hành vì thuế giá trị gia tăng là thuế gián thu, người chịu thuế giá trị gia tăng là người tiêu dùng cuối cùng. Chuyển phân bón sang chịu thuế suất 5% thì người nông dân (ngư dân) sẽ chịu tác động lớn do giá phân bón sẽ tăng khi có thuế giá trị gia tăng, dẫn đến tăng giá thành sản phẩm nông nghiệp. Điều này trái tinh thần khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn theo Nghị quyết số 19-NQ/TW.

Quan điểm thứ hai thống nhất với nội dung dự thảo Luật và cơ quan soạn thảo, vì luật đưa phân bón đang từ diện chịu thuế 5% sang diện không chịu thuế VAT đã tạo ra sự bất cập lớn về chính sách, ảnh hưởng bất lợi cho ngành sản xuất phân bón trong nước trong suốt 10 năm qua.

Các doanh nghiệp đã không được hoàn thuế giá trị gia tăng đầu vào (bao gồm cả chi phí đầu tư mua sắm tài sản), phải hạch toán vào chi phí. Từ đó làm tăng chi phí và giá thành sản xuất. Giá bán không thể cạnh tranh với phân bón nhập khẩu đang từ chịu thuế chuyển sang được miễn thuế. Sự bất cập về cơ chế cần được đưa trở lại đúng quỹ đạo của thuế giá trị gia tăng.

Việc quay lại áp dụng thuế suất 5% sẽ có các tác động nhất định đến giá bán phân bón trên thị trường, làm tăng giá thành phân bón nhập khẩu (hiện chỉ chiếm 26,7% thị phần); đồng thời, làm giảm giá thành phân bón sản xuất trong nước (hiện đang chiếm 73,% thị phần). Các doanh nghiệp sản xuất phân bón sẽ được hoàn thuế do thuế đầu ra (5%) thấp hơn đầu vào (10%) và ngân sách sẽ không tăng thu do phải bù trừ giữa tăng thu từ khâu nhập khẩu với việc hoàn thuế cho sản xuất trong nước.

Các doanh nghiệp trong nước có dư địa để giảm giá bán nếu giá phân bón và các nguyên liệu đầu vào trên thị trường quốc tế không thay đổi.

Ngoài ra, phân bón hiện là sản phẩm bình ổn giá nên trong trường hợp cần thiết, khi có biến động lớn về giá trên thị trường thì các cơ quan quản lý nhà nước có thể thực hiện các biện pháp quản lý cần thiết để bình ổn ở mức hợp lý.

“Đa số ý kiến trong Thường trực Uỷ ban Tài chính, Ngân sách nghiêng về quan điểm thứ nhất. Cơ quan soạn thảo đề nghị giữ như dự thảo Luật đã trình tại Kỳ họp thứ 7” - Chủ nhiệm Lê Quang Mạnh cho biết. Trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban sẽ chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật.

‘Đánh thuế phân bón là chưa ủng hộ người nông dân’

Thảo luận về vấn đề này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Trường Giang phân tích, theo quy định luật hiện hành, phân bón không chịu thuế chứ không phải đánh mức thuế 0%. Do không chịu thuế nên không thể khấu trừ, hoàn thuế đầu vào cho doanh nghiệp.

Từ thực tế này, doanh nghiệp đề xuất áp thuế 5% để hoàn thuế doanh nghiệp. Theo lập luận của ban soạn thảo, từ đó có thể giảm giá bán phân bón trên thị trường.

Nếu đánh thuế 5% với phân bón, mỗi năm nhà nước thu khoảng 5.700 tỉ đồng. Trong đó doanh nghiệp được hoàn thuế 1.500 tỉ đồng, ngân sách thu được 4.200 tỉ đồng. “Thu của nông dân 5.700 tỉ đồng mà bảo là giảm giá bán thì không thuyết phục” - ông Giang nói.

Theo ông Giang, nếu áp thuế 0% với phân bón thì doanh nghiệp vẫn được hoàn thuế từ ngân sách nhà nước. Như vậy ngân sách mất 1.500 tỉ đồng/năm, nhưng giá bán cho người nông dân ổn định.

Trong khi đó, ông Đậu Anh Tuấn - Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam lại khẳng định việc tăng thuế 5% với phân bón không đồng nghĩa với việc mặt hàng này sẽ tăng giá. Ông Đậu Anh Tuấn cho hay, thời gian qua miễn thuế với phân bón và nhiều hàng hóa vật tư nông nghiệp khác tưởng là ưu đãi nhưng thực chất tạo gánh nặng với ngành hàng trong nước.

"Chúng ta sản xuất ra phân bón đã chứa VAT nhưng lại không được hoàn. Nếu phân bón nước ngoài nhập vào Việt Nam có chính sách miễn thì không phải chịu thuế VAT này. Do vậy, phân bón sản xuất trong nước rất khó cạnh tranh với phân bón nước ngoài” - ông Tuấn nói.

Ông Lê Tấn Tới - Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh cho biết, nhiều bà con nông dân cho rằng việc đánh thuế phân bón là chưa ủng hộ người nông dân. “Đánh thuế vào người nông dân thì người ta sẽ bỏ ruộng hoặc có phản ứng ngược lại. Tình hình an ninh nông thôn sẽ phức tạp” - ông Tới lưu ý.