Một “Việt Nam thu nhỏ”
Là vùng đất có bề dày truyền thống lịch sử văn hóa, Kiên Giang sở hữu một quần thể di tích đa dạng và đầy sức thu hút. Với hơn 160 di tích được phân bố ở khắp các huyện, thành phố, tập trung nhiều nhất ở Rạch Giá, Hà Tiên, Phú Quốc, U Minh Thượng… Kiên Giang có 56 di tích được xếp hạng với 01 di tích cấp quốc gia đặc biệt, 21 di tích cấp quốc gia và 34 di tích cấp tỉnh; có 38 di tích loại hình lịch sử, 07 di tích loại hình kiến trúc nghệ thuật, 09 di tích loại hình danh lam thắng cảnh và 02 di tích loại hình khảo cổ học. Đây là nguồn tài nguyên nhân văn có giá trị như một bảo tàng lịch sử sống động về một vùng đất ở phía Tây Nam của Tổ quốc, nơi giao thoa văn hóa của 3 dân tộc Kinh, Hoa và Khmer.
Kho tàng di sản văn hóa phi vật thể của Kiên Giang cũng không kém phần phong phú, đặc sắc với nhiều loại hình lễ hội truyền thống, nghệ thuật trình diễn dân gian, tập quán xã hội, nghề thủ công, tiếng nói, chữ viết các dân tộc, ngữ văn dân gian, tri thức dân gian...
Các lễ hội của Kiên Giang đa số mang đậm tín ngưỡng của cộng đồng dân cư nên thu hút được nhiều người tham dự, và là một trong những địa phương còn lưu giữ được nhiều làng nghề truyền thống có giá trị du lịch. Các làng nghề nắn nồi, đan bàng Phú Mỹ, đan lục bình, chế biến nước mắm, trồng tiêu, làm rượu sim, rượu nếp, nghề nuôi trồng, chế tác và mua bán ngọc trai Phú Quốc; dệt chiếu Tà Niên... đã góp phần làm các sản phẩm hàng hóa của Kiên Giang đa dạng hơn, mang nét đặc trưng của vùng đất Kiên Giang.
Ngành du lịch Kiên Giang đã thu hút hơn 300 dự án đầu tư phát triển trên lĩnh vực du lịch, tổng số vốn đăng ký hơn 334.000 tỷ đồng. Nhiều dự án du lịch quy mô lớn, chất lượng và đẳng cấp quốc tế đã được đưa vào khai thác. Các doanh nghiệp du lịch, cơ sở lưu trú, điểm du lịch tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng phục vụ, đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, liên kết với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Hoạt động quảng bá, xúc tiến đầu tư được triển khai mạnh mẽ, góp phần quảng bá hình ảnh du lịch Kiên Giang đến du khách trong và ngoài nước.
Năm 2019, tổng lượt khách đến tham quan du lịch ước đạt gần 9.000.000 lượt, trong đó khách quốc tế hơn 700.000 lượt, tổng thu từ du lịch đạt xấp xỉ 22.000 tỷ đồng. Năm 2020, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, ngành du lịch gặp nhiều khó khăn. Tuy vậy, Kiên Giang vẫn có những dấu hiệu hồi phục tích cực với tổng lượt khách đến tham quan du lịch ước hơn 5.000.000 lượt khách, trong đó khách quốc tế đạt gần 185.000 lượt khách, tổng doanh thu ngành du lịch ước đạt gần 8.000 tỷ đồng.
Phát huy giá trị bản địa, tiềm lực nội tại của địa phương
Đến cuối năm 2020, Kiên Giang có 79/117 xã được công nhận đạt tiêu chí Nông thôn mới, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,91% (giai đoạn 2016 - 2020 là 9,78%, năm 2019 là 2,69%). Năm 2020, tỉnh công nhận sản phẩm đạt hạng từ 3 - 4 sao đối với 18 sản phẩm của 11 chủ thể. Trong đó, có 10 sản phẩm đạt hạng 4 sao và 8 sản phẩm đạt hạng 3 sao. Đây là những sản phẩm thuộc 6 ngành hàng, gồm: Nhóm thực phẩm thô, sơ chế 03 sản phẩm; nhóm thực phẩm chế biến 03 sản phẩm; nhóm gia vị 03 sản phẩm; ngành đồ uống 03 sản phẩm; ngành thảo dược 01 sản phẩm và ngành thủ công mỹ nghệ, trang trí 05 sản phẩm.
Nhằm giữ được vị trí là một trong những tỉnh phát triển dẫn đầu của vùng ĐBSCL và trở thành tỉnh phát triển khá của cả nước vào năm 2030, tỉnh Kiên Giang xác định việc phát triển du lịch nông thôn gắn với Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) là vô dùng cần thiết. Điều này sẽ giúp khai thác hiệu quả các tiềm năng du lịch tại nông thôn, tận dụng ưu thế từ Chương trình OCOP để nâng cao giá trị sản phẩm địa phương, kết nối các bên liên quan tạo thành mô hình chuỗi giá trị, tăng cường xúc tiến, quảng bá, mở rộng thị trường trong nước và quốc tế.
Từ đó, góp phần phát triển kinh tế nông thôn theo hướng phát triển nội lực, gia tăng giá trị, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập và đời sống cho người dân theo hướng bền vững. Các giải pháp này đồng thời cũng nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, khai thác được lợi thế địa phương, đổi mới tổ chức sản xuất theo hướng nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã nông nghiệp gắn với chuỗi giá trị.
Theo dự kiến, năm 2020 và giai đoạn 2021 – 2025, trên địa bàn tỉnh Kiên Giang, Chương trình OCOP sẽ đánh giá, cấp giấy công nhận và phát triển ít nhất 120 sản phẩm mới và hiện có, bình quân 8 sản phẩm/huyện, thành phố/năm đạt 3 sao trở lên, trong đó có ít nhất 25 sản phẩm đạt tiêu chuẩn sản phẩm 5 sao cấp tỉnh.
Đến năm 2025, Kiên Giang phấn đấu có 100% cán bộ quản lý Chương trình OCOP cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã được đào tạo, tập huấn nâng cao nghiệp vụ quản lý, điều hành trực tiếp Chương trình OCOP; có 100% nhà quản lý của các tổ chức, doanh nghiệp, hợp tác xã, chủ hộ có đăng ký sản xuất kinh doanh tham gia Chương trình OCOP được đào tạo tập huấn kiến thức chuyên môn quản lý sản xuất, kinh doanh.
Kiên Giang xác định, phát triển du lịch nông thôn gắn với Chương trình OCOP sẽ phát huy giá trị bản địa, sức mạnh và tiềm lực nội tại của địa phương, tăng cường các mối liên kết nội tại trong cộng đồng và liên kết với các chủ thể tham gia trực tiếp và gián tiếp vào hoạt động cung cấp dịch vụ du lịch, các cấp cơ quan chức năng, tổ chức xã hội, cơ quan học thuật, truyền thông.
Tỉnh Kiên Giang đã đạt được nhiều thành tựu trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội. Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân của tỉnh đạt 7,22%/năm. Quy mô nền kinh tế tăng mạnh, năm 2015 đạt 47.076 tỷ đồng, năm 2020 đạt 71.755 tỷ đồng, thu nhập bình quân đầu người tăng từ 1.630 USD năm 2015, lên 2.458 USD năm 2020. Tổng thu ngân sách năm 2020 đạt 49.807 tỷ đồng, tăng 24,3% so với năm 2015 và đứng thứ 2 khu vực ĐBSCL.